Trách nhiệm hình sự trong kinh doanh bán hàng đa cấp theo Luật Hình sự sửa đổi 2017

Theo Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Hình sự 2015 số  12/2017/QH14 ngày 20 tháng 6 năm 2017 có quy định mới về “Tội vi phạm quy định về kinh doanh theo phương thức đa cấp’ cụ thể như sau:

“51. Bổ sung Điều 217a như sau:

“Điều 217a. Tội vi phạm quy định về kinh doanh theo phương thức đa cấp

1. Người nào tổ chức hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp mà không có giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp hoặc không đúng với nội dung giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp thuộc một trong các trường hợp sau đây, nếu không thuộc trường hợp quy định tại Điều 174 (Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản) và Điều 290  (Tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản) của Bộ luật này, thì bị phạt tiền từ 500.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 02 năm:

a) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm;

b) Thu lợi bất chính từ 200.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng;

c) Gây thiệt hại cho người khác từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.500.000.000 đồng.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 1.000.000.000 đồng đến 5.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:

a) Thu lợi bất chính 1.000.000.000 đồng trở lên;

b) Gây thiệt hại cho người khác 1.500.000.000 đồng trở lên;

c) Quy mô mạng lưới người tham gia 100 người trở lên.

3. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.””

Ngoài ra tại bộ luật hình sự 2015 cũng có quy định về hoạt động này như sau:

“Điều 292. Tội cung cấp dịch vụ trái phép trên mạng máy tính, mạng viễn thông

1. Người nào cung cấp một trong các dịch vụ sau đây trên mạng máy tính, mạng viễn thông không có giấy phép hoặc không đúng nội dung được cấp phép, thu lợi bất chính từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng hoặc có doanh thu từ 500.000.000 đồng đến dưới 2.000.000.000 đồng, thì bị phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm:

a) Kinh doanh vàng trên tài khoản;

b) Sàn giao dịch thương mại điện tử;

c) Kinh doanh đa cấp;

d) Trung gian thanh toán;

đ) Trò chơi điện tử trên mạng;

e) Các loại dịch vụ khác trên mạng máy tính, mạng viễn thông theo quy định của pháp luật.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 500.000.000 đồng đến 1.500.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm:

a) Có tổ chức;

b) Phạm tội 02 lần trở lên;

c) Có tính chất chuyên nghiệp;

d) Tái phạm nguy hiểm;

đ) Thu lợi bất chính từ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng hoặc có doanh thu từ 2.000.000.000 đồng đến dưới 5.000.000.000 đồng.

3. Phạm tội trong trường hợp thu lợi bất chính 500.000.000 đồng trở lên hoặc có doanh thu 5.000.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tiền từ 1.500.000.000 đồng đến 5.000.000.000 đồng hoặc bị phạt tù từ 02 năm đến 05 năm.

4. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

Điều 290. Tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản

1. Người nào sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử thực hiện một trong những hành vi sau đây, nếu không thuộc một trong các trường hợp quy định tại Điều 173 và Điều 174 của Bộ luật này, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

a) Sử dụng thông tin về tài khoản, thẻ ngân hàng của cơ quan, tổ chức, cá nhân để chiếm đoạt tài sản của chủ tài khoản, chủ thẻ hoặc thanh toán hàng hóa, dịch vụ;

b) Làm, tàng trữ, mua bán, sử dụng, lưu hành thẻ ngân hàng giả nhằm chiếm đoạt tài sản của chủ tài khoản, chủ thẻ hoặc thanh toán hàng hóa, dịch vụ;

c) Truy cập bất hợp pháp vào tài khoản của cơ quan, tổ chức, cá nhân nhằm chiếm đoạt tài sản;

d) Lừa đảo trong thương mại điện tử, thanh toán điện tử, kinh doanh tiền tệ, huy động vốn, kinh doanh đa cấp hoặc giao dịch chứng khoán qua mạng nhằm chiếm đoạt tài sản;

đ) Thiết lập, cung cấp trái phép dịch vụ viễn thông, internet nhằm chiếm đoạt tài sản.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:

a) Có tổ chức;

b) Phạm tội 02 lần trở lên;

c) Có tính chất chuyên nghiệp;

d) Số lượng thẻ giả từ 50 thẻ đến dưới 200 thẻ;

đ) Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng;

e) Gây thiệt hại từ 50.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng;

g) Tái phạm nguy hiểm.

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:

a) Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;

b) Gây thiệt hại từ 300.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;

c) Số lượng thẻ giả từ 200 thẻ đến dưới 500 thẻ.

4. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm:

a) Chiếm đoạt tài sản trị giá 500.000.000 đồng trở lên;

b) Gây thiệt hại 500.000.000 đồng trở lên;

c) Số lượng thẻ giả 500 thẻ trở lên.

5. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.”

Có thể thấy đây là một điểm mới và kịp thời về hoạt động bán hàng đa cấp qua đó góp phần răn đe loại hình kinh doanh này, tuy nhiên với mức phạt kịch khung của cả 03 tội trên là mức 05 năm ( kem theo mức phạt về tài sản khá lớn)  liệu đã đủ tính răn đe? Trong khi thiệt hại do hành vi biến tứng mà loại hình kinh doanh này để lại lại không hề nhỏ!

