Trường hợp nào không đăng ký kết hôn mà vẫn được công nhận quan hệ hôn nhân. Nếu chỉ sống chung với nhau như vợ chồng không đăng ký kết hôn có được hưởng di sản thừa kế của nhau?
Trường hợp chưa đăng ký kết hôn mà quan hệ hôn nhân vẫn được thừa nhận.
Căn cứ Thông tư liên tịch 01/2001/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BTP thì những trường hợp không đăng ký kết hôn vẫn được thừa nhận quan hệ hôn nhân bao gồm:
- Trong trường hợp quan hệ vợ chồng được xác lập trước ngày 03/01/1987 (ngày Luật hôn nhân và gia đình năm 1986 có hiệu lực) mà chưa đăng ký kết hôn, nếu một bên hoặc cả hai bên có yêu cầu ly hôn, thì Toà án thụ lý vụ án và áp dụng quy định về ly hôn của Luật hôn nhân và gia đình năm 2000 để giải quyết vụ án ly hôn theo thủ tục chung. Cần chú ý là trong trường hợp sau khi quan hệ vợ chồng đã được xác lập họ mới thực hiện việc đăng ký kết hôn, thì quan hệ vợ chồng của họ vẫn được công nhận kể từ ngày xác lập (ngày họ bắt đầu chung sống với nhau như vợ chồng), chứ không phải là chỉ được công nhận kể từ ngày đăng ký kết hôn.
- Trường hợp nam và nữ chung sống với nhau như vợ chồng từ ngày 03/01/1987 trở đi đến trước ngày 01/01/2001 (ngày Luật hôn nhân và gia đình năm 2000 có hiệu lực) mà có đủ điều kiện kết hôn, nhưng chưa đăng ký kết hôn và đang chung sống với nhau như vợ chồng, thì có nghĩa vụ đăng ký kết hôn kể từ ngày 01/01/2001 cho đến ngày 01/01/2003 trong đó:
+ Kể từ ngày 01/01/2001 cho đến ngày 01/01/2003 nếu họ chưa đăng ký kết hôn hoặc đã đăng ký kết hôn mà họ có yêu cầu ly hôn, thì Toà án thụ lý vụ án và áp dụng quy định về ly hôn của Luật hôn nhân và gia đình năm 2000 để giải quyết vụ án ly hôn theo thủ tục chung. Cần chú ý trong trường hợp họ thực hiện việc đăng ký kết hôn thì quan hệ của họ vẫn được công nhận là đã xác lập kể từ ngày họ bắt đầu chung sống với nhau như vợ chồng, chứ không phải kể từ ngày đăng ký kết hôn.
+ Kể từ sau ngày 01/01/2003 mà họ không đăng ký kết hôn, thì không được công nhận là vợ chồng
+ Kể từ sau ngày 01/01/2003 họ mới đăng ký kết hôn và sau đó một bên hoặc cả hai bên có yêu cầu ly hôn, thì Toà án thụ lý vụ án và áp dụng quy định về ly hôn của Luật hôn nhân và gia đình năm 2000 để giải quyết vụ án ly hôn theo thủ tục chung. Cần chú ý là trong trường hợp này, thì quan hệ vợ chồng của họ chỉ được công nhận là đã xác lập kể từ ngày họ đăng ký kết hôn.
=>> Như vậy, theo quy định nêu trên trong thực tế vẫn có những trường hợp đặc thù nam nữ sống chung với nhau như vợ chồng trước sau đó mới thực hiện đăng ký kết hôn thì quan hệ hôn nhân được pháp luật cong nhận kể từ thời điểm họ chung sống với nhau như vợ chồng chứ không phải chỉ được công nhận từ thời điểm đăng ký kết hôn.
Không đăng ký kết hôn có được hưởng di sản thừa kế do vợ/chồng để lại?
Căn cứ Bộ luật dân sự 2015 thì những người được quyền thừa kế khi người chết để lại di sản nhưng không có di chúc bao gồm:
- Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
- Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
- Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
=>> Như vậy, khi người chồng/vợ chết không có di chúc thì người vợ/chồng thuộc hàng thừa kế thứ nhất là người được hưởng di sản thừa kế từ người còn lại chết để lại. Tuy nhiên, về nguyên tắc người vợ/chồng để được nhận di sản thừa kế từ người còn lại thì phải có xác lập quan hệ hôn nhân được pháp luật công nhận bằng việc đăng ký kết hôn. Do đó, nếu hai bên chỉ sống chung với nhau như vợ chồng nhưng không đăng ký kết hôn thì quan hệ hôn nhân chưa được pháp luật thừa nhận cho nên người vợ/chồng trong trường hợp này sẽ không được hưởng di sản thừa kế từ người chết để lại.
=>> Để được pháp luật công nhận bảo vệ quyền lợi chính đáng trong quan hệ hôn nhân và khi có tranh chấp xảy ra thì nam nữ nên thực hiện đăng ký kết hôn theo quy định của pháp luật.
