Thợ hồ có phải lao động tự do không?

Thợ hồ có phải lao động tự do không - Ảnh minh họa

Từ đầu tháng 7, mỗi tỉnh thành đã thực hiện theo chỉ đạo của nhà nước ban hành các thông tư, nghị quyết để hỗ trợ người lao động trong tình hình dịch bệnh Covid 19. Xoay quanh vấn đề này, nhiều câu hỏi được đặt ra khi có chính sách hỗ trợ riêng cho người lao động theo hợp đồng và người lao động tự do. Vậy thợ hồ có thuộc nhóm lao động tự do hay không thì cần phải xem xét họ có giao kết hợp đồng lao động khi nhận một công việc với chủ thầu hoặc chủ nhà không.

Theo Điều 14 Bộ Luật lao động 2019 thì người lao động khi giao kết hợp đồng có thể thông qua 2 hình thức bằng văn bản hoặc bằng lời nói. Ngoài giao kết hợp đồng bằng văn bản, nếu như thợ hồ có những ý muốn thể hiện chấp thuận với chủ thầu, chủ nhà khi có một công việc được giao trong thời gian dưới 01 tháng thì đây cũng có thể được xem là đã giao kết hợp đồng lao động bằng lời nói.

Thông thường công việc của thợ hồ được nhận lương qua 2 dạng:

+ Thứ nhất là nhận lương theo công nhật, tức là theo ngày. Ở hình thức này, người lao động đồng ý làm việc để cuối ngày được nhận lương thì cũng có thể hiểu giữa người làm và người trả lương đã có giao kết một hợp đồng bằng lời nói.

+ Thứ hai là nhận lương dựa theo khoán công trình, một thợ cả sẽ đứng ra đi tìm thợ phụ và làm với số lượng hợp lý để có thể hoàn thành công việc đúng như thỏa thuận. Số tiền sau đó sẽ được chia đều cho tất cả những người trong nhóm với mức lương đã được thỏa thuận trước đó với nhau. Như vậy những thợ phụ này chỉ đồng ý làm việc một cách gián tiếp thông qua thợ cả. Cho nên chỉ có thợ cả được xem là đã giao kết hợp đồng bằng lời nói với chủ thầu, chủ nhà; còn các thợ phụ không được xem là có giao kết hợp đồng.

Với hình thức giao kết hợp đồng bằng lời nói như trên thì công việc của họ không bắt buộc phải tham gia BHXH. Bởi thời gian hoàn thành công việc của họ có thể là trong ngày hoặc chưa tới một tháng. Căn cứ Khoản 1 Điều 124 Luật BHXH 2014, kể từ ngày 1/1/2018 người làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 1 tháng trở lên phải tham gia BHXH bắt buộc. Như vậy, đối với hợp đồng lao động có thời hạn dưới 1 tháng không phải tham gia BHXH bắt buộc.

Trên thực tế có những lúc công việc của người thợ hồ kéo dài hơn một tháng vì diện tích công trình rất lớn. Thế nhưng họ cũng vẫn không được tham gia BHXH vì nhiều chủ thầu không muốn thực hiện thêm các thủ tục rắc rối.

Vậy cần phải xem xét rõ về việc giao kết hợp đồng giữa người lao động và người chủ. Thợ hồ chỉ có thể được xem là lao động tự do nếu họ là thợ phụ làm dưới sự phân công của thợ cả nhận công việc theo khoán công trình mà thôi.