Quay MV Parody có vi phạm pháp luật?

Các MV Parody đang tạo nên xu hướng trong giới trẻ hiện nay; thậm chí có nhiều MV Parody của các nghệ sĩ nổi tiếng với lượt view cao ngất ngưỡng không thua kém với MV gốc. Câu hỏi đặt ra là những MV Parody này có vi phạm quy định pháp luật sở hữu trí tuệ không?

MV Parody nói cho dễ hiểu là các video “nhái” lại với nội dung của MV gốc; mục đích của thể loại Parody này là biến thể nội dung cho vui nhộn hơn. Các MV Parody này được xem là tác phẩm tái sinh theo quy định tại khoản 8 Điều 4 Luật sở hữu trí tuệ 2005

Theo quy định tại khoản 1 Điều 6 Luật sở hữu trí tuệ 2005, quyền tác giả được phát sinh ngay khi tác phẩm ấy được sáng tạo ra; không cần biết tác phẩm ấy có đăng ký quyền tác giả hay chưa. Bên cạnh đó, Điều 14 Luật sở hữu trí tuệ 2005 liệt kê các loại tác phẩm được bảo hộ tác giả bao gồm:

a) Tác phẩm văn học, khoa học, sách giáo khoa, giáo trình và tác phẩm khác được thể hiện dưới dạng chữ viết hoặc ký tự khác;

b) Bài giảng, bài phát biểu và bài nói khác;

c) Tác phẩm báo chí;

d) Tác phẩm âm nhạc;

đ) Tác phẩm sân khấu;

e) Tác phẩm điện ảnh 

...

Dưới góc độ pháp luật, việc thực hiện các tác phẩm phái sinh hoặc làm MV Parody dựa trên các tác phẩm gốc không bị cấm. Tuy nhiên, trước khi quay các MV Parody phải xin phép tác giả hoặc xin phép chủ sở hữu quyền tác giả đối với tác phẩm được dùng để làm tác phẩm tác sinh để không vi phạm quy định tại khoản 7 Điều 28 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 về các “Hành vi xâm phạm quyền tác giả”, cụ thể:

Điều 28. Hành vi xâm phạm quyền tác giả

....

7. Làm tác phẩm phái sinh mà không được phép của tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả đối với tác phẩm được dùng để làm tác phẩm phái sinh, trừ trường hợp quy định tại điểm i khoản 1 Điều 25 của Luật này.

….

Như vậy, có thể thấy, việc quay các MV Parody không bị pháp luật cấm. Theo đó, khi làm MV parody thì cá nhân, tổ chức phải được sự cho phép của tác giả hoặc chủ sở hữu quyền tác giả hoặc phải trả nhuận bút nếu có thỏa thuận giữa các bên. Hành vi thực hiện MV parody sẽ thành trái phép nếu không xin phép tác giả chủ sở hữu quyền tác giả đối với tác phẩm.

*Khi nào làm MV Parody mà không cần xin phép?

Những trường hợp thực hiện MV Parody mà không cần phải xin phép được quy định tại khoản 6 Điều 1 Luật sở hữu trí tuệ sửa đổi 2009, bao gồm:

- Tự sao chép một bản nhằm mục đích nghiên cứu khoa học, giảng dạy của cá nhân;

- Chuyển tác phẩm sang chữ nổi hoặc ngôn ngữ khác cho người khiếm thị.

*Mức phạt đối với hành vi quay MV Parody trái phép

Chế tài đối với hành vi quay MV Parody trái phép được xem là hành vi làm tác phẩm phái sinh mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả. Do đó, khi thực hiện các tác phẩm tái sinh trái phép có thể bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng theo quy định tại Điều 12 Nghị định 131/2013/NĐ-CP.

Ngoài ra, khi thực hiện hành vi này trái phép còn bị áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả là buộc dỡ bỏ bản sao tác phẩm vi phạm dưới hình thức điện tử, trên môi trường Internet và kỹ thuật số.