Quyết định giám đốc thẩm số: 07/2009/KDTM-GĐT ngày 30 tháng 3 năm 2009 về việc tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa

NHÂN DANH

NƯỚC CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

TÒA KINH TẾ

TÒA ÁN NHÂN DÂN TỐI CAO TẠI HÀ NỘI

Với thành phần Hội đồng giám đốc thẩm gồm có:

Thẩm phán - Chủ tọa phiên tòa: Bà Bùi Thị Hải;

Các Thẩm phán: Ông Bùi Thế Linh;

Ông Nguyễn Văn Tiến.

Thư ký Tòa án ghi biên bản phiên tòa: Ông Nguyễn Văn Quang-Thẩm tra viên chính Tòa án nhân dân tối cao.

Đại diện Viện kiểm sát nhân dân tối cao tham gia phiên tòa: Ông Nguyễn Bá Thắng-Kiểm sát viên.

Ngày 30 tháng 3 năm 2009, tại trụ sở Tòa Kinh tế Tòa án nhân dân tối cao đã mở phiên tòa giám đốc thẩm xét xử vụ án kinh doanh, thương mại về tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa theo Kháng nghị số01/2009/KDTM-KN-KT ngày 10/02/2009 của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao đối với Bản án kinh doanh, thương mại phúc thẩm số06/2007/KDTM-PT ngày 15/8/2007 của Tòa án nhân dân tỉnh Bình Định giữa các đương sự:

Nguyên đơn: Công ty cổ phần đá ốp lát và xây dựng Cosevco (gọi tắt là Công ty Cosevco); có trụ sở tại khu vực 6, phường Trần Quang Diệu, thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định; do ông Đoàn Thanh Tâm – Trưởng phòng kinh doanh, đại diện theo Giấy ủy quyền số509/GUQ-CT ngày 02/12/2005 của Giám đốc Công ty;

Bị đơn: Bà Võ Thị Hoa; trú tại số nhà 30C Nguyễn Thiện Thuật, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa.

NHẬN THẤY

Theo đơn khởi kiện đề ngày 02/12/2005, lời trình bày và các tài liệu, chứng cứ Công ty cổ phần đá ốp lát và xây dựng Cosevco xuất trình thì:

Ngày 02/7/2005, Công ty Cosevco và bà Võ Thị Hoa – với tư cách người đại diện tại Việt Nam của Công ty Mabun-Personal B.N Imports WHOLESALE 2250 Los Angeles St.Fresco.CA.93721 USA (gọi tắt là Công ty Mabun) ký Hợp đồng mua bán đã ốp lát Granite xuất khẩu số 03 với nội dung chính tóm tắt như sau:

Công ty Cosevco bán cho Công ty Mabun do bà Hoa đại diện lô hàng 626,350m² đá Granite các loại, trị giá 11.524,14USD, chất lượng theo mẫu đã được đồng ý của đại diện bên mua; bên mua nghiệm thu hàng hóa trước khi cho (nạp) hàng vào Container tại nhà máy bên bán; bên mua đặt cọc trước 30.000.000 VND, phần còn lại sẽ thành toán đủ 100% giá trị thực tế của lô hàng trước khi cho (nạp) hàng vào Container; hàng hóa được chuẩn bị đầy đủ và giao hàng sau 15 ngày (+5) ngày) kể từ ngày nhận tiền đặt cọc; hiệu lực hợp đồng đến ngày 31/8/2005; những bất đồng phát sinh nếu có sẽ được giải quyết qua phân xử, quyết định cuối cùng là do Ủy ban trọng tài quốc tế thuộc Phòng thương mại và công nghiệp Việt Nam phán xét có tham khảo Incoterms 2000.

Ngày 05/7/2005, bà Hoa đặt cọc theo hợp đồng 30.000.000 đồng = 1.896,21 USD.

Ngày 28/7/2005, bà Hoa thanh toán tiếp 47.607.000 đồng = 3.000 USD.

