* Về lao động giúp việc gia đình.
(1) Bộ luật Lao động hiện hành đã có 03 điều quy định về lao động giúp việc gia đình, Điều 2 Bộ luật Lao động cũng được áp dụng đối với người học nghề, người giúp việc gia đình và một số lao động khác, Điều 28 quy định đối với lao động giúp việc gia đình thì các bên có thể giao kết hợp đồng lao động bằng miệng và Điều 139 quy định trường hợp người được thuê mướn giúp việc trong gia đình nếu để trông coi tài sản thì phải được ký kết hợp đồng lao động bằng văn bản; tiền lương, thời giờ làm việc, thời giờ nghỉ ngơi và các khoản trợ cấp do hai bên thỏa thuận, người lao động được cấp tiền tàu xe đi đường khi thôi việc…
(2) Bộ luật Lao động (sửa đổi) có mục riêng (mục 5) với 04 điều quy định đối với loại hình lao động này. Trong kinh tế hiện đại, người giúp việc nhà cho một người sử dụng lao động là người lao động có quyền và lợi ích hợp pháp chính đáng như mọi người lao động khác có quan hệ lao động. Giúp việc nhà đã trở thành một nghề, có yêu cầu đối với công việc nhất định.
Mở rộng nghề giúp việc nhà thì giải quyết được việc làm cho một bộ phận người lao động, đồng thời giải phóng cho một bộ phận người lao động khác khỏi công việc gia đình để tham gia hoạt động kinh tế - xã hội, hòa nhập xã hội.
Tại kỳ họp lần thứ 100 (ILC 100) năm 2011, ILO đã thông qua 1 Công ước và 1 Khuyến nghị về việc làm nhân văn cho lao động giúp việc trong gia đình. Đây là văn bản pháp lý quốc tế quan trong nhất điều chỉnh về lao động giúp việc trong gia đình và Việt Nam đã bỏ phiếu thuận để thông qua 02 văn bản này. Do đó, việc quy định vấn đề lao động giúp việc gia đình trong Bộ luật Lao động là một bước lập pháp quan trọng thể hiện trách nhiệm của quốc gia thành viên ILO của Việt Nam và đồng thời việc này cũng tạo cơ sở pháp lý cho việc tiến hành phê chuẩn Công ước về việc làm nhân văn cho lao động giúp việc gia đình trong tương lai.
Bộ luật Lao động đặt mục riêng về người lao động giúp việc nhà nhằm quy định rõ quyền và trách nhiệm của người sử dụng lao động đối với người giúp việc nhà, xóa bỏ định kiến lạc hậu coi khinh nghề giúp việc nhà, phân biệt đối xử, ngược đãi, cưỡng bức lao động, quấy rối tình dục, dùng vũ lực đối với người giúp việc nhà theo hệ tư tưởng phong kiến lỗi thời.
Trong điều kiện của người giúp việc làm việc riêng lẻ cho cá nhân, ngoài tầm kiểm soát thường xuyên của cộng đồng và cơ quan nhà nước, người lao động và người sử dụng lao động bắt buộc phải ký hợp đồng lao động bằng văn bản để bảo vệ tốt hơn người giúp việc.
(3) Những điểm mới của lao động giúp việc gia đình được quy định trong Bộ luật Lao động (sửa đổi) là:
- Xác định rõ thế nào là lao động giúp việc gia đình và các các công việc mà người lao động giúp việc gia đình thực hiện, theo đó:
Lao động là người giúp việc gia đình là người lao động làm thường xuyên các công việc trong gia đình của một hoặc nhiều hộ gia đình.
Các công việc trong gia đình gồm: công việc nội trợ, quản gia, chăm sóc trẻ, chăm sóc người bệnh, người già, lái xe, làm vưởn và các công việc khác nhưng không liên quan đến hoạt động thương mại.
Các công việc cũng là giúp việc gia đình nhưng theo hình thức khoán việc thì Bộ luật Lao động sẽ không điều chỉnh.
- Khác với Bộ luật Lao động hiện hành, Bộ luật Lao động (sửa đổi) quy định hợp đồng lao động đối với ngưới giúp việc gia đình phải bằng văn bản.
- Bộ luật Lao động (sửa đổi) cũng quy định cụ thể nghĩa vụ của người sử dụng lao động đối với người lao động được nhận làm giúp việc gia đình, bao gồm:
+ Thực hiện đúng hợp đồng lao động;
+ Trả khoản tiền Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế theo quy định của pháp luật để ngưới giúp việc gia đình tự lo bảo hiểm.
+ Tôn trọng danh dự, nhân phẩm của ngưới giúp việc gia đình.
+ Bố trí chỗ ăn, nghỉ sạch sẽ hợp vệ sinh cho ngưới giúp việc nếu có thỏa thuận.
+ Tạo cơ hội để ngưới giúp việc được tham gia học văn hóa, học nghề.
+ Trả tiền tàu xe đi đường khi thôi việc.
- Đồng thời, quy định những hành vi bị nghiêm cấm đối với người sử dụng lao động; cụ thể:
+ Ngược đãi, quấy rối tình dục, cưỡng bức lao động, dùng vũ lực đối với người giúp việc.
+ Giao việc không đúng với hợp đồng lao động đã thỏa thuận.
+ Giữ giấy tờ tùy thân của ngưới giúp việc.
- Bộ luật Lao động (sửa đổi) cũng quy định nghĩa vụ của người lao động giúp việc.
+ Thực hiện đúng hợp đồng lao động;
+ Bồi thường nếu làm hỏng, mất tài sản của gia chủ;
+ Thông báo kịp thời với gia chủ về khả năng nguy cơ gây tai nạn, đe dọa an toàn, sức khỏe, tính mạng, tài sản của gia chủ và bản thân.
Hãy làm tất cả những gì trong phạm vi cho phép và khả năng có thể!