Đầu năm học chắc chắn là thời gian mà phụ huynh, học sinh cần chuẩn bị tài chính để có thể hoàn thành các khoản phí mà nhà trường yêu cầu đóng. Trong đó, có thể là các khoản phí bắt buộc phải đóng để người học đủ điều kiện tham gia học tại trường. Bên cạnh đó, cũng bao gồm một số khoản phí khác không yêu cầu học sinh, sinh viên phải tham gia.
Người học cần tìm hiểu và cân nhắc kỹ các quy định về phí học để có thể làm đúng quy định cũng như các chi phí không thuộc nghĩa vụ phải tham gia để tránh việc mất tiền oan. Vậy chi phí nào bắt buộc phải đóng và khoản phí nào không bắt buộc? thì bài viết sau đây sẽ giải đáp các thắc mắc trên.
1. Các khoản phí bắt buộc phải đóng
Hiện nay pháp luật cũng quy định rất rõ các khoản phí mà nhà trường có thể thu, trong đó học phí và một số khoản phí khác như bảo hiểm, đồng phục,... Là khoản bắt buộc phải đóng.
Học phí là gì?
Theo khoản 2 Điều 3 Nghị định 81/2021/NĐ-CP giải thích học phí là khoản tiền mà người học phải nộp để chi trả một phần hoặc toàn bộ chi phí của dịch vụ giáo dục, đào tạo. Mức học phí được xác định theo lộ trình bảo đảm chi phí dịch vụ giáo dục, đào tạo quy định tại Nghị định 81/2021/NĐ-CP.
Vì đây là khoản phí chính mà nhà trường sử dụng để chi trả cho giáo viên, giảng viên và cơ sở vật chất phục vụ dịch vụ giáo dục, gửi ngân sách nhà nước. Nên việc thu học phí cần phải theo trình tự, thủ tục nhằm đảm bảo tính minh bạch và hợp lý. Cụ thể, tại Điều 12 Nghị định 81/2021/NĐ-CP quy định về việc thu học như sau:
Theo đó, quy định chung học phí được thu định kỳ hàng tháng, học kỳ hoặc cả năm học tùy theo nhu cầu của người học. Đối với cơ sở giáo dục thường xuyên, đào tạo thường xuyên và các khóa đào tạo, bồi dưỡng ngắn hạn, học phí được thu theo số tháng thực học.
Về thời gian thu học phí có quy định rõ số tháng:
- Thu tối đa 9 tháng/năm đối với cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông.
- Thu tối đa 10 tháng/năm đối với cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp.
Không thu học phí trong thời gian không tổ chức dạy học khi xảy ra thiên tai, dịch bệnh, các sự kiện bất khả kháng thì học phí được thu theo số tháng học thực tế (bao gồm cả thời gian tổ chức dạy học trực tuyến hoặc bố trí thời gian học bù tại trường).
Mức thu học phí không vượt quá tổng thu học phí tính theo số tháng tối đa của 01 năm học và công khai từ đầu năm học trong các cơ sở giáo dục. UBND cấp tỉnh trình HĐND cấp tỉnh quyết định thời gian thu, mức học phí các trường từ mầm non đến phổ thông trên địa bàn.
Trong trường hợp tổ chức giảng dạy thu theo cơ chế tín chỉ thì tổng số học phí thu theo tín chỉ của cả khóa học không được vượt quá mức học phí quy định cho khóa học thu theo quy định chung.
Như vậy, học phí là khoản chi phí bắt buộc mà người học phải đóng trước khi bắt đầu năm học, việc nộp phí có thể vào các móc thời gian thu khác nhau tùy theo địa phương và quy định của nhà trường.
Bảo hiểm y tế học sinh
Trong trường hợp tránh gây hiểu nhầm nhà trường thu những khoản không thuộc học phí thì cần giải thích rõ cho người học cũng như phụ huynh về các khoản phí bắt buộc mà nhà trường thu hộ. Trong đó, BHYT học sinh là khoản tiền bắt buộc phải đóng cho tổ chức bảo hiểm nhưng thông qua nhà trường làm trung gian.
Học sinh, sinh viên là đối tượng buộc phải đóng BHYT thuộc diện được ngân sách nhà nước hỗ trợ mức đóng được quy định tại khoản 6 Điều 1 Luật Bảo hiểm y tế sửa đổi 2014 và mức đóng BHYT của học sinh, sinh viên được tính như sau:
Theo đó 4,5% x 1.490.000 đồng (mức lương cơ sở) = 67.050 đồng/tháng và được Nhà nước hỗ trợ tối thiểu 30% mức đóng.