Tổng cộng bà Hoa đã thanh toán cho S77.607.000 đồng quy đổi thành 4.896,21USD (tại thời điểm thanh toán); còn nợ lại Công ty Cosevco 6.627,93 USD quy đổi thành 105.178.620 đồng. Ngày 01/8/2005, Công ty Cosevco đã làm thủ tục xuất lô hàng sang Hoa Kỳ cho người nhận là Công ty Mabun. Nay Công ty Cosevco yêu cầu bà Hoa phải thanh toán số tiền còn nợ và không yêu cầu tính lãi.

Bị đơn – bà Võ Thị Hoa trình bày:

Bà đại diện cho Công ty Mabun-Personal B.N Imports WHOLESALE (Hoa Kỳ) ký với Công ty Cosevco Hợp đồng mua bán đá ốp lát Granite xuất khẩu số 03 ngày 02/7/2005 với số lượng 626,350m² đá Granite thành phẩm các loại, trị giá lô hàng là 11.524,39 USD. Ngày 05/7/2005, Bà đã chuyển cho Công ty Cosevco 30.000.000 đồng = 1.896,21 USD tiền đặt cọc mua hàng theo hợp đồng; tiếp đó, ngày 28/7/2005, Bà đã có mặt tại Công ty Cosevco và chuyển tiếp cho Công ty số tiền 47.607.000 đồng = 3.000 USD; sau đó, Bà trực tiếp đến nơi đóng hàng để xem xét việc đóng hàng thì phát hiện một số tấm đá Granite kém chất lượng (bị rỗ bề mặt), Bà đã yêu cầu ông Tâm (đại diện Công ty Cosevco) dừng việc đóng hàng để khắc phục chất lượng bằng cách đánh bóng lại một số tấm đá bị rỗ mặt. Sau khi Công ty Cosevco đã khắc phục chất lượng hàng, Bà yêu cầu đóng 8 tấm đá vào 1 pallet, khi nào đóng xong thì báo cho Bà biết để nghiệm thu hàng, nếu Công ty không thực hiện đúng yêu cầu thì Bà không nghiệm thu và không thanh toán tiền cho Công ty như hợp đồng đã ký kết. Sau khi về Nha Trang, Bà có gửi cho ông Lâm (Giám đốc Công ty Cosevco) với nội dung như Bà đã nói rõ với ông Tâm và Bà có “Ken” một hình pallet mẫu của Công ty Grandina Sài Gòn cho ông Tâm vào lúc 24 giờ ngày 28/7/2005. Ngày 29/7/2005, Bà gửi bản Fax do Bà viết tay cho Công ty Cosevco với nội dung đề nghị Công ty phải thực hiện đúng yêu cầu của Bà. Từ ngày 30/7/2005 Bà không hề nhận một thông báo nào của Công ty Cosevco đề nghị Bà ra nghiệm thu hàng, mà mãi đến ngày 03/8/2005 Bà mới nhận được thông báo của ông Tâm thông báo là hàng đã xuất bến. Do Công ty Cosevco không thực hiện đầy đủ các yêu cầu của Bà về khắc phục chất lượng hàng cũng như quy cách đóng gói hàng, không thông báo để Bà nghiệm thu hàng, nhận hàng mà Công ty Cosevco tự ý xuất hàng không có sự đồng ý của Bà là vi phạm hợp đồng đã ký kết. Nay Công ty Cosevco yêu cầu Bà thanh toán 6.627,93USD (quy đổi thành 105.178.620 VND) tiền hàng còn lại Bà không đồng ý; đồng thời Bà yêu cầu Công ty Cosevco phải thanh toán lại 4.896,21USD (quy đổi thành 77.607.000 VND) tiền mua hàng mà Bà đã thanh toán cho Công ty.

Tại bản án kinh doanh, thương mại sơ thẩm số12/2006/DS-ST ngày 18/8/2006, Tòa án nhân dân thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định quyết định:

1-Tuyên bố Hợp đồng kinh doanh, thương mại số 03 ngày 02/7/2005 về việc mua bán đá ốp lát Granite xuất khẩu giữa Công ty cổ phần đá ốp lát và xây dựng Cosevco và bà Võ Thị Hoa đã hoàn thành.

