Chào bạn!
Theo "Từ điển giải thích thuật ngữ luật học" thì:
- "Phạm tội chưa đạt là trường hợp chủ thể đã thực hiện tội phạm nhưng vì nguyên nhân khách quan mà hành vi đã thực hiện chưa thỏa mãn hết các dáu hiệu của CTTP".
Phạm tội chưa đạt có thể được phân thành phạm tội chưa đạt chưa hoàn thành và phạm tội chưa dạt đã hoàn thành. Theo đó:
- "Phạm tội chưa đạt chưa hoàn thành là trường hợp phạm tội chưa đạt (ở các tội có CTTP vật chất) trong đó người phạm tội chưa thực hiện hết các hành vi khách quan cho là cần thiết để gây ra hậu quả của tội phạm".
- "Phạm tội chưa đạt đã hoàn thành là trường hợp phạm tội chưa đạt (ở các tội có CTTP vật chất) trong đó người phạm tội đã thực hiện hết các hành vi khách quan cho là càn thiết để gây ra hậu quả của tội phạm nhưng hậu quả đó không xảy ra vì nguyên nhân khách quan".
Cũng theo Từ điển này thì:
- "Tội phạm chưa hoàn thành là trường hợp hành vi phạm tội chưa thõa mãn hết các dấu hiệu thuộc mặt khách quan của CTTP vì nguyên nhân khách quan ngoài ý muốn của người phạm tội. Tội phạm chưa hoàn thành bao gồm chuẩn bị phạm tội và phạm tội chưa đạt".
- "Tội phạm hoàn thành là trường hợp hành vi phạm tội đã thỏa mãn hết các dấu hiệu thuộc mặt khách quan của CTTP".
- "Việc xác định tội phạm chưa hoàn thành hay hoàn thành không phụ thuộc vào việc người phạm tội đã đạt được mục đích hay chưa. Khi tội phạm hoàn thành thì cũng có thể người phạm tội đã đạt được mục đích của mình nhưng cũng có thể chưa đạt được mục đích đó. Nói tội phạm hoàn thành là hoàn thành về mặt pháp lý (hành vi đã thỏa mãn hết các dấu hiệu pháp lý của CTTP) và như vậy có nghĩa hành vi đó đã có đầy đủ những đặc điểm phản ánh bản chất nguy hiểm của tội phạm. Tùy thuộc vào việc CTTP được xây dựng như thế nào mà thời điểm tội phạm hoàn thành ở các tội khác nhau có thể khác nhau. Tội có CTTP vật chất hoàn thành khi hậu quả của tội phạm đã xảy ra, trái lại tội có CTTP hình thức hoàn thành ngay khi hành vi phạm tội đã được thực hiện mà không phụ thuộc hậu quả của tội phạm đã xảy ra hay chưa".
Từ những giải thích trên có thể thấy tội phạm có CTTP hình thức không có giai đoạn phạm tội chưa đạt, mà chỉ có giai đoạn chuẩn bị phạm tội và tội phạm hoàn thành. Do đó trường hợp ở đầu topic bạn nêu, giai đoạn phạm tội của A là tội phạm hoàn thành. Vì tội cướp tài sản mà người phạm tội thực hiện hành vi dùng vũ lực là tội có CTTP hình thức và A đã thực hiện hết hành vi khách quan thuộc mặt khách quan của CTTP.
Về câu hỏi thứ nhất: "Tội cướp tài sản có giai đoạn phạm tội chưa đạt không?", xin trao đổi với bạn như sau:
Theo quan niệm truyền thống thì tội cướp tài sản là tội có cấu thành hình thức, không cần có hậu quả xảy ra thì tội phạm đã hoàn thành. Quan niệm này xuất phát từ việc các văn bản trước đây đều quy định tội cướp tài sản là dùng bạo lực để chiếm đoạt tài sản, tức là tội cướp chỉ có một hành vi khách quan duy nhất là "dùng bạo lực". Cụ thể:
Pháp lệnh trừng trị các tội xâm phạm tài tản riêng của công dân năm 1970:
Điều 3. Tội cướp tài sản riêng của công dân.
1. Kẻ nào dùng bạo lực để chiếm đoạt tài sản riêng của công dân thì bị phạt tù từ 2 năm đến 12 năm.
Pháp lệnh trừng trị các tội xâm phạm tài sản xã hội chủ nghĩa năm 1970:
Điều 4. Tội cướp tài sản xã hội chủ nghĩa.
1. Kẻ nào dùng bạo lực để chiếm đoạt tài sản xã hội chủ nghĩa thì bị phạt tù từ 5 năm đến 15 năm.
Từ khi có BLHS năm 1985 và nay là BLHS 1999 thì tội cướp tài sản quy định có 3 loại dấu hiệu khách quan là:
(1) Hành vi dùng vũ lực nhằm chiếm đoạt tài sản.
(2) Hành vi đe dọa dùng vũ lực ngay tức khắc nhằm chiếm đoạt tài sản.
(3) Hành vi khác làm cho người bị tấn công lâm vào tình trạng không thể chống cự được nhằm chiếm đoạt tài sản.
Việc nhà làm luật đưa vào cấu thành tội cướp tài sản loại hành vi thứ (3) nói trên đã làm xuất hiện các quan điểm trái ngược nhau về thời điểm hoàn thành của tội cướp.
Quan điểm thứ nhất cho rằng dù có đưa thêm vào trong cấu thành dấu hiệu thứ (3) này cũng không làm thay đổi bản chất của tội phạm, nên tội cướp tài sản không có giai đoạn phạm tội chưa đạt mà chỉ có giai đoạn chuẩn bị phạm tội và tội phạm hoàn thành.
Quan điểm thứ hai cho rằng do nhà làm luật thêm vào dấu hiệu thứ (3) nên tội cướp tài sản vừa có CTTP hình thức, vừa có CTTP vật chất. Nếu người phạm tội thực hiện hành vi thuộc dấu hiệu thứ (1) và thứ (2) thì tội phạm có CTTP hình thức. Còn nếu người phạm tội thực hiện hành vi thuộc dấu hiệu thứ (3) thì tội phạm có CTTP vật chất và như vậy tội cướp có giai đoạn phạm tội chưa đạt.
Những người theo quan điểm thứ hai giải thích đó là trong trường hợp người phạm tội đã thực hiện hết các hành vi thuộc mặt khách quan của cấu thành nhưng vì lý do khách quan nên tội phạm vẫn không xảy ra theo ý muốn của họ. Đồng thời đưa ra ví dụ như sau:
"A muốn chiếm đoạt tài sản của B bằng cách bỏ thuốc mê vào trong cốc nước cho B uống với ý thức sau khi uống B sẽ bị mê không biết gì nữa, A sẽ lấy tài sản của B. Nhưng B phát hiện trong nước có mùi lạ nên không uống, do đó A không chiếm đoạt được tài sản của B". Trong trường hợp này, A đã thực hiện hét các hành vi khách quan của cấu thành, nhưng hậu quả không xảy ra ngoài ý thức chủ quan của A và trường hợp này phải coi là phạm tội chưa đạt.
Bản thân tôi tán thành quan điểm thứ hai này. Cũng vì chỉ là quan điểm thôi nên bạn có thể theo quan điểm nào mà bạn cho là phù hợp nhất để làm bài, miễn sao bạn lập luận cho chặt chẽ để bảo vệ quan điểm của mình là được.
Thân ái!
Hãy làm tất cả những gì trong phạm vi cho phép và khả năng có thể!
