Ngày 29/11/2023, Nghị quyết 107/2023/QH15 đã được Quốc hội ban hành và chính thức có hiệu lực thi hành từ 01/01/2024. Nghị quyết quy định về việc áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu. Trong đó, có những điểm mà doanh nghiệp lưu ý như sau.
(1) Mức thuế suất tối thiểu
Trước tiên, tại Điều 6 Nghị quyết 107/2023/QH15 quy định về đối tượng nộp thuế như sau:
“Đơn vị hợp thành của tập đoàn đa quốc gia có doanh thu trong báo cáo tài chính hợp nhất của công ty mẹ tối cao ít nhất 02 năm trong 04 năm liền kề trước năm tài chính tương đương 750 triệu euro (EUR) trở lên.”
Tuy nhiên Nghị quyết 107/2023/QH15, ngoại trừ 07 đối tượng thuộc nhóm loại trừ bao gồm:
- Tổ chức của chính phủ.
- Tổ chức quốc tế.
- Tổ chức phi lợi nhuận.
- Quỹ hưu trí.
- Quỹ đầu tư là công ty mẹ tối cao.
- Tổ chức đầu tư bất động sản là công ty mẹ tối cao.
- Tổ chức có ít nhất 85% giá trị tài sản thuộc sở hữu trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua các tổ chức như đã nêu trên.
Theo đó, các tập đoàn đa quốc gia hoạt động tại Việt Nam nêu trên sẽ được áp dụng mức thuế suất tối thiểu 15%. Có thể thấy, việc áp dụng mức thuế suất tối thiểu này là để tránh việc các tập đoàn chuyển lợi nhuận sang các quốc gia có thuế suất thấp hơn để trốn thuế. Bởi nếu thuế suất thực tế của tập đoàn được tính trên cơ sở toàn bộ các công ty thành viên của tập đoàn tại một quốc gia có mức thuế suất thấp hơn mức 15% thì Việt Nam vẫn sẽ áp dụng thuế suất tối thiểu là 15%.
Tuy nhiên, điều này cũng đặt ra một thách thức không nhỏ đối với các công ty thành viên của các tập đoàn đa quốc gia đang có hoạt động sản xuất, kinh doanh tại Việt Nam, đặc biệt là những công ty có quy mô lớn. Bởi các tập đoàn này sẽ buộc phải thích ứng với chính sách thuế mới và chuẩn bị cho các biện pháp cần thiết để tuân thủ pháp luật, tránh rủi ro pháp lý.
(2) Thời điểm kê khai, nộp thuế đối với doanh nghiệp nộp thuế
Cụ thể, tại Điều 6 Nghị quyết 107/2023/QH15 có những quy định cụ thể về thời hạn kê khai và nộp thuế mà doanh nghiệp cần tuân thủ. Theo đó, có những điểm mà doanh nghiệp cần phải lưu ý như sau:
- Thời hạn nộp tờ khai và nộp thuế:
+ Đối với thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung tối thiểu nội địa (QDMTT): Doanh nghiệp phải nộp tờ khai và nộp thuế trễ nhất là sau 12 tháng kể từ ngày kết thúc năm tài chính.
+ Đối với thu nhập chịu thuế tối thiểu (IIR): Thời hạn nộp tờ khai và nộp thuế là trễ nhất 18 tháng đối với năm đầu tiên và trễ nhất 15 tháng kể từ ngày kết thúc năm tài chính đối với các năm tiếp theo.
- Xác định đơn vị hợp thành chịu trách nhiệm:
Trường hợp tập đoàn có nhiều đơn vị hợp thành tại Việt Nam, tập đoàn cần thông báo chỉ định một đơn vị để nộp thuế theo Quy định về thuế tối thiểu toàn cầu trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày kết thúc năm tài chính. Nếu không thực hiện thông báo, cơ quan thuế sẽ can thiệp và chỉ định đơn vị hợp thành tại Việt Nam để nộp tờ khai và nộp thuế.
(3) Giảm trừ trách nhiệm trong giai đoạn chuyển tiếp
Nghị quyết 107/2023/QH15 đề cập đến việc giảm trừ trách nhiệm cho doanh nghiệp trong giai đoạn chuyển tiếp trong vòng 03 năm, bắt đầu từ ngày 01/01/2024. Quy định giảm trừ trách nhiệm được đề cập đến với điều kiện rõ ràng rằng trong giai đoạn chuyển tiếp, số thuế bổ sung theo QDMTT và IIR tại một quốc gia cho năm tài chính sẽ được coi là bằng 0 khi thỏa mãn một trong các tiêu chí như sau:
- Tổng doanh thu dưới 10 triệu EURO và lợi nhuận trước thuế thu nhập dưới 01 triệu EURO hoặc lỗ tại quốc gia đó.
- Thuế suất thực tế đơn giản trong quốc gia đó trong năm tài chính và tỷ lệ chuyển đổi tối thiểu là 15% cho năm 2023 và năm 2024; 16% cho năm 2025 và 17% cho năm 2026.
- Lợi nhuận (hoặc lỗ) trước thuế thu nhập tại quốc gia đó bằng hoặc thấp hơn khoản giảm trừ thu nhập gắn với tài sản hữu hình và lao động theo Quy định về thuế tối thiểu toàn cầu.
Đồng thời, về mức xử phạt vi phạm hành chính, Nghị quyết 107/2023/QH15 cũng nêu rõ, trong giai đoạn chuyển tiếp không thực hiện xử phạt đối với hành vi vi phạm về kê khai và nộp Tờ khai thông tin theo Quy định về thuế tối thiểu toàn cầu và Tờ khai thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung kèm theo Bản thuyết minh giải trình chênh lệch do khác biệt giữa các chuẩn mực kế toán tài chính.