Đồng phục, quần áo thể dục thể thao, phù hiệu
Đồng phục là trang phục tương đồng về thiết kế và có nét đặc trưng riêng của cơ sở giáo dục đó, nếu trong trường hợp nội quy nhà trường có quy định học sinh, sinh viên phải mặc đồng phục thì bắt buộc phải tuân theo quy định. Tuy nhiên, theo Điều 9 Thông tư 26/2009/TT-BGDĐT quy định như sau:
Kinh phí cho việc may, mua, thuê, mượn đồng phục và lễ phục lấy từ nguồn kinh phí chi thường xuyên của nhà trường, đóng góp của học sinh, sinh viên hoặc các nguồn thu hợp pháp khác và phải được công khai thu, chi.
Như vậy, theo quy định trên việc mua đồng phục không hề bắt buộc từ một nguồn nhất định từ người học, tuy nhiên người học cần phải thực hiện theo quy định về việc mặc đồng phục nhưng không bắt phải mua mới.
2. Các khoản phí không bắt buộc phải đóng
Bên cạnh việc phải đóng các khoản phí bắt buộc thì một số khoản chi phí khác mà học sinh, sinh viên không bắt buộc phải đóng có thể là theo thỏa thuận hoặc không có nghĩa vụ phải thực hiện vì người học đã thực hiện gián tiếp các khoản đó qua việc đóng học phí.
Tiền đóng bán trú, ký túc xá
Việc học sinh, sinh viên có thể tham gia bán trú hay ký túc xá tùy thuộc vào nhu cầu tự do lựa chọn của người học. Qua đó, để thuận tiện trong việc đi lại phù hợp với thời gian học cũng như sinh hoạt thì học sinh, sinh viên có thể đăng ký ở bán trú. Mức phí đóng thì tùy thuộc về nhà trường, và các khoản phí này có thể chi trả cho việc tiền ăn do thỏa thuận với người học; chăm sóc bán và trang thiết bị phục vụ bán trú,...
Dạy thêm, học thêm tại trường
Cũng như bán trú thì học thêm là dịch vụ giáo dục không bắt buộc tại trường và cũng không được quy định vào lịch học chính thức. Vì vậy, người học có nhu cầu cải thiện, nâng cao kiến thức thì có thể đăng ký tham gia. Theo đó, tại khoản 1 Điều 7 Thông tư 17/2012/TT-BGDĐT quy định về việc thu tiền dạy thêm tại trường được thực hiện như sau:
Mục đích của việc thu phí dạy thêm để chi trả thù lao cho giáo viên trực tiếp dạy thêm, công tác quản lý dạy thêm, học thêm của nhà trường; chi tiền điện, nước và sửa chữa cơ sở vật chất phục vụ dạy thêm, học thêm. Mức thu phải được thỏa thuận với phụ huynh, người học trước và công khai việc thu chi.
Các khoản phí không bắt buộc phải đóng khác
Các khoản chi phí sau đây người học không cần phải đóng và nghiêm cấm nhà trường thu như sửa chữa, nâng cấp, xây dựng mới các công trình của nhà trường, tiền bảo vệ an ninh nhà trường, nhà xe, vệ sinh lớp học, vệ sinh trường. Ngoài ra, Khen thưởng cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên nhà trường, trang thiết bị, đồ dùng dạy học cho trường,...
Nhà trường có thể vận động học sinh, sinh viên, phụ huynh đóng các khoản phí trong trường hợp hỗ trợ nhà trường, tiếp sức các hoạt động mạnh thường quân nhưng trên nguyên tắc tự nguyện.
Trên đây, là tổng hợp các khoản phí tại cơ sở giáo dục công lập mà phụ huynh, học sinh có thể tham khảo, qua đó có thể phân biệt đâu là khoản bắt buộc phải tham gia và các khoản phí không thuộc nghĩa vụ đóng. Tùy vào địa phương, thời điểm thì sẽ có các mức đóng khác nhau vì vậy người học cần phải theo dõi, cập nhật thông tin trên các thông báo của nhà trường hoặc trang thông tin điện tử (nếu có).
