Học sinh vi phạm: Đuổi học có phải là cách?

Mấy ngày qua, vụ nữ sinh bị đánh hội đồng ở Trà Vinh đang được dư luận quan tâm khá nhiều. Từ vụ đánh nhau mới vỡ lẽ ra nhiều vấn đề xung quanh câu chuyện giáo dục và trách nhiệm.

1/ Nguyên nhân vì sao tình trạng bạo lực học đường ngày càng gia tăng?

* Tác động tâm lý bởi gia đình và nhà trường:

Gia đình là cái nôi của xã hội, cách quan tâm, chăm sóc, giáo dục con cái có ảnh hưởng rất lớn đến việc hình thành nhân cách con trẻ từ khi sinh ra đến lúc lớn lên.

Bên cạnh đó, nhà trường là một môi trường để hỗ trợ gia đình trong việc chăm sóc, giáo dục con em. Thực tế ngày nay, các học sinh phổ thông có thời gian ở trường nhiều hơn ở nhà. Vì vậy, nhà trường đóng vai trò quan trọng trong việc giáo dục kiến thức và đạo đức học sinh.

* Tác động bởi các game online

Công nghệ thông tin ngày càng hiện đại, việc kiểm soát các game online du nhập vào thị trường vô cùng khó khăn. Hiện nay, nhiều game online mang tính chất bạo lực tràn lan trên thị trường mà chưa được ngăn chặn một cách hợp lý dễ dẫn đến tác động tâm lý, hình ảnh bạo lực khi chơi quá mức các game online này.

* Tác động bởi quy định “trả lương cho lớp trưởng”

Dạo gần đây, có ý kiến đề xuất là trả lương cho lớp trưởng nhằm để khen thưởng công sức đóng góp cho lớp của lớp trưởng. Nhưng liệu quy định này có mang hiệu ứng ngược, tạo nên một giai cấp thống trị và bị trị tại môi trường học tập vốn được xem là bình đẳng giữa các học sinh.

 2/ Xử lý hậu quả

* Buộc thôi học

Đây có phải là cách tốt nhất để răn đe, giáo dục học sinh khi vi phạm, nhất là học sinh lớp 7 – đang trong độ tuổi hình thành phát triển tâm lý?

Đã từng qua độ tuổi này nên mình biết, đây là độ tuổi khá nhạy cảm. Các bạn học sinh thường nông nổi, thích thể hiện mình bằng việc dùng vũ lực. Ai có người bảo kê thì dám mạnh miệng, oai phong, còn kẻ yếu hèn thì có 2 sự lựa chọn: 1 mình chống lại hoặc nấp bóng của nhóm bảo kê.

Như đã đề cập ở trên, nhà trường đóng vai trò quan trọng trong việc giáo dục  học sinh. Phần lớn ngày nay, thời gian của các bạn học sinh ở trường nhiều hơn ở nhà vì vào trường có  thầy cô giáo dạy dỗ còn về nhà thì cha mẹ lo đi làm nên sẽ không thể dành thời gian nhiều để dạy dỗ.

Như vậy, liệu khi đuổi học, có phải là gián tiếp đưa học sinh ra ngoài xã hội nhiều cạm bẫy, đẩy học sinh đến gần với những tệ nạn xã hội này không? Trong khi có nhiều cách có thể xử lý được như cảnh cáo trước toàn trường, đưa học sinh đó vào một nhóm giáo dục đặc biệt tại trường…

Thực tế, đây không phải là cách xử lý mới khi học sinh vi phạm. Cách này đã được hình thành từ lâu trong hệ thống giáo dục của ta. Nhiều quan điểm ủng hộ cho rằng đây là cách để đe dọa các học sinh này tái phạm, nhưng liệu nó có mang phản ứng ngược. Độ tuổi cấp 2 và cấp 3 là độ tuổi nhạy cảm, việc đuổi học này thực tế chỉ răn đe được một ít, số còn lại mang tâm lý bất cần sau khi bị đuổi học. Và số này về khả năng dê tiếp cận với các thành phần xấu trong xã hội là rất cao.

Với những bất cập nêu trên, chúng ta có nên ủng hộ quan điểm: Không xử lý đuổi học khi học sinh vi phạm không?

* Đình chỉ công tác hiệu trưởng

 Việc xảy ra vụ đánh nhau như trên, liệu lỗi và trách nhiệm chỉ có riêng một mình hiệu trưởng?

Lỗi và trách nhiệm còn thuộc về giáo viên chủ nhiệm của học sinh các lớp tham gia, thầy cô giáo bộ môn trước và sau khi xảy ra vụ việc. Vì vậy, nếu xử lý trách nhiệm, có nên có biện pháp đối với các thầy cô giáo này để là bài học cho họ. Có sự quan tâm sâu sát đến tâm sinh lý của học sinh. Chứ không phải chỉ có trách nhiệm đến lớp chỉ để giảng dạy kiến thức A, B, C…

Nói chung nơi đâu cũng có kỹ luật, đã gọi là kỷ luật thì sẽ có những biện pháp chế tài, xử phạt và cũng có hình thức phạt từ nặng đến nhẹ. Việc đuổi học cũng là một hình phạt để răng đe những học sinh vi phạm, không làm cho học sinh có sự chủ quan  rằng chúng làm gì  cũng không bị đuổi học. Cần có những hình phạt nặng như thế thì may ra mới hạn chế được những vi phạm nặng nề như trên

Theo mình nghĩ, việc nhà trường đưa ra chế tài là đuổi học là không hợp lý, cần có định hướng dần trong việc bỏ quy định đuổi học đối với học sinh, bởi không có học sinh hư hỏng, chỉ có học sinh chưa ngoan, chưa được nhà trường và gia đình giáo dục và định hướng bản thân.

