Trong tháng 04/2024, Nghị định 18/2024/NĐ-CP về giải thưởng Hồ Chí minh, giải thưởng nhà nước và các giải thưởng khác về khoa học và công nghệ cùng Thông tư 1/2024/TT-BNV quy định biện pháp thi hành Luật thi đua, khen thưởng sẽ chính thức có hiệu lực. Cụ thể như sau.
(1) Giải thưởng Hồ Chí minh, giải thưởng nhà nước và các giải thưởng khác về khoa học và công nghệ
Cụ thể, theo Điều 7 Nghị định 18/2024/NĐ-CP quy định về những điều kiện để được xét tượng những giải thưởng trên như sau:
- Đối với tác giả: Ngoài việc trực tiếp tham gia sáng tạo, đóng góp vào giá trị khoa học và công nghệ của công trình; không vi phạm những hành vi bị cấm tại Điều 8 Luật Khoa học và công nghệ 2013 thì còn phải đáp ứng được những điều kiện như sau:
+ Trường hợp là công dân Việt Nam: Chấp hành tốt chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.
+ Trường hợp là người nước ngoài: Tôn trọng độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ, pháp luật và phong tục, tập quán tốt đẹp của Việt Nam.
- Đối với công trình:
+ Ngoại trừ những công trình có nội dung liên quan đến bí mật Nhà nước. Những công trình buộc phải có hồ sơ hợp lệ, được công bố theo quy định; hoặc được ứng dụng tại Việt Nam.
+ Về mặt thời gian, công trình đã được công bố hoặc ứng dụng trong thực tiễn ít nhất là 03 năm hoặc được ứng dụng đổi mới sáng tạo có hiệu quả ít nhất 01 năm tính đến thời điểm nộp hồ sơ đề nghị xét tặng Giải thưởng.
Bên cạnh đó, tại đây cũng quy định cụ thể về những tiêu chuẩn xét tặng đối với từng loại công trình. Xem chi tiết tại Chương II Nghị định 18/2024/NĐ-CP.
Về mặt thời gian thưởng Hồ Chí Minh và Giải thưởng Nhà nước về khoa học và công nghệ:
- Chu kỳ xét tặng: Giải thưởng Hồ Chí Minh và Giải thưởng Nhà nước về khoa học và công nghệ được xét tặng và công bố 05 năm một lần vào dịp kỷ niệm ngày Quốc khánh (2/9) của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
- Thông báo kế hoạch: Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ thông báo kế hoạch và thời hạn xét tặng Giải thưởng trong quý II của năm trước liền kề năm tổ chức xét tặng.
- Về trách nhiệm của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan nhà nước khác ở trung ương, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương:
+ Căn cứ theo Kế hoạch tổ chức xét tặng Giải thưởng của Bộ Khoa học và Công nghệ để quy định về kinh phí tổ chức xét tặng Giải thưởng tại Nghị định quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Thi đua, khen thưởng.
+ Tổng hợp vào kế hoạch khoa học và công nghệ của bộ, ngành, địa phương và thông báo đến các tổ chức, cá nhân trong phạm vi quản lý triển khai thực hiện.
Về quy trình xét tặng, Nghị định 18/2024/NĐ-CP chia thành 03 cấp như sau:
Cấp cơ sở:
- Nộp hồ sơ:
+ Tác giả hoặc đại diện hợp pháp nộp hồ sơ tại nơi tác giả công tác hoặc Sở Khoa học và Công nghệ nơi tác giả cư trú.
+ Đối với tác giả là người nước ngoài, nộp hồ sơ tại tổ chức khoa học và công nghệ có đăng ký hoạt động.
- Xét duyệt:
+ Hội đồng xét duyệt do cơ quan quản lý tác giả, Sở Khoa học và Công nghệ hoặc tổ chức khoa học và công nghệ thành lập.
+ Hoàn thành trong 30 ngày.
+ Gửi hồ sơ đạt yêu cầu lên cấp bộ, ngành, địa phương.
Cấp bộ, ngành, địa phương:
- Hội đồng xét duyệt do Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan nhà nước khác ở trung ương, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương thành lập.
- Hoàn thành trong 30 ngày.
- Gửi hồ sơ đạt yêu cầu lên Bộ Khoa học và Công nghệ.
Cấp Nhà nước:
Bước 1: Xét duyệt tại Hội đồng chuyên ngành cấp Nhà nước:
- Thành lập Hội đồng: Do Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ quyết định.
- Thủ tục xét duyệt: Theo quy định tại Điều 19 Nghị định 18/2024/NĐ-CP.
