Trách nhiệm hình sự trong kinh doanh bán hàng đa cấp theo Luật Hình sự sửa đổi 2017

Theo Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Hình sự 2015 số  12/2017/QH14 ngày 20 tháng 6 năm 2017 có quy định mới về “Tội vi phạm quy định về kinh doanh theo phương thức đa cấp’ cụ thể như sau:

“51. Bổ sung Điều 217a như sau:

“Điều 217a. Tội vi phạm quy định về kinh doanh theo phương thức đa cấp

1. Người nào tổ chức hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp mà không có giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp hoặc không đúng với nội dung giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp thuộc một trong các trường hợp sau đây, nếu không thuộc trường hợp quy định tại Điều 174 (Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản) và Điều 290  (Tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản) của Bộ luật này, thì bị phạt tiền từ 500.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 02 năm:

a) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm;

b) Thu lợi bất chính từ 200.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng;

c) Gây thiệt hại cho người khác từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.500.000.000 đồng.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 1.000.000.000 đồng đến 5.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:

a) Thu lợi bất chính 1.000.000.000 đồng trở lên;

b) Gây thiệt hại cho người khác 1.500.000.000 đồng trở lên;

c) Quy mô mạng lưới người tham gia 100 người trở lên.

3. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.””

Ngoài ra tại bộ luật hình sự 2015 cũng có quy định về hoạt động này như sau:

“Điều 292. Tội cung cấp dịch vụ trái phép trên mạng máy tính, mạng viễn thông

1. Người nào cung cấp một trong các dịch vụ sau đây trên mạng máy tính, mạng viễn thông không có giấy phép hoặc không đúng nội dung được cấp phép, thu lợi bất chính từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng hoặc có doanh thu từ 500.000.000 đồng đến dưới 2.000.000.000 đồng, thì bị phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm:

a) Kinh doanh vàng trên tài khoản;

b) Sàn giao dịch thương mại điện tử;

c) Kinh doanh đa cấp;

d) Trung gian thanh toán;

đ) Trò chơi điện tử trên mạng;

e) Các loại dịch vụ khác trên mạng máy tính, mạng viễn thông theo quy định của pháp luật.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 500.000.000 đồng đến 1.500.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm:

a) Có tổ chức;

b) Phạm tội 02 lần trở lên;

c) Có tính chất chuyên nghiệp;

d) Tái phạm nguy hiểm;

đ) Thu lợi bất chính từ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng hoặc có doanh thu từ 2.000.000.000 đồng đến dưới 5.000.000.000 đồng.

3. Phạm tội trong trường hợp thu lợi bất chính 500.000.000 đồng trở lên hoặc có doanh thu 5.000.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tiền từ 1.500.000.000 đồng đến 5.000.000.000 đồng hoặc bị phạt tù từ 02 năm đến 05 năm.

4. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

Điều 290. Tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản

1. Người nào sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử thực hiện một trong những hành vi sau đây, nếu không thuộc một trong các trường hợp quy định tại Điều 173 và Điều 174 của Bộ luật này, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

a) Sử dụng thông tin về tài khoản, thẻ ngân hàng của cơ quan, tổ chức, cá nhân để chiếm đoạt tài sản của chủ tài khoản, chủ thẻ hoặc thanh toán hàng hóa, dịch vụ;

b) Làm, tàng trữ, mua bán, sử dụng, lưu hành thẻ ngân hàng giả nhằm chiếm đoạt tài sản của chủ tài khoản, chủ thẻ hoặc thanh toán hàng hóa, dịch vụ;

c) Truy cập bất hợp pháp vào tài khoản của cơ quan, tổ chức, cá nhân nhằm chiếm đoạt tài sản;

d) Lừa đảo trong thương mại điện tử, thanh toán điện tử, kinh doanh tiền tệ, huy động vốn, kinh doanh đa cấp hoặc giao dịch chứng khoán qua mạng nhằm chiếm đoạt tài sản;

đ) Thiết lập, cung cấp trái phép dịch vụ viễn thông, internet nhằm chiếm đoạt tài sản.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:

a) Có tổ chức;

b) Phạm tội 02 lần trở lên;

c) Có tính chất chuyên nghiệp;

d) Số lượng thẻ giả từ 50 thẻ đến dưới 200 thẻ;

đ) Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng;

e) Gây thiệt hại từ 50.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng;

g) Tái phạm nguy hiểm.

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:

a) Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;

b) Gây thiệt hại từ 300.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;

c) Số lượng thẻ giả từ 200 thẻ đến dưới 500 thẻ.

4. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm:

a) Chiếm đoạt tài sản trị giá 500.000.000 đồng trở lên;

b) Gây thiệt hại 500.000.000 đồng trở lên;

c) Số lượng thẻ giả 500 thẻ trở lên.

5. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.”

Có thể thấy đây là một điểm mới và kịp thời về hoạt động bán hàng đa cấp qua đó góp phần răn đe loại hình kinh doanh này, tuy nhiên với mức phạt kịch khung của cả 03 tội trên là mức 05 năm ( kem theo mức phạt về tài sản khá lớn)  liệu đã đủ tính răn đe? Trong khi thiệt hại do hành vi biến tứng mà loại hình kinh doanh này để lại lại không hề nhỏ!

Bên cạnh đó cũng theo luật hinh sự sửa đổi:

“11. Sửa đổi, bổ sung Điều 76 như sau:

“Điều 76. Phạm vi chịu trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại

Pháp nhân thương mại phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm quy định tại một trong các điều 188, 189, 190, 191, 192, 193, 194, 195, 196, 200, 203, 209, 210, 211, 213, 216, 217, 225, 226, 227, 232, 234, 235, 237, 238, 239, 242, 243, 244, 245, 246, 300 và 324 của Bộ luật này.”.”