Theo mình việc gì cũng có hai mặt của nó. Về phía học sinh, thì việc đuổi học sẽ ảnh hưởng rất lớn đến tâm lý của bản thân học sinh cũng như gia đình, vì việc đuổi học đồng nghĩa với việc rất khó tiếp tục học tại trường công khác (trường tư thì ít và học phí thường cao), từ đó tương lai của các em sẽ trở nên khó khăn. Tuy nhiên đối với nhà trường, hình thức đuổi học là hình thức xử phạt cao nhất, nhằm mục đích cách ly người đó với học sinh còn lại nhằm tránh gây ảnh hưởng xấu đến tập thể. Do đó, nên tùy vào tình huống mà nhà trường nên xét về lí và tình để xử lí học sinh.

Mình thấy thực sự đuổi học hay đình chỉ học 1 năm cũng chưa thể giải quyết triệt để vấn đề, rất nhiều trường hợp, quay trở lại nhà trường thì chính thức trở thành đại ca, không sợ ai, chỉ mong ý thức của các em được nâng cao, hạ thấp cái tôi của bản thân xuống, có góc nhìn đúng đắn hơn mà thôi.

Về lý thuyết, một số giải pháp như sau:

Giáo dục ý thức của trẻ:

Để giảm tình trạng học sinh với xu hướng bạo lực hóa như hiện nay thì bản thân mỗi gia đình cần có định hướng, giáo dục trẻ ngay từ khi còn nhỏ. Chỉ có lòng nhân ái được gieo trồng bên trong mỗi đứa trẻ thì cái ác, cái xấu mới bị đẩy lùi.

Muốn vậy, ngay từ khi con còn nhỏ, các bậc làm cha mẹ nên dạy trẻ yêu thương tất cả mọi người xung quanh, biết nhẫn nhịn và vị tha. Trước một sự việc bất như ý nào, trẻ cũng nên bình tĩnh xử lý, không nên tức giận mà dùng tay chân nắm đấm để giải quyết.

Cha mẹ nên là nơi chia sẻ những nỗi niềm của trẻ, để kịp thời ngăn chặn những hành động thiếu suy nghĩ của các em hoặc tránh để con mình bị những bạn bè xấu rủ rê, lôi kéo vào những vụ đánh nhau tập thể.
Bên cạnh đó, các bậc phụ huynh nên đưa trẻ đến những mảnh đời bất hạnh, những hoàn cảnh khó khăn, khơi gợi trong các em tình yêu thương và sự san sẻ, để trân trọng những gì mà các em đang có và để cố gắng học tập, sống có ích hơn.

Ngoài ra, những lớp học tâm lý, những buổi giao lưu bổ ích sẽ là sân chơi lành mạnh dành cho các em. Ở đó, các em tư vấn và tháo gỡ kịp thời những khúc mắc, mâu thuẫn nảy sinh trong quá trình giao tiếp.

Về phía nhà trường:

Các giáo viên cần chú trọng song song việc bồi dưỡng tri thức và giáo dục nhân cách, đạo đức cho các em học sinh.  Bên cạnh đó cần giáo dục kỹ năng sống cho học sinh, rèn luyện các kĩ năng ứng xử, giảm tải các chương trình học thay vào đó là những giờ học ngoại khoá các hoạt động vui chơi, giao lưu bổ ích cho học sinh.

Các giáo viên chủ nhiệm cần quan tâm và chia sẻ đến các em như những người bạn, để kịp thời giải tỏa những vướng mắc, xích mích giữa các em học sinh với nhau, xây dựng một môi trường lớp học thân thiện, đoàn kết. Đồng thời, các giáo viên cần cung cấp những số điện thoại nóng để có thể hỗ trợ, giúp đỡ nạn nhân của bạo lực học đường.

Một giải pháp nữa đó là các bậc phụ huynh nên đưa trẻ đến chùa để các em được gieo trồng hạt giống yêu thương, nhân ái, hiểu được cội nguồn nhân quả, phân biệt được việc đúng sai, từ đó, ngăn cản bản thân đến với những hành vi bạo lực.

Vào những thời gian rảnh rỗi, các gia đình nên khuyến khích con em đến chùa làm công quả. Từ những công việc nhặt rau, rửa chén, nấu cơm cùng các Thầy, các bạn trong gia đình Phật tử, các em sẽ thấy quý trọng công sức mình làm nhiều hơn, thấy mình có ý nghĩa hơn và giảm dần tính hung hăng, khó chịu.

