Tội phạm hoàn thành và tội phạm kết thúc là hai giai đoạn khác nhau của tội phạm. Tuy nhiên, nhiều bạn còn nhầm lẫn không phân biệt được khi nào là tội phạm hoàn thành khi nào là tội phạm kết thúc. Mong rằng bài viết dưới đây phần nào giúp các bạn hiểu rõ hơn về hai giai đoạn phạm tội này.
>>>TỘI PHẠM HOÀN THÀNH:
Là trường hợp hành vi phạm tội thỏa mãn đầy đủ các dấu hiệu được mô tả trong cấu thành tội phạm theo quy định của Bộ luật hình sự với từng tội danh cụ thể. Có thể hiểu, tội phạm hoàn thành khi hành vi của người phạm tội đã có đủ các dấu hiệu phản ánh đầy đủ tính chất nguy hiểm cho xã hội của loại tội đó.
Như vậy, thời điểm tội phạm hoàn thành không phụ thuộc vào việc người phạm tội đã đạt được mục đích của mình hay chưa. Theo đó, khi tội phạm hoàn thành thì có thể người phạm tội đã đạt được hoặc chưa đạt được mục đích của mình. Khi xác định trường hợp phạm tội với lỗi cố ý đã hoàn thành hay chưa, chỉ cần kiểm tra hành vi phạm tội đó đã thỏa mãn các dấu hiệu của cấu thành tội phạm hay chưa. Nếu đã thỏa mãn các dấu hiệu của cấu thành tội phạm thì là tội phạm hoàn thành. Ngược lại, nếu chưa thỏa mãn các yếu tố cấu thành của tội phạm thì tội phạm chưa hoàn thành.
Ví dụ: đối với tội cướp tài sản, chỉ cần người phạm tội có hành vi dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực làm cho người bị tấn công lâm vào tình trạng không thể chống cự được với động cơ chiếm đoạt tài sản thì tội phạm được xem là đã hoàn thành mà không cần xét đến đã lấy được tài sản hay chưa. Nhưng đối với tội trộm cắp thì tội phạm chỉ được xem là hoàn thành khi người phạm tội đã lấy được tài sản của người khác và giá trị tài sản phải thỏa mãn điều kiện luật định (từ 2 triệu đồng trở lên hoặc dưới 2 triệu trong một số trường hợp đặc biệt).
Dựa vào đặc điểm của các loại cấu thành tội phạm, có thể rút ra được kết luận về thời điểm hoàn thành của các loại tội có cấu thành vật chất, cấu thành hình thức và cấu thành cắt xén như sau:
- Tội phạm có cấu thành vật chất: hoàn thành khi người phạm tội đã gây hậu quả của tội phạm (Ví dụ: đối với tội giết người thì tội phạm hoàn thành khi hậu quả chết người đã xảy ra).
- Tội phạm có cấu thành hình thức: hoàn thành ngay khi người phạm tội đã thực hiện được hành vi phạm tội (Ví dụ: tội cướp tài sản, chỉ cần thực hiện hành vi dùng vũ lực nhằm chiếm đoạt tài sản là tội phạm hoàn không cần hậu quả chiếm đoạt thành công tài sản).
- Tội phạm có cấu thành cắt xén: hoàn thành khi người phạm tội đã có những hoạt động bất kì nhằm thực hiện hành vi phạm tội (Ví dụ: đối với tội hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân, tội phạm hoàn thành ngay khi người phạm tội có hoạt động thành lập tổ chức nhằm lật đổ chính quyền nhân dân, không cần việc thành lập tổ chức đã hoàn thành).
>>>TỘI PHẠM KẾT THÚC
Tội phạm kết thúc là khi hành vi phạm tội đã thực sự chấm dứt, không còn xảy ra trên thực tế. Tội phạm kết thúc có thể xảy ra trong các trường hợp sau:
- Khi người phạm tội đã đạt được mục đích nên dừng việc thực hiện các hành vi phạm tội;
- Khi người phạm tội bị ngăn cản nên không thể tiếp tục thực hiện hành vi phạm tội;
- Khi người phạm tội tự ý dừng việc phạm tội.
Như vậy, thời điểm tội phạm hoàn thành và tội phạm kết thúc có thể trùng nhau hoặc không trùng nhau. Hành vi phạm tội của tội phạm có thể dừng lại ở giai đoạn chuẩn bị phạm tội hoặc ở giai đoạn phạm tội chưa đạt và cũng có thể kéo dài qua thời điểm tội phạm hoàn thành (ví dụ: ở tội bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản, tội phạm hoàn thành khi người phạm tội có hành vi bắt cóc nhưng người phạm tội vẫn chưa đạt được mục đích của mình nên tội phạm vẫn tiếp tục xảy ra).
Việc áp dụng thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự, xác định đồng phạm và quyền phòng vệ chính đáng đều dựa vào thời điểm tội phạm kết thúc và hoàn toàn không phụ thuộc vào thời điểm tội phạm hoàn thành.
