Đầu tư trái phiếu là hình thức đầu tư chứng khoán rất phổ biến trên thế giới. Đầu tư trái phiếu được đánh giá khá an toàn và có tính thanh khoản cao hơn so với các loại chứng khoán khác. Các nhà đầu tư khi chọn trái phiếu sẽ có được những khoản thu nhập thụ động cố định và lâu dài ngay cả trong thời điểm thị trường có biến động xấu. Tuy nhiên, ở Việt Nam nhiều nhà đầu tư còn chưa quen với hình thức đầu tư trái phiếu. Vậy trái phiếu là gì? Ưu, nhược điểm cũng như điều kiện chào bán của trái phiếu như thế nào sẽ được làm rõ trong bài viết dưới đây.
1.Trái phiếu là gì?
Căn cứ theo khoản khoản 6, Điều 3, Nghị định 155/2020/NĐ-CP thì trái phiếu là loại chứng khoán có kỳ hạn từ 01 năm trở lên do doanh nghiệp phát hành, xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của người sở hữu đối với một phần nợ của tổ chức phát hành.
Ngoài ra, trái phiếu còn được phân thành nhiều loại được quy định tại Điều 3, Nghị định 155/2020/NĐ-CP như:
- Trái phiếu chuyển đổi: là loại trái phiếu do công ty cổ phần phát hành, có thể chuyển đổi thành cổ phiếu phổ thông của chính tổ chức phát hành theo điều kiện, điều khoản đã được xác định tại phương án phát hành trái phiếu.
- Trái phiếu có bảo đảm: là loại trái phiếu được bảo đảm thanh toán toàn bộ hoặc một phần lãi, gốc khi đến hạn bằng tài sản của tổ chức phát hành hoặc tài sản của bên thứ ba theo quy định của pháp luật về giao dịch bảo đảm; hoặc được bảo lãnh thanh toán theo quy định của pháp luật.
- Trái phiếu kèm chứng quyền: là loại trái phiếu được công ty cổ phần phát hành kèm theo chứng quyền, cho phép người sở hữu chứng quyền được quyền mua một số cổ phiếu phổ thông của tổ chức phát hành theo điều kiện, điều khoản đã được xác định tại phương án phát hành trái phiếu.
2. Điều kiện chào bán trái phiếu ra công chúng
Căn cứ quy định tại khoản 3, Điều 15, Luật Chứng khoán 2019 được hướng dẫn bởi khoản 2, Điều 19, Nghị định 155/2020/NĐ-CP quy định điều kiện để chào bán trái phiếu ra công chúng như sau:
- Doanh nghiệp có mức vốn điều lệ đã góp tại thời điểm đăng ký chào bán từ 30 tỷ đồng trở lên tính theo giá trị ghi trên sổ kế toán;
- Hoạt động kinh doanh của năm liền trước năm đăng ký chào bán phải có lãi, đồng thời không có lỗ lũy kế tính đến năm đăng ký chào bán; không có các khoản nợ phải trả quá hạn trên 01 năm;
- Có phương án phát hành, phương án sử dụng và trả nợ vốn thu được từ đợt chào bán được Đại hội đồng cổ đông hoặc Hội đồng quản trị hoặc Hội đồng thành viên hoặc chủ sở hữu công ty thông qua;
- Có cam kết thực hiện nghĩa vụ của tổ chức phát hành đối với nhà đầu tư về điều kiện phát hành, thanh toán, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư và các điều kiện khác;
- Có công ty chứng khoán tư vấn hồ sơ đăng ký chào bán trái phiếu ra công chúng, trừ trường hợp tổ chức phát hành là công ty chứng khoán;
- Tổ chức phát hành không thuộc trường hợp đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc đã bị kết án về một trong các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế mà chưa được xóa án tích;
- Tổ chức phát hành hoặc trái phiếu đăng ký chào bán phải được xếp hạng tín nhiệm bởi tổ chức xếp hạng tín nhiệm được Bộ Tài chính cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh trong các trường hợp sau:
+ Tổng giá trị trái phiếu theo mệnh giá huy động trong mỗi 12 tháng lớn hơn 500 tỷ đồng và lớn hơn 50% vốn chủ sở hữu căn cứ trên báo cáo tài chính kỳ gần nhất trong các báo cáo sau: báo cáo tài chính năm gần nhất được kiểm toán hoặc báo cáo tài chính bán niên gần nhất được soát xét (trường hợp tổ chức phát hành là đối tượng phải công bố báo cáo tài chính bán niên được soát xét) bởi tổ chức kiểm toán được chấp thuận; hoặc
+ Tổng dư nợ trái phiếu theo mệnh giá tính đến thời điểm đăng ký chào bán lớn hơn 100% vốn chủ sở hữu căn cứ trên báo cáo tài chính kỳ gần nhất trong các báo cáo sau: báo cáo tài chính năm gần nhất được kiểm toán hoặc báo cáo tài chính bán niên gần nhất được soát xét (trường hợp tổ chức phát hành là đối tượng phải công bố báo cáo tài chính bán niên được soát xét) bởi tổ chức kiểm toán được chấp thuận.- Tổ chức phát hành phải mở tài khoản phong tỏa nhận tiền mua trái phiếu của đợt chào bán;
- Tổ chức phát hành có cam kết và phải thực hiện niêm yết trái phiếu trên hệ thống giao dịch chứng khoán sau khi kết thúc đợt chào bán.
3. Ưu điểm, nhược điểm của trái phiếu.
- Ưu điểm khi đầu tư trái phiếu:
+ Lãi suất nhận được thường kỳ là cố định mà không hề phụ thuộc vào kết quả kinh doanh của nhà phát hành trái phiếu.
+ Được ưu tiên trả trước so với cổ phần ưu đãi và cổ phần thông thường nếu nhà phát hành trái phiếu bị giải thể hay bị phá sản.
+ Trái phiếu có loại được miễn thuế thu nhập (trái phiếu Chính phủ, trái phiếu chính quyền địa phương).
+ Nếu không còn nhu cầu tiếp tục sở hữu trái phiếu có thể chuyển nhượng trái phiếu thông qua sàn giao dịch hoặc bán lại cho chính công ty phát hành.
- Nhược điểm khi đầu tư trái phiếu:
+ Không có quyền biểu quyết, tham gia vào hoạt động của công ty.
+ Trường hợp doanh nghiệp phát hành trái phiếu vỡ nợ thì có thể doanh nghiệp sẽ không có khả năng chi trả công nợ cho người sở hữu trái phiếu.
+ Nếu rơi vào thời điểm rớt giá hoặc nhà đầu tư bán trái phiếu vào cuối thời hạn của trái phiếu. Thì sẽ không nhận được nhiều như khoản đầu tư trái phiếu ban đầu.
