Thủ tục Khiếu nại, khiếu kiện, kiến nghị, tố cáo, tố giác

1. Có thể giá đất bồi thường là thấp nhưng Nhà nước đã làm đúng quy định. Bạn cần phân biệt giá đất chia làm nhiều loại, rõ ràng nhất là đất ở và đất nông nghiệp. Bạn đang sử dụng đất nông nghiệp (giá 40.000 đ/m2) thì không thể bồi thường theo giá đất ở (khoảng 2.000.000 đ/m2).

2. Căn cứ theo quy định về bồi thường, nếu việc bồi thường chậm do lỗi của cơ quan Nhà nước thì người dân được bồi thường theo mức giá tại thời điểm có giá đất cao hơn, trường hợp bồi thường chậm do lỗi của người dân thì bồi thường theo giá tại thời điểm thấp hơn.
Quy định là như vậy, nếu là lỗi do bạn không nhận tiền bồi thường thì khi khiếu nại cũng giải quyết như vậy thôi.

3. Nguyên tắc chung của việc bố trí tại định cư là người đang sử dụng đất phải di chuyển chổ ở khi Nhà nước thu hồi đất. Tuy nhiên ở một số địa phương có quy định khi thu hồi bao nhiêu mét vuông đất nông nghiệp sẽ được bố trí tái định cư. Bạn có thể tham khảo Quyết định của UBND tỉnh Long An xem trường hợp của bạn có được bố trí tái định cư hay không.

Trong xét xử sơ thẩm vụ án dân sự, thủ tục như sau:

1. Thủ tục tiếp nhận đơn khởi kiện

- Đơn khởi kiện phải được lập đúng mẫu, nêu rõ họ tên, địa chỉ của nguyên đơn, bị đơn, người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan; nội dung vụ việc tranh chấp, và yêu cầu của người khởi kiện; đơn khởi kiện phải kèm theo các tài liệu liên quan tới vụ án dân sự chứng minh cho những yêu cầu của mình là có căn cứ và hợp pháp;
- Người nộp đơn khởi kiện phải chứng minh tư cách: giấy giới thiệu/giấy ủy quyền của nguyên đơn, CMND/hộ chiếu;
- Thư ký Tòa án nơi nhận đơn sẽ tiếp nhận đơn khởi kiện và xem xét xem đơn khởi kiện có nộp đúng Tòa án có thẩm quyền hay không, thời hiệu khởi kiện vụ án có còn không, và viết phiếu biên nhận Đơn khởi kiện để trao cho người nộp đơn. Ngày khởi kiện được tính từ ngày Tòa án tiếp nhận đơn khởi kiện, hoặc ngày có dấu bưu điện nơi gửi (trường hợp nguyên đơn gửi đơn qua đường bưu điện).

2. Thụ lí vụ án

- Sau khi xem xét đơn, trong vòng 5 ngày làm việc, Tòa án nơi tiếp nhận đơn sẽ trả lại đơn khởi kiện nếu: (i) người nộp đơn không có quyền khởi kiện; (ii) thời hiệu khởi kiện đã hết; (iii) sự việc đã được giải quyết bằng bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án; (iv) sự việc được pháp luật quy định phải yêu cầu cơ quan khác giải quyết trước nhưng đương sự chưa yêu cầu hoặc cơ quan hữu quan chưa giải quyết; và (v) sự việc không thuộc thẩm quyền của Tòa án nơi nhận đơn;
- Nếu sau khi xem xét đơn nếu thấy đơn khởi kiện không thuộc một trong 5 trường hợp nêu trên, trong vòng 5 ngày làm việc, Tòa án nơi nộp đơn phải tính tiền tạm ứng án phí (50% án phí) và ra Thông báo nộp tiền tạp ứng án phí cho nguyên đơn (Thẩm phán kí Thông báo nộp tiền tạm ứng án phí rất có thể là Thẩm phán được Chánh tòa giao xử lí vụ án).
- Sau khi nguyên đơn đã nộp tiền tạm ứng án phí (tại cơ quan thi hành án nơi có tòa án) người nộp đơn sẽ giao biên lai nộp tiền tạm ứng án phí cho thư ký Tòa để thư ký Tòa vào sổ thụ lí vụ án. Việc giải quyết vụ án được tính từ ngày này.
- Trong vòng 3 ngày làm việc, Tòa án sẽ gửi Thông báo về việc thụ lí vụ án bằng văn bản cho bị đơn, người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan, và Viện kiểm sát cùng cấp về việc Tòa án đã thụ lí vụ án. Đối với vụ án kinh tế, sau khi Thông báo về việc thụ lí vụ án, Tòa án sẽ triệu tập nguyên đơn và bị đơn đến để Thẩm phán nêu yêu cầu bổ sung hồ sơ, thông thường là yêu cầu nguyên đơn bổ sung Giấy tự khai để khai rõ vụ việc, đồng thời xem xét việc hòa giải hai bên, nếu vụ việc không thuộc trường hợp không được hòa giải, Thẩm phán sẽ ra Thông báo phiên hòa giải. Đối với vụ án kinh tế, phải tiến hành ít nhất 2 phiên hòa giải.

