Hậu ly hôn, ngoài các vấn đề phát sinh nhiều tranh chấp như tài sản chung, tài sản riêng thì việc nuôi con và cấp dưỡng cho con cũng là một vấn đề mà nhiều người gặp phải
(1) Ai có trách nhiệm cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn?
Theo quy định tại khoản 24 Điều 3 Luật Hôn nhân và gia đình 2014, cấp dưỡng là việc một người có nghĩa vụ đóng góp tiền hoặc tài sản để đáp ứng nhu cầu thiết yếu của người không sống chung với mình mà có quan hệ hôn nhân, huyết thống hoặc nuôi dưỡng trong trường hợp người đó là người chưa thành niên, người đã thành niên mà không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình hoặc người gặp khó khăn, túng thiếu theo quy định của Luật này.
Theo Điều 82 Luật Hôn nhân và gia đình 2014, sau khi ly hôn thì bên không trực tiếp nuôi con phải cấp dưỡng cho con nếu thuộc một trong các trường hợp sau:
- Con chưa thành niên (tức chưa đủ 18 tuổi)
- Con đã thành niên nhưng không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình.
Như vậy, có thể hiểu, nghĩa vụ cấp dưỡng cho con không phải là nghĩa vụ của riêng người chồng.
Trong trường hợp người chồng được quyền nuôi con chưa thành niên hoặc con đã thành niên nhưng không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình thì người vợ là người phải cấp dưỡng cho con và ngược lại.
(2) Trốn cấp dưỡng cho con sau ly hôn bị xử lý thế nào?
Theo quy định tại Điều 83 Luật Hôn nhân và gia đình 2014, cha, mẹ trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu người không trực tiếp nuôi con thực hiện các nghĩa vụ theo quy định tại Điều 82 Luật Hôn nhân và gia đình 2014, trong đó bao gồm nghĩa vụ cấp dưỡng cho con.
Căn cứ theo quy định tại Điều 7 và Điều 35 Luật Thi hành án dân sự 2008, trong trường hợp vợ hoặc chồng cũ không cấp dưỡng cho con thì bên trực tiếp nuôi con có quyền nộp đơn ra cơ quan thi hành án dân sự yêu cầu tổ chức thi hành bản án, quyết định của tòa án.
Cụ thể, nếu vụ việc ly hôn được xét xử bởi Tòa án nhân dân cấp huyện thì nộp đơn tại Chi cục thi hành án dân sự; còn cấp tỉnh thì nộp đơn tại Cục thi hành án dân sự.
Khi đó, cơ quan thi hành án dân sự sẽ tiến hành các biện pháp cưỡng chế như khấu trừ tiền trong tài khoản, trừ vào thu nhập của người không cấp dưỡng (Điều 71 Luật Thi hành án dân sự 2008).
Tùy theo tính chất và mức độ của việc không cấp dưỡng cho con mà người vi phạm có thể bị xử lý như sau:
Xử phạt hành chính
Theo Điều 57 Nghị định 144/2021/NĐ-CP, nếu hành vi không cấp dưỡng cho con mà chưa đủ yếu tố cấu thành tội phạm thì người vi phạm có thể bị phạt từ 5.000.000 đến 10.000.000 đồng và buộc thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng theo đúng quy định.
Truy cứu trách nhiệm hình sự
Theo Điều 186 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017), nếu hành vi không cấp dưỡng cho con mà đủ yếu tố cấu thành tội phạm thì người vi phạm có thể bị truy cứu về tội từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng với mức phạt tù cao nhất lên đến 02 năm.
(3) Kết luận
Có thể thấy, việc trốn cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn là hành vi vi phạm pháp luật, vi phạm đạo đức và gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho cả con cái và cha mẹ.
Con cái sẽ thiếu thốn về vật chất và tinh thần, ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện. Cha mẹ vi phạm nghĩa vụ cấp dưỡng có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự, phạt tù, phạt tiền và các biện pháp thi hành án khác.
Để giải quyết vấn đề này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, tổ chức xã hội và cộng đồng. Các cơ quan chức năng cần tăng cường tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân về nghĩa vụ và trách nhiệm cấp dưỡng cho con. Đồng thời, cần có những biện pháp xử lý nghiêm minh đối với những người vi phạm, tạo răn đe cho những người khác.
Bên cạnh đó, cần có sự chung tay góp sức của cộng đồng để hỗ trợ con cái có cha mẹ trốn cấp dưỡng. Các tổ chức xã hội cần có những chương trình hỗ trợ về vật chất và tinh thần cho những con cái này. Mỗi cá nhân trong cộng đồng cũng cần quan tâm, giúp đỡ những con cái có hoàn cảnh khó khăn, thiếu thốn tình thương và sự chăm sóc của cha mẹ.