2-Không chấp nhận đề nghị của Luật sư Nguyễn Đình Thơ.

3-Chấp nhận yêu cầu của Công ty cổ phần đá ốp lát và xây dựng Cosevco yêu cầu bà Võ Thị Hoa phải thanh toán đủ 105.178.620 đồng tiền mua đá Granite mà bà Hoa chưa thanh toán.

4-Bác yêu cầu của bà Võ Thị Hoa không đồng ý thanh toán tiền mua đá Granite xuất khẩu cho Công ty cổ phần đá ốp lát và xây dựng Cosevco.

5-Bác yêu cầu của bà Võ Thị Hoa yêu cầu Công ty cổ phần đá ốp lát và xây dựng Cosevco phải hoàn trả cho bà 77.607.000 đồng (trong đó có 30.000.000 đồng tiền đặt cọc và 47.607.000 đồng thanh toán tiền hàng).

6-Bà Võ Thị Hoa phải có nghĩa vụ thanh toán cho Công ty cổ phần đá ốp lát và xây dựng Cosevco 105.178.620 đồng tiền mua đá ốp lát Granite còn thiếu.

Ngoài ra, Tòa án còn tuyên về án phí và quyền kháng cáo theo luật định.

Ngày 27/8/2006, bà Võ Thị Hoa có đơn kháng cáo toàn bộ bản án sơ thẩm.

Tại bản án kinh doanh, thương mại phúc thẩm số06/2007/KDTM-PT ngày 15/8/2007 Tòa án nhân dân tỉnh Bình Định quyết định: Giữ nguyên bản án sơ thẩm.

Sau khi vụ án được xét xử phúc thẩm, ngày 30/8/2007 bà Võ Thị Hoa có đơn đề nghị xem xét lại bản án phúc thẩm nêu trên theo thủ tục giám đốc thẩm.

Tại Kháng nghị số01/2009/KDTM-KN-KT ngày 10/02/2009 đối với Bản án kinh doanh, thương mại phúc thẩm số06/2007/KDTM-PT ngày 15/8/2007 của Tòa án nhân dân tỉnh Bình Định, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao đề nghị Tòa Kinh tế Tòa án nhân dân tối cao xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm hủy Bản án kinh doanh, thương mại phúc thẩm số06/2007/KDTM-PT ngày 15/8/2007 và Bản án kinh doanh, thương mại sơ thẩm số12/2006/DS-ST ngày 18/8/2006 của Tòa án nhân dân thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định ; giao hồ sơ vụ án cho Tòa án nhân dân thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định giải quyết lại theo đúng quy định của pháp luật.

Tại phiên tòa giám đốc thẩm đại diện Viện kiểm sát nhân dân tối cao nhất trí với kháng nghị của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao; đề nghị Hội đồng xét xử giám đốc thẩm hủy bản án sơ thẩm và bản án phúc thẩm nêu trên về vụ án; giao hồ sơ vụ án cho Tòa án nhân dân thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định xét xử lại theo đúng quy định của pháp luật.

XÉT THẤY

Hợp đồng mua bán đá ốp lát Granite xuất khẩu số 03 ngày 02/7/2005 được ký kết bởi hai chủ thể là Công ty Mabun – Công ty Mabun-Personal B.N Imports Wholesale USA (do bà Võ Thị Hoa là người đại diện tại Việt Nam) và Công ty cổ phần đá ốp lát và xây dựng Cosevco Bình Định (bên bán); các giấy tờ liên quan đến việc xuất khẩu lô hàng đều thể hiện người nhận hàng là Công ty Mabun, bà Hoa chỉ là người đại diện của Công ty Mabun. Như vậy, hợp đồng được ký kết giữa một bên là doanh nghiệp Việt Nam với một bên là doanh nghiệp nước ngoài (Mỹ). Do hợp đồng được ký kết với một bên là doanh nghiệp nước ngoài, nên theo quy định tại khoản 3 Điều 33 Bộ luật tố tụng dân sự thì việc giải quyết tranh chấp (nếu có xảy ra và trong hợp đồng không có thỏa thuận khác) sẽ thuộc thẩm quyền của Tòa án nhân dân cấp tỉnh.