(còn nữa)

5. Phiên tòa phúc thẩm

- Trừ trường hợp có lí do chính đáng, trong vòng 15 ngày kể từ ngày tuyên án sơ thẩm, đương sự có thể làm đơn kháng cáo bản án sơ thẩm. Viện trưởng Viện kiểm sát cùng cấp có thể kháng nghị bản án sơ thẩm trong vòng 15 ngày kể từ ngày tuyên án sơ thẩm. Viện trưởng Viện kiểm sát cấp trên có thể kháng nghị bản án sơ thẩm trong vòng 30 ngày kể từ ngày tuyên án sơ thẩm. Quyết định kháng nghị phải được gửi cho Tòa án cấp sơ thẩm.
- Đơn kháng cáo phải được gửi cho Tòa án cấp sơ thẩm đã ra bản án. Tòa án cấp sơ thẩm sau khi nhận đơn kháng cáo, tòa án cấp sơ thẩm tiến hành các thủ tục cần thiết (kiểm tra tính hợp lệ) và gửi hồ sơ vụ án cho Tòa án cấp phúc thẩm.
- Trừ trường hợp được miễn hoặc không phải nộp tiền tạm ứng án phí phúc thẩm, sau khi chấp nhận đơn kháng cáo, Tòa án cấp sơ thẩm thông báo cho người kháng cáo biết về việc nộp tiền tạm ứng án phí. Trừ trường hợp có lí do chính đáng, người kháng cáo phải nộp tiền tạm ứng án phí phúc thẩm trong vòng 10 ngày làm việc kể từ ngày nhận thông báo. Sau khi người kháng cáo nộp tiền tạm ứng án phí phúc thẩm và giao biên lai nộp tiền, Tòa án sơ thẩm làm thủ tục chuyển hồ sơ vụ án cho Tòa án cấp phúc thẩm.
- Tòa án cấp phúc thẩm phải vào sổ thụ lí ngay sau khi nhận được hồ sơ vụ án. Thời hạn chuẩn bị xét xử phúc thẩm tối đa là 02 tháng, hoặc 03 tháng trong trường hợp vụ án có nhiều tình tiết phức tạp, kể từ ngày Tòa án cấp phúc thẩm thụ lí vụ án. Hết thời hạn chuẩn bị xét xử phúc thẩm, thẩm phán được phân công chủ tọa phiên tòa phúc thẩm phải ra một trong 04 quyết định (i) Tạm đình chỉ xét xử phúc thẩm vụ án; (ii) Đình chỉ xét xử phúc thẩm vụ án; (iii) Đưa vụ án ra xét xử phúc thẩm; và (iv) Quyết định áp dụng, thay đổi, hủy bỏ biện pháp khẩn cấp tạm thời.
- Trừ tường hợp có lí do chính đáng, trong thời hạn 01 tháng kể từ ngày có quyết định đưa vụ án ra xét xử, tòa án cấp phúc thẩm phải mở phiên tòa.
- Trong giai đoạn phúc thẩm, người kháng cáo, Viện trưởng Viện kiểm sát có quyền thay đổi, bổ sung, rút kháng cáo, kháng nghị. Trường hợp đương sự thỏa thuận được với nhau về việc giải quyết vụ án, thì HĐXX ra bản án phúc thẩm sửa bản án sơ thẩm, công nhận thỏa thuận của các đương sự.
- Phiên tòa phúc thẩm được khai mạc và bắt đầu như phiên tòa sơ thẩm. Tại phiên tòa phúc thẩm, HĐXX chỉ xem xét phần bản án, quyết định sơ thẩm bị kháng cáo, kháng nghị, và ra một trong 04 quyết định (i) Quyết định tạm đình chỉ xét xử phúc thẩm; (ii) Quyết định đình chỉ xét xử phúc thẩm; (iii) Quyết định hoãn hoặc vẫn tiếp tục phiên tòa phúc thẩm; và (iv) Ra bản án và các quyết định phúc thẩm.
- Sau khi nghị án, việc ra bản án và quyết định được thực hiện như sau: (i) HĐXX sửa bản án sơ thẩm nếu Tòa án cấp sơ thẩm đã quyết định không đúng pháp luật khi chứng cứ chứng minh đã được Tòa án cấp sơ thẩm thu thập đầy đủ hoặc chưa thật đầy đủ nhưng đã được bổ sung đầy đủ tại Tòa án cấp phúc thẩm; (ii) HĐXX hủy bản án sơ thẩm chuyển hồ sơ vụ án cho Tòa án cấp sơ thẩm xét xử lại khi chứng cứ do Tòa án cấp sơ thẩm thu thập không theo đúng quy định pháp luật hoặc chưa thật đầy đủ, nhưng tại Tòa án cấp phúc thẩm không thể bổ sung được, hay có những vi phạm về tố tụng như HĐXX không đúng thành phần, không triệu tập đầy đủ những người phải tham gia phiên tòa sơ thẩm làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền và lợi ích chính đáng của họ, v.v.