Bên cạnh đó cũng theo luật hinh sự sửa đổi:

“11. Sửa đổi, bổ sung Điều 76 như sau:

“Điều 76. Phạm vi chịu trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại

Pháp nhân thương mại phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm quy định tại một trong các điều 188, 189, 190, 191, 192, 193, 194, 195, 196, 200, 203, 209, 210, 211, 213, 216, 217, 225, 226, 227, 232, 234, 235, 237, 238, 239, 242, 243, 244, 245, 246, 300 và 324 của Bộ luật này.”.”

Có thể thấy pháp nhân sẽ không bị truy cứu về 02 tội tại điều 290 và 292 vậy liệu đây cũng còn là một hạn chế?

Rất mong có thêm ý kiến của Dân luật về vấn đề "nhạy cảm" này.

mức phạt bằng tiền thì khá lớn, còn phạt tù - hạn chế tự do hoặc mất tự do thì mức phạt còn khá nhẹ. Pháp luật trao quyền cho thẩm phán chọn phạt tiền hoặc phạt tù hoàn toàn hợp lý và linh động. Đa cấp đến Việt Nam đã không còn đúng với bản chất của nó nữa, gây ảnh hưởng xấu đến mọi mặt của nền kinh tế và xã hội, con người..Cần xử lý nghiêm.

     Kinh doanh đa cấp bất chính là một hành vi tiêu cực ảnh hưởng xấu đến cuộc sống của con người, từ cá nhân, tổ chức đến toàn xã hội. Hành vi này đã và đang xuất hiện ngày càng nhiều, xâm lấn môi trường kinh doanh của các nước trên thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng. Chính vì vậy việc ngăn chặn và xử lý kịp thời hành vi bất chính này là vô cùng thiết yếu, để bảo vệ quyền lợi cho các doanh nghiệp, người tiêu dùng và toàn xã hội

Cảm ơn những thông tin rất hữu ích mà bạn đã chia sẻ. Xem xét từ góc độ pháp luật thì hình thức bán hàng đa cấp là không xấu, chỉ có các hành vi bán hàng đa cấp bất chính, lừa đảo tiền cọc của những người tham gia bán hàng đa cấp, vi phạm các quy định pháp luật làm ảnh hưởng xấu đến hình thức buôn bán này.

Quy định như vậy nhưng có thực thi hiệu quả đâu. Thực tế đầy những công ty đa cấp tiêu cực lừa sinh viên đặc biệt là năm nhất nhẹ dạ cả tin rồi sa ngã nợ quá nhiều tiền rồi nghỉ học rồi lừa lọc người khác hoặc chính người thân trong gia đình. Do vậy, cần có biện pháp răn đe hiệu quả hơn nữa từ các nhà làm luật.

Đa cấp không xấu, nó xấu vì nó bị biến tướng ở Việt Nam thôi. Các hoạt động đa cấp trá hình, lừa đảo,... xảy ra nhan nhản. Nó khuyến khích người thân làm hại nhau, hay vì lợi ích cá nhân mà làm ảnh hưởng lợi ích của người khác, từ đó mà gây ra nhiều tai tiếng, không phát triển được mô hình loại này.

Về vấn đề kinh doanh đa cấp là một loại hình kinh doanh mới xuất hiện tại thị trường kinh tế Việt Nam và trong người dân thì có nhiều hình ảnh xấu. Thực chất đó cũng là một hình thức kinh doanh được ghi nhận nhưng những hành vi vi phạm pháp luật mà các doanh nghiệp bán hàng đa cấp thực hiện đã làm loại hình kinh doanh này mang hình ảnh xấu và khi Bộ luật Hình sự được sửa đổi có quy định thêm tội phạm về đa cấp theo mình thấy là rất cần thiết để siết chặt quản lý các doanh nghiệp bán hàng đa cấp.

Cảm ơn bạn vì đã đưa ra bài viết rất hữu ích. Trên thực tế, đa cấp là một hình thức kinh doanh được pháp luật nước ta thừa nhận và có quy định điều chỉnh. Đa cấp không xấu nhưng khi đa cấp bị biến tướng mới xấu. Việc quy định trách nhiệm hình sự trong kinh doanh bán hàng đa cấp, góp phần làm giảm đi tình trạng đa cấp biến tướng.

Theo mình thấy mặc dù pháp luật quy định mức xử rõ ràng như thế nhưng trên thực tế việc xử lý các đối tượng kinh doanh bán hàng đa cấp vẫn rất khó khăn. Điển hình là vụ Công ty địa ốc Alibaba, phải mất khá nhiều thời gian mới có thể khởi tố các bị can. Chưa kể trách nhiệm dân sự của những đối tượng này với người bị hại vẫn không thể giải quyết được.

Đa cấp về mặt lý thuyết thì không xấu nhưng khi về Việt Nam thì nó đã biến tấu trở thành công cụ lừa đảo hữu ích có nhiều tổ chức, cá nhân. Mặc dù pháp luật Việt Nam ngày càng có những biện pháp mạnh tay hơn với hành vi này nhưng các tổ chức đa cấp vẫn có cách hoạt động dưới nhiều "nhãn mác" khác nhau.

Bản chất của đa cấp không xấu nhưng khi vào Việt Nam đã bị biến tướng đi rất nhiều. Bây giờ nhắc đến "đa cấp" là chỉ có lừa lọc, ai ai cũng đề cao cảnh giác. Tuy nhiên hình thức đa cấp vẫn còn hoạt động rất nhiều, nhiều người nhẹ dạ cả tin vẫn bị dụ dỗ làm việc, hoạt động trong các tổ chức này mà không lường trước được những hậu quả khôn lường.