Tại Điều 7 của Hợp đồng số 03 nêu trên, hai bên thỏa thuận “những bất đồng phát sinh nếu có sẽ được giải quyết qua phân xử, quyết định cuối cùng là do Ủy ban trọng tài quốc tế thuộc Phòng thương mại và công nghiệp Việt Nam phán xét có tham khảo Incoterms 2000”. Nhưng thực tế tại Việt Nam không có tổ chức trọng tài nào có tên là “Ủy ban trọng tài quốc tế thuộc phòng thương mại Việt Nam”. Cho nên , thỏa thuận trọng tài này bị vô hiệu theo khoản 4 Điều 10 Pháp lệnh trọng tài thương mại. Cho nên, Tòa án thụ lý, giải quyết là đúng thẩm quyền.

Trong hợp đồng mua bán đá ốp lát số 03 ngày 02/7/2005 có ghi bà Hoa là người đại diện Công ty Mabun tại Việt Nam ký kết hợp đồng với Công ty Cosevco nhưng chưa xác minh điều tra làm rõ Công ty Mabun có ủy quyền cho bà Hoa ký hợp đồng không? Nếu bà Hoa không được ủy quyền ký kết hợp đồng hoặc nếu Công ty Mabun có phản đối bằng văn bản (không chấp nhận) hợp đồng thì phải xem xét tính hợp pháp của hợp đồng và xác định tư cách của bà Hoa cho đúng pháp luật.

Tại Hợp đồng quy định “Bên mua nghiệm thu hàng hóa trước khi nạp hàng vào Container tại Nhà máy bên bán”. Công ty Cosevco cho rằng bà Hoa đã nghiệm thu nhưng trong hồ sơ vụ án không có tài liệu nào bằng văn bản thể hiện đã nghiệm thu (không có biên bản nghiệm thu); cũng không có biên bản giao nhận hàng giữa Công ty Cosevco với bà Hoa. (Mặc dù theo tài liệu có trong hồ sơ vụ án thể hiện phía Công ty Mabun đã nhận được hàng, bà Hoa cũng thừa nhận). Tại Hợp đồng còn quy định bên mua sẽ thanh toán đủ 100% giá trị thực tế của lô hàng “trước khi nạp hàng vào Container” nhưng bên mua chưa thanh toán mà bên bán đã thanh nạp hàng và hàng đã được chuyển đi. Mặt khác, ai là người thuê Container và tàu chở hàng cũng chưa được làm rõ. Như vậy, với các chứng cứ nêu trên thì việc Tòa án nhân dân các cấp xử buộc bà Hoa thanh toán cho Công ty Cosevco 105.178.620 đồng là chưa có đủ căn cứ vững chắc, không đúng pháp luật.

Bởi các lẽ trên;

Căn cứ vào khoản 2 Điều 291, khoản 3 Điều 297; Điều 299 Bộ luật tố tụng dân sự,

QUYẾT ĐỊNH

1. Hủy Bản án kinh doanh, thương mại phúc thẩm số06/2007/KDTM-PT ngày 15/8/2007 và Bản án kinh doanh, thương mại sơ thẩm số12/2006/DS-ST ngày 18/8/2006 của Tòa án nhân dân thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định ;

2. Giao hồ sơ vụ án cho Tòa án nhân dân thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định để xét xử sơ thẩm lại theo đúng quy định của pháp luật.

CÁC THẨM PHÁN
Bùi Thế Linh Nguyễn Văn Tiến 
(Đã ký)
THẨM PHÁN-CHỦ TỌA PHIÊN TÒA

Bùi Thị Hải

(Đã ký)