(còn tiếp)

7. Phiên tòa Tái thẩm

- Sau khi bản án/quyết định đã có hiệu lực pháp luật, trong thời hạn 01 năm kể từ ngày (i) Chánh án Tòa án Nhân dân Tối cao và Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao (trừ quyết định của Hội đồng thẩm phán Tòa án Nhân dân Tối cao); (ii) Chánh án Tòa án Nhân dân và Viện trưởng Viện kiểm sát Nhân dân cấp tỉnh (đối với bản án, quyết định của Tòa án Nhân dân cấp huyện) biết được (i) Tình tiết quan trọng của vụ án mà đương sự đã không thể biết được trong quá trình giải quyết vụ án; (ii) Có cơ sở chứng minh kết luận của người giám định hoặc lời dịch của người phiên dịch là không đúng sự thật hoặc đã có sự giả mạo chứng cứ; (iii) Thẩm phán, Hội thẩm nhân dân, Kiểm sát viên có ý làm sai lệch hồ sơ vụ án hoặc cố ý kết luận trái pháp luật; và (iv) bản án/quyết định của Tòa án hoặc quyết định của cơ quan Nhà nước mà Tòa án dựa vào để giải quyết vụ án đã bị hủy bỏ, thì bản án/quyết định đó có thể bị kháng nghị tái thẩm.
- Thẩm quyền tái thẩm gồm (i) Ủy ban Thẩm phán Tòa án Nhân dân cấp tỉnh (tái thẩm bản án/quyết định của Tòa án Nhân dân cấp huyện bị kháng nghị tái thẩm); (ii) Các Tòa chuyên trách (Dân sự, Lao động, Kinh tế) của Tòa án Nhân dân Tối cao (tái thẩm bản án/quyết định của Tòa án Nhân dân cấp tỉnh bị kháng nghị tái thẩm); (iii) Hội đồng Thẩm phán Tòa án Nhân dân Tối cao (tái thẩm bản án/quyết định của các Tòa phúc thẩm và các Tòa chuyên trách khác của Tòa án Nhân dân Tối cao).
- Sau khi nhận được kháng nghị tái thẩm, trong thời hạn tối đa là 04 tháng, tòa án có thẩm quyền phải mở phiên tòa tái thẩm.
- Phiên tòa tái thẩm không có giai đoạn nghị án riêng. Đại diện Viện kiểm sát được có mặt tại phiên tòa ngay cả khi Hội đồng tái thẩm thảo luận và biểu quyết. Những người là đương sự hoặc không phải là người thuộc bộ phận giúp việc cho người kháng nghị hoặc cho Hội đồng tái thẩm thì chỉ được tham gia phát biểu tại phiên tòa trong giai đoạn khai mạc phiên tòa và khi Hội đồng tái thẩm xem xét chứng cứ tại phiên tòa.
