Trong thời cuộc CNH-HĐH đất nước, với sự đầu tư và phát triển cơ sở hạ tầng càng đòi hỏi những nguồn tài chính đóng góp để giá trị thụ hưởng ngày một tăng, trong đó có thuế thu nhập cá nhân. Vừa là quyền vừa là nghĩa vụ, góp phần trong công tác đảm bảo an sinh xã hội, thu hẹp khoản cách về thu nhập, đóng thuế thu nhập cá nhân là vấn đề hiện đang được gây tranh cãi từ các cơ quan, đơn vị, cá nhân khác nhau – liệu có hay không quà tặng phải đóng thuế và trường hợp nào sẽ tính thuế thu nhập cá nhân từ quà tặng.
Mới đây nhất, nhân dân Việt Nam hòa chung không khí tự hào với đội tuyển bóng đá U23 Việt Nam về thành tích mang tầm vóc lịch sử, để cổ vũ cho những nổ lực đó, các cơ quan, đơn vị, hơn cả là Nhà nước ta đã có những khoản tiền thưởng mang giá trị chục tỷ để thưởng cho các cầu thủ. Vấn đề đặt ra ở đây là khoản tiền đó có phải đóng thuế thu nhập cá nhân không?
Chúng ta khoan hãy bàn tới nội dung này, cùng tìm hiểu các quy định pháp luật để tra cứu kết quả
Theo quy định tại Điều 23, Nghị định 65/2013/NĐ-CP hướng dẫn tính thuế từ quà tặng khi:
- Quà tặng là: Bất động sản, tài sản khác phải đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng, kể cả chứng khoán, phần vốn trong các tổ chức kinh tế, cơ sở kinh doanh vượt trên 10 triệu đồng mà người nộp thuế nhận được theo từng lần phát sinh.
Trong đó theo Khoản 10, Điều 2, Thông tư 111/2013/TT-BTC hướng dẫn Luật thuế thu nhập cá nhân và Nghị định 65/2013/NĐ-CP quy định thu nhập từ nhận quà tặng:
- Là chứng khoán có: cổ phiếu, quyền mua cổ phiếu, trái phiếu, tín phiếu, chứng chỉ quỹ,..
- Là phần vốn trong các tổ chức kinh tế: vốn công ty trách nhiệm hữu hạn, hợp tác xã, công ty hợp danh, hợp đồng hợp tác kinh doanh,… hoặc là toàn bộ cơ sở kinh doanh nếu là doanh nghiệp tư nhân, cơ sở kinh doanh của cá nhân,…
- Là bất động sản bao gồm: quyền sử dụng đất; đất có tài sản gắn liền với đất; quyền sở hữu nhà, kể cả nhà ở hình thành trong tương lai; kết cấu hạ tầng và các công trình xây dựng gắn liền với đất, công trình xây dựng hình thành trong tương lai; quyền thuê đất; thuê mặt nước; các khoản thu nhập khác nhận được từ thừa kế là bất động sản dưới mọi hình thức; trừ thu nhập từ quà tặng là bất động sản hướng dẫn tại điểm d, khoản 1, Điều 3 Thông tư này. (giữa cha mẹ, vợ chồng, con cái, anh, chị, em với nhau sẽ được miễn thuế).
- Là các tài sản khác phải đăng ký quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng với cơ quan quản lý Nhà nước như: ô tô; xe gắn máy, xe mô tô; tàu thủy,…
Các khoản tiền thưởng bằng tiền hoặc không bằng tiền cũng sẽ được tính thuế TNCN theo quy định tại điểm e, Khoản 2, điều 2, Thông tư 111/2013/TT-BTC, tuy nhiên sẽ miễn trừ thuế TNCN với các khoản tiền thưởng có:
- Kèm theo các danh hiệu thi đua, danh hiệu do Nhà nước phong tặng; Kèm theo hình thức khen thưởng; các giải thưởng do TCCT-XH, các Hội,… trao tặng;
- Kèm theo giải thưởng Hồ Chí Minh, giải thưởng Nhà nước;
- Kèm theo Kỷ niệm chương, Huy hiệu hoặc Bằng khen, Giấy khen; kèm giải thưởng quốc gia Quốc tế;
- Tiền thưởng về cải tiến kỹ thuật, sáng chế, phát minh;
- Tiền thưởng về việc phát hiện, khai báo hành vi vi phạm pháp luật.
Căn cứ vào các điều trên, xét trường hợp vừa đưa ra thì tiền thưởng dành cho đội tuyển U23 không nằm trong mục phải đóng thuế thu nhập cá nhân nếu quà tặng là tiền do không thuộc 4 nhóm đối tượng trên. Tuy nhiên, nếu các khoản tiền ngoài Nhà nước thì theo quy định trên nếu không nằm trong các mục kèm theo danh hiệu thì vẫn phải chịu thuế TNCN.
Ví dụ một trường hợp khác, nếu bạn được tặng một chiếc điện thoại Iphone X hoặc Samsung Galaxy S9, căn cứ vào những điều trên thì bạn sẽ không phải chịu thuế thu nhập cá nhân vì các lẽ sau:
Thứ nhất: Nó là hiện vật không thuộc trong 4 nhóm đối tượg quy định tại Khoản 10 , Điều 2, Thông tư 111/2013/TT-BTC
Thứ hai: Nó không mang giá trị quy đổi thành tiền để căn cứ làm quà tặng chịu thuế.
Đến thời điểm hiện tại, mặc dù pháp luật đã quy định những nội dung về cá nhân phải chịu thuế, nhưng vẫn là đề tài gây tranh cãi trong việc đọc và hiểu luật. Quan điểm về vấn đề này như thế nào?