Thêm nữa, mỗi khóa tu học một ngày hay khóa tu mùa hè là khoảng thời gian quý giá để các em được trau dồi nhân cách, học sống có khoa học, kỷ luật, được tiếp xúc với những người bạn tu thân thiện, dễ mến. Đó cũng là một trong những giải pháp rất tốt để giúp các em rời xa những người bạn xấu.Nhưng thực tế mình thấy điều này quả không dễ dàng!!!

Mình nghĩ nên cho vào trại giáo dưỡng để rèn luyện lại bản thân chứ nếu đuổi học luôn thì không biết sẽ xảy ra chuyện gì nữa. Đẩy các em ra ngoài xã hội không học hành thì cái máu và tính cách như vậy thì sẽ trở thành một trong những đối tượng nguy hiểm cho xã hội sau này. 

Mình thấy rằng việc đuổi học học sinh vi phạm nên hạn chế ở mức thấp nhất, vì:

Thứ nhất, việc học sinh vi phạm cũng như các nguyên nhân bạn nêu trên do tâm lý, gia đình, bạn bè và cả sự phát triển của công nghệ ảnh hưởng đến sự hình thành nên tính cách và tư duy của học sinh. Và nếu đuổi học chả khác nào nói nhà trường không thể quản lý và dạy dỗ các e nên người, tất nhiên điều này ko chỉ có mỗi nhà trường có trách nhiệm mà cần có sự phối hợp giữa gia đình và nhà trường...

Thứ hai, ở độ tuổi học sinh, các e đang hoàn thiện về tư duy và muốn thể hiện mình vì vậy sẽ thường hay xảy ra sự sai phạm, vi phạm quy định nhà trường. Biện pháp đưa ra để xử lý có nhiều nhưng thật sự để đuổi học thì học sinh đó cũng phải vi phạm quá nhiều và ko có sự ăn năn hối lỗi và khắc phục tình trạng này mới dẫn đến bị đuổi học. Khi bị như vậy các e thường ghét và thù hận trường lớp, học hành vì thế sẽ sa sút và ko còn cảm hứng muốn đi học nữa...

Có thể đuổi học không phải là cách nhưng nó là biện pháp cuối cùng.

Theo mình nên hạn chế tối đa hình thức đuổi học, những học sinh quậy phá sẽ ít nhiều có trường hợp các bạn chưa tìm được mục tiêu, hứng thú trong việc học. Mình thấy một số trường học áp dụng rất hay phương pháp nói chuyện chia sẻ với các bạn ấy bằng các chuyên gia tâm lý. Đã có những bạn học sinh trở nên ngoan hơn và chú tâm vào học hành sau khi được quan tâm chia sẻ bằng cách đó.

Theo mình, đuổi học đối với những học sinh vi phạm chưa hẳn là biện pháp tốt. Mục đích của trường học là giáo dục trẻ em trở thành người có ích cho xã hội. Như bài viết cũng đã đề cập, nếu đẩy chúng ra xã hội chưa chắc đã có thể cải thiện và sửa đổi mà thậm chí có thể tiếp cận với các tệ nạn xã hội một cách dễ dàng hơn. Do đó, mình nghĩ, cần có biện pháp xử lý khác để có thể giúp trẻ có thể thay đổi tư duy cũng như cách suy nghĩ lệch lạc của mình. 

Đúng là thực hiện đúng quy chế nhà trường thì buộc thôi học là một hình thức phải thực hiện, nhưng nó không phải là hình thức tối ưu nhất để giảm tình trạng bạo lực này, vấn đề này thuộc về gia đình và xã hội, vấn nạn game online, mạng xã hội, sự hội nhập nhanh và chóng mặt đang khiến con người dễ tha hóa nhất là những thế hệ mới lớn

Tại sao chúng ta lại luôn có tư tưởng quản lý theo kiểu "Cây gậy và củ cà rốt" nhỉ? Không phải lúc nào hình phạt cũng sẽ thu được kết quả tốt nhất. Trong trường hợp của em học sinh này thì đuổi học càng làm cho các em xa lánh xã hội, càng gây thêm nhiều tệ nạn xã hội và càng đẩy em đi vào con đường sai trái.

Ngược lại, mình nghĩ bên phía nhà trường không những không đuổi học mà còn phải tiếp cận và giáo dục chặt chẽ hơn. Tìm hiểu nguyên nhân vì sao em lại có những tâm lý và hành động như vậy. Từ đó có cách giáo dục hợp lý. 

Mình tin rằng không ai sinh ra là đã xấu, tất cả là do môi trường và cách giáo dục mà nên. Bố mẹ cũng cần quan tâm con em mình hơn, không chỉ lúc nào cũng chăm chăm kiếm tiền, phải lắng nghe và tâm sự cùng con, hiểu xem hôm nay con đi học, đi ra ngoài gặp những chuyện gì? gặp những ai? có tâm lý gì? điều đó là tốt hay xấu? Để từ đó hướng cho con đi theo lối sống tích cực. Không gì quan trọng bằng vai trò của những bậc cha mẹ.