Thay đổi tội danh vướng chuyện thời hiệu
Nhiều thẩm phán tại TP.HCM than rằng việc xác định thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự ở những vụ án bị hủy nhiều lần đang gặp vướng mắc.
Năm 2001, V. bị TAND một quận phạt 30 tháng tù về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản. V. kháng cáo kêu oan. Xử phúc thẩm, TAND TP đã hủy án để điều tra, xét xử lại từ đầu.
Tính cả thời gian kéo dài vụ án?
Quá trình điều tra lại, V. bị chuyển tội danh thành lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản. Năm 2004, TAND quận xử sơ thẩm lần hai, phạt V. 12 tháng tù về tội này. V. lại kháng cáo kêu oan, sau đó được tòa phúc thẩm hủy án để điều tra, xét xử lại.
Lần thứ ba, V. vẫn bị kết án về tội lạm dụng tín nhiệm… nhưng số tiền chiếm đoạt được xác định ít hơn nên chỉ bị phạt sáu tháng tù. V. tiếp tục kêu oan. Tháng 11-2006, tòa phúc thẩm lại hủy án sơ thẩm...
Vụ án này đã gây ra hai luồng tranh cãi v��� cách tính thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự đối với V.
Quan điểm thứ nhất nói tính từ khi khởi tố vụ án đến lần trả hồ sơ điều tra lại lần thứ ba thì đã hơn năm năm. Theo luật, như vậy đã hết thời hiệu truy cứu đối với tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản ở cấu thành cơ bản. Do đó, cơ quan điều tra phải ra quyết định đình chỉ vụ án đối với V. Việc kéo dài quá trình tố tụng do lỗi của các cơ quan tố tụng thì không thể bắt nghi can phải chịu.
Cách tính thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự vẫn còn những quan điểm khác nhau. Ảnh minh họa
Tuy nhiên, những người theo quan điểm thứ hai lại nói luật không quy định trừ thời gian tiến hành tố tụng vào thời hạn để tính thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự. Thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự tính đến ngày khởi tố bị can, còn vì lý do khác mà vụ án bị kéo dài thì thời gian đó không được tính vào thời hạn truy cứu. Chỉ trừ trường hợp người phạm tội bỏ trốn, có lệnh truy nã thì phải tạm đình chỉ vụ án.
Dựa vào tội danh thật?
Một trường hợp khác cũng gây tranh cãi là những vụ án cơ quan điều tra khởi tố nhưng sau đó thay đổi tội danh hoặc VKS truy tố tội danh khác so với cơ quan điều tra đề nghị. Chẳng hạn trường hợp bị cáo A bị khởi tố về tội giết người nhưng sau khi thụ lý, VKS lại truy tố A tội cố ý gây thương tích.
Vấn đề này hiện cũng có hai cách hiểu. Nhiều người cho rằng thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự phải được tính theo tội danh mà người phạm tội bị công an khởi tố chứ không theo tội danh mà VKS truy tố hay tòa kết án. Bởi lẽ nếu tính theo tội bị truy tố hay kết án để tính thời hiệu truy cứu thì hậu quả pháp lý của các hành vi tố tụng, quyết định tố tụng trước đó gây bất lợi cho người phạm tội sẽ không thể giải quyết được. Chẳng hạn thời hạn điều tra, tạm giam… thực tế bị lố so với luật định thì hướng khắc phục sẽ rất khó.
Tuy nhiên, nhiều thẩm phán lại nói phải căn cứ vào tội danh thật, tức là tội theo bản án đã có hiệu lực pháp luật. Nếu bản án đã có hiệu lực pháp luật nhưng bị kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm hay tái thẩm thì tội danh làm căn cứ tính thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự là tội do Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao xác định.
| #ece9d8;"> Bắt xong “lòi” thêm tội, cũng rối Theo Tòa Hình sự TAND Tối cao, một dạng khác cũng gây tranh cãi về chuyện xác định thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự là trường hợp sau thời gian truy nã đã bắt được nghi can về một tội (tội mới). Quá trình điều tra biết được trước đó nghi can còn phạm một tội khác (tội cũ), nếu chỉ xét đơn thuần về mặt thời gian thì tội cũ đã hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự. Một luồng ý kiến nói trường hợp này vẫn còn thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự với tội cũ vì khoảng thời gian người phạm tội bỏ trốn, bị truy nã về tội mới không được tính vào thời hiệu truy cứu của tội cũ. Nhưng luồng ý kiến ngược lại thì bảo thời gian truy nã chỉ tính cho tội mới, tính cả cho tội cũ là gây bất lợi cho nghi can… Không tính thời gian kéo dài Hai khái niệm thời hạn tố tụng và thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự là khác nhau nên không thể tính thời gian tố tụng kéo dài vào thời hiệu được. Nếu xác định thời gian tố tụng kéo dài là do lỗi của các cơ quan tố tụng cố tình thì tùy trường hợp sẽ xử lý người tiến hành tố tụng có lỗi theo quy định. Tòa Hình sự TAND Tối cao góp ý tại hội nghị triển khai công tác ngành tháng 1-2010 Tính từ lúc khởi tố vụ án Trong trường hợp vụ án bị hủy đi hủy lại nhiều lần thì thời hiệu truy cứu phải tính từ thời điểm khởi tố vụ án chứ không trừ vào thời gian tố tụng kéo dài. Bởi việc trả hồ sơ điều tra bổ sung hay điều tra lại từ đầu không phải là đình chỉ hay tuyên bố nghi can không phạm tội. Hiện luật chưa quy định chặt chẽ nên cần sửa đổi, bổ sung để tránh thiệt thòi cho phía nghi can. Thực tế, nhiều trường hợp lỗi kéo dài vụ án do cán bộ tố tụng mà không ai bị xử lý, trong khi số phận nghi can bị ngâm từ ngày này qua ngày khác không có hồi kết. Luật sư TRẦN CÔNG LY TAO, Đoàn Luật sư TP.HCM Đảm bảo nguyên tắc có lợi Về trường hợp chuyển tội hay truy tố tội danh khác, theo tôi thời hiệu được tính từ ngày nghi can bị khởi tố tội mới nhất chứ không tính từ ngày khởi tố tội đầu tiên. Làm như vậy sẽ đảm bảo nguyên tắc có lợi cho nghi can của BLHS. Còn việc kéo dài vụ án mà do lỗi của cơ quan tố tụng, nếu do chủ quan thì phải có chế tài với cán bộ gây ra lỗi. Luật sư CAO MINH TRIẾT, Đoàn Luật sư tỉnh Tiền Giang |
http://phapluattp.vn/20100830121052848p0c1063/thay-doi-toi-danh-vuong-chuyen-thoi-hieu.htm
Cập nhật bởi LawSoft05 ngày 24/09/2010 10:17:21 AM
Cập nhật bởi LawSoft05 ngày 24/09/2010 10:15:49 AM
LS Cao Sỹ Nghị
101 Đào Duy Anh, Phường 9, quận Phú Nhuận TP. HCM
Email: caosynghi@gmail.com