Có thể thấy pháp nhân sẽ không bị truy cứu về 02 tội tại điều 290 và 292 vậy liệu đây cũng còn là một hạn chế?

Rất mong có thêm ý kiến của Dân luật về vấn đề "nhạy cảm" này.

Quy định của pháp luật như vậy là đủ răn đe những hành vi thu lợi bất hợp pháp, lừa đảo, ảnh hưởng đến quyền lợi của Nhà nước, nhân dân. Tuy nhiên những đối tượng hành nghề, những hành vi ngay nay vô cùng tinh vi cùng với sự phát triển của Internet. Vì vậy rất khó để phát hiện điều tra, không kể đến một số trường hợp còn được bảo kê, được người " tai ta mặt lớn" chống đỡ. Pháp luật nên nghiêm khắc hơn đối với những hành vi vi phạm pháp luật như trên.

Kinh doanh đa cấp ở Việt Nam hiện nay đang là một vấn đề nhức nhối. Mặc dù chế tài xử phạt đã có và có thể nói là khá nghiêm khắc, tuy nhiên cái lợi từ bán hàng đa cấp là quá lớn vì thế mà nhiều người vẫn thực hiện việc kinh doanh đa cấp trái pháp luật. Tuy nhiên, với sự phát triển của mạng xã hội cũng có phần nào đó hạn chế được những vụ lừa đảo theo kiểu bán hàng đa cấp.

Mình thấy việc quy định xử phạt trong kinh doanh bán hàng đa cấp như bạn nêu là điều hoàn toàn phù hợp mà thôi. Trên thế giới, hoạt động bán hàng đa cấp không hề xấu mà nó còn rất tốt nữa, tuy nhiên khi về đến Việt Nam thì nó bị biến tướng và khiến mọi người hiểu sai về bản chất của bán hàng đa cấp.

Đúng như vậy, việc hình thức bán hàng đa cấp bên nước ngoài rất phổ biến và việc này hoàn toàn tốt và không phải suy nghĩ về chất lượng, đa phần là hàng tốt. Tuy nhiên khi về Việt Nam nó đã biến tướng để trở thành những con buôn lừa dối để lấy lòng tin của nhiều người ham giàu nhanh không cần làm vẫn có tiền, điều này dễ hiểu đối với một nước có thu nhập trung bình như Việt Nam và loại hình này khá mới nên nhiều người không biết và dính phải những cú lừa này. Thêm nữa, việc lấy lòng tin và gây dựng thông qua các cán bộ quan chức về hưu để có thể tạo lòng tin đến cùng làm cho mọi người đều nhảy vào đa cấp.

Đa cấp có hoạt động đúng bản chất hay không nó còn phụ thuộc vào khách hàng. Bởi những lời nói của họ có ngon ngọt đến đâu nhưng nếu không vì bản tính ham giàu, không làm cũng muốn có ăn đã thúc giục các công ty đa cấp ngày càng phát triển. Cái họ mang đến không phải là chất lượng sản phẩm mà là cơ hội làm giàu. Cái mà ai cũng muốn. Mình nghĩ rằng các công ty đa cấp có phát triển hay không là do người dân chứ chẳng cần ai chống lưng cả.

Khi tham gia bán hàng đa cấp, bạn hoàn toàn có cơ hội thành công và đạt thu nhập cao. Tuy nhiên, không có nghĩa là cứ tham gia là bạn sẽ thành công, sẽ có thu nhập cao. Bạn phải hiểu rằng thu nhập cao xuất phát từ kết quả bán hàng của bạn và của những người do bạn giới thiệu. Bạn phải có năng lực bán hàng, phải làm việc tích cực, chăm chỉ, và đồng thời những người do bạn giới thiệu cũng phải làm được như bạn, khi đó bạn mới có cơ hội thành công và có thu nhập cao.

Hiện nay, khi nhắc đến hai từ "đa cấp" thì ai cũng sợ và né tránh, bởi ở nước ta, đã có quá nhiều vụ lừa đảo mang danh bán hàng đa cấp. Bản chất kinh doanh đa cấp không xấu, chỉ xấu khi nó bị "biến tướng" bởi những doanh nghiệp kinh doanh đa cấp trái pháp luật. Những tổ chức này thực hiện những hành vi lừa đảo, bắt người tham gia bán hàng đặt cọc trước tiền, giam hàng hay thậm chí là dùng "luật giang hồ" để giữ chân người tham gia, không cho họ nghỉ việc. Do đó, pháp luật cần có những chế tài thật nghiêm khắc đối với những hành vi này, vừa đủ tính răn đe, vừa tạo sự an tâm và tin tưởng cho người lao động.

Kinh doanh theo hình thức đa cấp là không hề xấu, tuy nhiên vì lợi ích mà nhiều công ty biến tướng trở thành hình thức lừa đào. Và các hình thức này tồn tại rất nhiều trên thị trường, hy vọng sẽ trừng trị mạnh tay để răn đe xã hội.

Cho mình hỏi thêm, trường hợp cá nhân biết thông tin về các công ty đa cấp (ví dụ như sinh viên bị dụ dỗ tham gia) sau đó về có đăng thông tin về công ty đó lừa đảo trên trang mạng xã hội Facebook, về những chiêu thức mà công ty này hay áp dụng... thì có bị coi là vi phạm pháp luật về xúc phạm danh dự và uy tín của họ không? Có chế tài xử lý nào hay không?