Trong quan hệ mua bán hàng hóa, người xưa thường có câu "Tiền trao cháo múc". Vậy câu thành ngữ này mang ý nghĩa gì?
1. "Tiền trao cháo múc" nghĩa là gì?
"Tiền trao cháo múc" là một câu thành ngữ quen thuộc trong tiếng Việt, mang ý nghĩa sâu sắc về sự minh bạch, sòng phẳng trong các giao dịch mua bán, trao đổi.
Về mặt nghĩa đen, câu thành ngữ này thể hiện hai hành động diễn ra đồng thời:
"Tiền trao": Chỉ hành vi thanh toán tiền, tức là đưa tiền cho người bán.
"Cháo múc": Chỉ hành vi nhận hàng hóa, tức là nhận hàng hóa từ người bán.
Nói một cách đơn giản, "Tiền trao cháo múc" khuyên mọi người nên thực hiện các giao dịch một cách rõ ràng, dứt khoát. Khi đã hoàn tất việc thanh toán và nhận hàng, hai bên không còn ràng buộc gì với nhau nữa, tránh để xảy ra những tranh chấp, mâu thuẫn sau này.
Tuy nhiên, ý nghĩa của câu thành ngữ này không chỉ dừng lại ở việc thanh toán sòng phẳng. Nó còn mang những giá trị giáo dục và ý nghĩa xã hội sâu sắc như:
- Tôn trọng pháp luật: Việc thực hiện giao dịch minh bạch, rõ ràng thể hiện sự tôn trọng đối với pháp luật và các quy định chung của xã hội.
- Nâng cao uy tín trong kinh doanh: Câu thành ngữ này nhắc nhở các doanh nghiệp cần thực hiện các giao dịch một cách minh bạch, rõ ràng với khách hàng, đối tác. Việc thanh toán đúng hạn, đảm bảo chất lượng hàng hóa, dịch vụ sẽ giúp doanh nghiệp nâng cao uy tín, tạo dựng niềm tin và thu hút khách hàng.
- Giảm thiểu tranh chấp: Việc thanh toán sòng phẳng giúp giảm thiểu nguy cơ xảy ra tranh chấp, mâu thuẫn giữa các bên tham gia giao dịch.
2. Mua hàng chưa trả tiền thì người bán có phải lập hóa đơn?
Theo khoản 1 Điều 3 Nghị định 123/2020/NĐ-CP giải thích thì hóa đơn được hiểu là chứng từ kế toán do tổ chức, cá nhân bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ lập, ghi nhận thông tin bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ.
Hóa đơn được thể hiện theo hình thức hóa đơn điện tử hoặc hóa đơn do cơ quan thuế đặt in. Trong đó:
- Hóa đơn điện tử là hóa đơn có mã hoặc không có mã của cơ quan thuế được thể hiện ở dạng dữ liệu điện tử do tổ chức, cá nhân bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ lập bằng phương tiện điện tử để ghi nhận thông tin bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ theo quy định của pháp luật về kế toán, pháp luật về thuế, bao gồm cả trường hợp hóa đơn được khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối chuyển dữ liệu điện tử với cơ quan thuế, bao gồm:
+ Hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế là hóa đơn điện tử được cơ quan thuế cấp mã trước khi tổ chức, cá nhân bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ gửi cho người mua.
Mã của cơ quan thuế trên hóa đơn điện tử bao gồm số giao dịch là một dãy số duy nhất do hệ thống của cơ quan thuế tạo ra và một chuỗi ký tự được cơ quan thuế mã hóa dựa trên thông tin của người bán lập trên hóa đơn.
+ Hóa đơn điện tử không có mã của cơ quan thuế là hóa đơn điện tử do tổ chức bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ gửi cho người mua không có mã của cơ quan thuế
- Hóa đơn do cơ quan thuế đặt in là hóa đơn được thể hiện dưới dạng giấy do cơ quan thuế đặt in để bán cho tổ chức, cá nhân thuộc đối tượng và trường hợp được mua hóa đơn của cơ quan thuế theo quy định tại Điều 23 Nghị định 123/2020/NĐ-CP để sử dụng khi bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ.
Về nguyên tắc, tại khoản 1 Điều 4 Nghị định 123/2020/NĐ-CP quy định: khi bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ, người bán phải lập hóa đơn để giao cho người mua (bao gồm cả các trường hợp hàng hóa, dịch vụ dùng để khuyến mại, quảng cáo, hàng mẫu; hàng hóa, dịch vụ dùng để cho, biếu, tặng, trao đổi, trả thay lương cho người lao động và tiêu dùng nội bộ (trừ hàng hóa luân chuyển nội bộ để tiếp tục quá trình sản xuất); xuất hàng hóa dưới các hình thức cho vay, cho mượn hoặc hoàn trả hàng hóa) và phải ghi đầy đủ nội dung theo quy định tại Điều 10 Nghị định 123/2020/NĐ-CP, trường hợp sử dụng hóa đơn điện tử thì phải theo định dạng chuẩn dữ liệu của cơ quan thuế theo quy định tại Điều 12 Nghị định 123/2020/NĐ-CP.
Ngoài ra, tại khoản 1 Điều 9 Nghị định 123/2020/NĐ-CP cũng có quy định: thời điểm lập hóa đơn đối với bán hàng hóa (bao gồm cả bán tài sản nhà nước, tài sản tịch thu, sung quỹ nhà nước và bán hàng dự trữ quốc gia) là thời điểm chuyển giao quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng hàng hóa cho người mua, không phân biệt đã thu được tiền hay chưa thu được tiền.
Như vậy, từ các quy định trên, có thể thấy trong trường hợp người mua hàng chưa trả tiền thì người bán vẫn phải lập hoá đơn. Thời điểm lập hoá đơn là thời điểm chuyển giao quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng hàng hóa cho người mua.
Tóm lại, "Tiền trao cháo múc" là một lời khuyên răn mang ý nghĩa sâu sắc, thể hiện quan niệm về sự minh bạch, sòng phẳng trong các giao dịch mua bán, trao đổi. Việc tuân thủ nguyên tắc "Tiền trao cháo múc" sẽ giúp mọi người có thể thực hiện các giao dịch một cách an toàn, hiệu quả và giảm thiểu rủi ro.