- Hội đồng tái thẩm biểu quyết (i) Tán thành hay không tán thành kháng nghị; (ii) Hủy bản án/quyết định đã có hiệu lực pháp luật (toàn bộ hay về quyết định nào); (iii) Hủy về quyết định nào thì phải nói rõ hủy quyết định đó của bản án/quyết định;  Quyết định tái thẩm của Ủy ban thẩm phán Tòa án Nhân dân cấp tỉnh và Hội đồng thẩm phán Tòa án Nhân dân Tối cao phải được quá nửa tổng số thành phiên (không phải là số thành viên có mặt) của Ủy ban thẩm phán Tòa án nhân dân cấp tỉnh hoặc của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao tán thành. Nếu trong trường hợp quyết định táithẩm không được quá nửa tổng số thành viên của Ủy ban thẩm phán Tòa án Nhân dân cấp tỉnh hoặc của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao biểu quyết tán thành thì phiên tòa tái thẩm phải được hoãn. Trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày ra quyết định hõa phiên tòa, Ủy ban Thẩm phán Tòa án nhân dân cấp tỉnh, Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao phải tiến hành xét xử lại vụ án với sự tham gia của toàn thể các thành viên.
- Thủ tục tái thẩm không có việc giao vụ việc để xét xử phúc thẩm lại

8. Về các vấn đề bạn hỏi, câu trả lời có thể như sau:

(i) Tòa phúc thẩm có thể phán quyết luôn, nếu đã thu thập đủ chứng cứ hoặc chứng cứ được bổ sung ngay tại phiên tòa. Tòa phúc thẩm chỉ tuyên hủy án sơ thẩm, chuyển hồ sơ cấp sơ thẩm xét xử lại khi khi chứng cứ do Tòa án cấp sơ thẩm thu thập không theo đúng quy định pháp luật hoặc chưa thật đầy đủ, nhưng tại Tòa án cấp phúc thẩm không thể bổ sung được.
(ii) Khi tòa sơ thẩm xét xử lại, phải căn cứ vào các yếu tố phân tích của tòa phúc thẩm để xét xử, không thể vẫn xử y như sơ thẩm lần 1 được.
(iii). Nếu tòa phúc thẩm xử hũy án giao cấp sơ thẩm xét xử lại thì không thể kháng án lên Tòa Giám đốc thẩm được. Thủ tục giám đốc thẩm có quy trình kháng nghị riêng.
(iv) Nếu bản án phúc thẩm có hiệu lực thi hành, các bên chỉ có thể khiếu nại theo thủ tục Giám đốc thẩm hoặc Tái thẩm nếu thỏa mãn các điều kiện luật định. Viện kiểm sát Nhân dân Tối cao và Tòa án Nhân dân Tối cao chịu trách nhiệm xem xét.

Hi vọng những giải đáp trên đây thỏa mãn các yêu cầu của bạn.

(Hết)

Trường hợp trên nên xem cụ thể tại NĐ số 04/2005/NĐ-CP ngày 11/01/2005