Hiện nay trên thị trường có một số doanh nghiệp lợi dụng thương mại điện tử để huy động lượng tiền mặt lớn từ mạng lưới người tham gia, với mô hình hoạt động có nhiều điểm không minh bạch. Cách thức hoạt động điển hình của những doanh nghiệp dạng này là thiết lập một website cung cấp dịch vụ sàn giao dịch thương mại điện tử, trên đó cho phép những thành viên đã nộp tiền được mở một gian hàng ảo để giới thiệu, quảng bá sản phẩm hàng hóa, dịch vụ. Sau khi đóng một khoản phí ban đầu thì bên cạnh việc được mở gian hàng ảo trên website, mỗi thành viên được thêm quyền lợi là giới thiệu những người khác tham gia mua gian hàng ảo và hưởng hoa hồng (cả trực tiếp và gián tiếp trên các gian hàng bán được theo những tầng tiếp thị bên dưới) tới vài chục phần trăm cho mỗi hợp đồng mà mình giới thiệu, số tiền này có thể lên đến vài trăm triệu đồng. Tuy nhiên, các điều khoản về cơ chế đóng phí, trả hoa hồng thường không được quy định rõ trong hợp đồng và các giao dịch chuyển tiền cũng không có chứng từ giao lại cho thành viên.
Về vấn đề này, Bộ Công thương cũng có Thông tư46/2010/TT-BTC ngày 31/12/2010 quy định về quản lý hoạt động của các website thương mại điện tử bán hàng hoá hoặc cung ứng dịch vụ. Theo thông tư này, Cục Thương mại điện tử và Công nghệ thông tin - Bộ Công Thương chỉ thực hiện việc xác nhận đăng ký cho các sàn giao dịch thương mại điện tử - là các website trên đó cá nhân, thương nhân, tổ chức không phải chủ sở hữu website có thể tiến hành bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ của mình cho người khác. Phạm vi điều chỉnh của Thông tư không bao gồm các website có mô hình hoạt động phức hợp như trên, cũng không quy định về các giao dịch trong đó thành viên trên website tham gia môi giới, kiếm lời từ hoa hồng trả cho việc giới thiệu người tham gia.
Mặt khác, việc cấp đăng ký cho các sàn giao dịch thương mại điện tử này chỉ căn cứ vào hồ sơ đăng ký kinh doanh của doanh nghiệp, có đối chiếu với thông tin thể hiện trên website tại thời điểm đăng ký. Việc cấp đăng ký không phải là một sự đảm bảo về uy tín của doanh nghiệp hay chất lượng của hàng hóa, dịch vụ quảng bá trên website.
Việc các doanh nghiệp lợi dụng danh nghĩa hoạt động thương mại điện tử để thu lợi từ việc lôi kéo người tham gia website, trong khi không tập trung nâng cao chất lượng thông tin trên website, đang làm tổn hại tới lòng tin của cộng đồng là một hành vi cạnh tranh không lành mạnh quy định tại Khoản 4, Điều 3 Luật cạnh tranh: “Hành vi cạnh tranh không lành mạnh là hành vi cạnh tranh của doanh nghiệp trong quá trình kinh doanh trái với các chuẩn mực thông thường về đạo đức kinh doanh, gây thiệt hại hoặc có thể gây thiệt hại đến lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp khác hoặc người tiêu dùng”. Thiết nghĩ vấn đề này cần được các nhà làm luật chú ý trong thời gian tới.
Bài viết được tổng hợp dựa trên nguồn thông tin Website Chinhphu.vn
