(1) Bán sách, giáo trình photo có vi phạm pháp luật không?
Căn cứ điểm a khoản 1 Điều 14 Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005 được sửa đổi bởi khoản 5 Điều 1 Luật Sở hữu trí tuệ sửa đổi năm 2009 quy định các loại hình tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả, bao gồm:
Tác phẩm văn học, nghệ thuật và khoa học được bảo hộ bao gồm:
+ Tác phẩm văn học, khoa học, sách giáo khoa, giáo trình và tác phẩm khác được thể hiện dưới dạng chữ viết hoặc ký tự khác.
+ Bài giảng, bài phát biểu và bài nói khác.
+ Tác phẩm báo chí.
+ Tác phẩm âm nhạc.
+ Tác phẩm sân khấu.
+ Tác phẩm điện ảnh và tác phẩm được tạo ra theo phương pháp tương tự (sau đây gọi chung là tác phẩm điện ảnh).
+ Tác phẩm tạo hình, mỹ thuật ứng dụng.
+ Tác phẩm nhiếp ảnh.
+ Tác phẩm kiến trúc.
+ Bản họa đồ, sơ đồ, bản đồ, bản vẽ liên quan đến địa hình, kiến trúc, công trình khoa học.
+ Tác phẩm văn học, nghệ thuật dân gian.
+ Chương trình máy tính, sưu tập dữ liệu.
Như vậy, sách, giáo trình là các loại hình được bảo hộ quyền tác giả. Ngoài ra, Điều 28 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 được sửa đổi bởi khoản 8 Điều 1 Luật Sở hữu trí tuệ sửa đổi 2022 quy định về các hành vi xâm phạm quyền tác giả, trong đó đề cập như sau:
- Sử dụng tác phẩm mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả, không trả tiền nhuận bút, thù lao, quyền lợi vật chất khác theo quy định của pháp luật, trừ trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 25 của Luật Sở hữu trí tuệ 2005.
- Sao chép tác phẩm mà không được phép của tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả, trừ trường hợp quy định tại điểm a và điểm đ khoản 1 Điều 25.
- Nhân bản, sản xuất bản sao, phân phối, trưng bày hoặc truyền đạt tác phẩm đến công chúng qua mạng truyền thông và các phương tiện kỹ thuật số mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả.
Chính vì vậy, việc các tiệm photocopy photo sách, giáo trình để bán là hành vi vi phạm quyền tác giả và sẽ bị xử phạt theo quy định của pháp luật.
(2) Tiệm photocopy photo sách, giáo trình để bán bị xử phạt như thế nào?
Tùy vào các hành vi, tính chất, mức độ mà mức xử phạt cho việc photo sách, giáo trình để bán sẽ khác nhau.
Xử phạt hành chính
- Hành vi sao chép tác phẩm mà không được phép:
Căn cứ theo Điều 18 Nghị định 131/2013/NĐ-CP được sửa đổi, thay thế bởi khoản 2 Điều 3 Nghị định 28/2017/NĐ-CP quy định về xử phạt hành chính đối với hành vi xâm phạm quyền sao chép tác phẩm như sau:
+ Phạt tiền từ 15 - 35 triệu đồng đối với hành vi sao chép tác phẩm mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả.
+ Biện pháp khắc phục hậu quả:
Buộc dỡ bỏ bản sao tác phẩm vi phạm dưới hình thức điện tử, trên môi trường mạng và kỹ thuật số hoặc buộc tiêu hủy tang vật vi phạm đối với hành vi quy định tại Khoản 1 Điều 18
- Hành vi vận chuyển, tàng trữ hàng hóa sao chép lậu:
Theo Điều 8 Nghị định 131/2013/NĐ-CP quy định mức xử phạt đối với hành vi vận chuyển, tàng trữ hàng hóa sao chép lậu như sau:
+ Phạt tiền từ 03 - 05 triệu đồng đối với hành vi vận chuyển hàng hóa được sản xuất mà không được phép của chủ thể quyền tác giả, quyền liên quan.
+ Phạt tiền từ 05 - 10 triệu đồng đối với hành vi tàng trữ hàng hóa được sản xuất mà không được phép của chủ thể quyền tác giả, quyền liên quan.
+ Hình thức xử phạt bổ sung:
Tịch thu tang vật vi phạm đối với hành vi quy định tại Khoản 1 và Khoản 2 Điều 8
Truy cứu trách nhiệm hình sự
Căn cứ theo Điều 225 Bộ luật Hình sự năm 2015 được sửa đổi bởi điểm a khoản 52 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017 quy định về tội xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan như sau:
- Người nào không được phép của chủ thể quyền tác giả, quyền liên quan mà cố ý thực hiện một trong các hành vi sau đây, xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan đang được bảo hộ tại Việt Nam với quy mô thương mại
- Hoặc thu lợi bất chính từ 50 - 300 triệu đồng, hoặc gây thiệt hại cho chủ thể quyền tác giả, quyền liên quan từ 100 - 500 triệu đồng hoặc hàng hóa vi phạm trị giá từ 100 - 500 triệu đồng, thì bị phạt tiền từ 50 - 300 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm:
+ Sao chép tác phẩm, bản ghi âm, bản ghi hình
+ Phân phối đến công chúng bản sao tác phẩm, bản sao bản ghi âm, bản sao bản ghi hình.
- Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 300 triệu - 01 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng - 03 năm:
+ Có tổ chức.
+ Phạm tội 02 lần trở lên.
+ Thu lợi bất chính 300 triệu đồng trở lên.
+ Gây thiệt hại cho chủ thể quyền tác giả, quyền liên quan 500 triệu đồng trở lên.
+ Hàng hóa vi phạm trị giá 500 triệu đồng trở lên.
- Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20 - 200 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm - 05 năm.
Tóm lại, sách, giáo trình là các loại hình được bảo hộ quyền tác giả. Việc các tiệm photocopy photo sách, giáo trình để bán là hành vi vi phạm quyền tác giả và sẽ bị xử phạt theo quy định của pháp luật.
Tùy theo tính chất, mức độ, hành vi mà chủ tiệm photocopy sẽ bị xử phạt với các mức khác nhau và bị áp dụng các hình phạt bổ sung. Trong trường hợp đủ yếu tố cấu thành tội phạm có thể bị phạt tù.