- Thời gian: Hoàn thành trong 90 ngày. Kết quả: Gửi đến Hội đồng cấp Nhà nước để xem xét, lựa chọn.
Bước 2: Xét duyệt tại Hội đồng cấp Nhà nước:
- Thành lập Hội đồng: Do Thủ tướng Chính phủ quyết định.
- Hỗ trợ: Có Tổ công tác giúp việc do Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ quyết định thành lập.
- Thủ tục xét duyệt: Theo quy định tại Điều 20 Nghị định 18/2024/NĐ-CP.
- Thời gian: Hoàn thành trong 30 ngày.
- Kết quả: Gửi Bộ Nội vụ để thẩm định, trình Thủ tướng Chính phủ.
Lưu ý:
- Quy trình nêu trên không tính các ngày nghỉ lễ, Tết.
- Chi tiết về thủ tục xét duyệt tại mỗi cấp được quy định cụ thể trong Nghị định 18/2024/NĐ-CP.
Nghị định 18/2024/NĐ-CP sẽ chính thức có hiệu lực thi hành từ 10/04/2024.
(2) Quy định chung và hình thức tổ chức thi đua, khen thưởng
Theo Thông tư 1/2024/TT-BNV, thi đua, khen thưởng sẽ được thực hiện theo quy định chung sau đây:
- Đối với khen thưởng cho thành tích đột xuất:
+ Cấp Bộ, ban, ngành, tỉnh: Khen thưởng theo thẩm quyền cho cá nhân, tập thể, hộ gia đình có thành tích xuất sắc đột xuất.
+ Trường hợp đề nghị khen thưởng cấp Nhà nước: Thành tích tiêu biểu xuất sắc, có phạm vi ảnh hưởng trong phạm vi Bộ, ban, ngành, tỉnh hoặc toàn quốc thì đề nghị theo tiêu chuẩn quy định.
- Đối với tập thể không có tổ chức đảng, đoàn thể: Cần thể hiện rõ trong Báo cáo thành tích.
- Đối với khen thưởng trong các đợt sơ kết, tổng kết cấp Bộ, ban, ngành, tỉnh:
+ Khen thưởng theo thẩm quyền.
+ Không đề nghị khen thưởng cấp Nhà nước cho đối tượng không thuộc thẩm quyền quản lý.
+ Lựa chọn cá nhân, tập thể tiêu biểu xuất sắc để đề nghị: Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ (phong trào thi đua từ 03 năm trở lên) và Huân chương Lao động hạng Ba (phong trào thi đua từ 05 năm trở lên).
- Đối với khen thưởng trong các đợt sơ kết, tổng kết việc thực hiện luật, pháp lệnh, nghị định hoặc phục vụ hội nghị, hội thảo, diễn đàn quốc tế, khu vực:
+ Khen thưởng theo thẩm quyền.
+ Không đề nghị khen thưởng cấp Nhà nước, trừ trường hợp phục vụ nhiệm vụ chính trị của Đảng, Nhà nước.
- Đối với bình xét danh hiệu “Lao động tiên tiến”, “Chiến sĩ tiên tiến” (Không xét tặng danh hiệu đối với cá nhân mới tuyển dụng dưới 06 tháng)
+ Trường hợp cá nhân bị thương tích khi tham gia chiến đấu, phục vụ chiến đấu hoặc có hành động dũng cảm cứu người, cứu tài sản của Nhà nước, của Nhân dân: Thời gian điều trị, điều dưỡng nêu trên được tính để bình xét danh hiệu.
+ Trường hợp cá nhân được cử đi đào tạo, bồi dưỡng:
Dưới 01 năm: Thời gian học tập được tính vào thời gian công tác.
Từ 01 năm trở lên: Thời gian tham gia đào tạo, bồi dưỡng được tính vào thời gian để bình xét danh hiệu khi đáp ứng các tiêu chuẩn như chấp hành tốt quy định, hoàn thành nhiệm vụ học tập, kết quả học tập từ loại khá trở lên.
+ Trường hợp cá nhân chuyển công tác, điều động, biệt phái:
Cá nhân là cán bộ, công chức, viên chức: do cơ quan, tổ chức, đơn vị có thẩm quyền đánh giá, xếp loại mức độ hoàn thành nhiệm vụ cho việc bình xét danh hiệu.
Cá nhân không phải là cán bộ, công chức, viên chức: Cơ quan, tổ chức, đơn vị mới đánh giá, xếp loại cho việc bình xét danh hiệu.
Trường hợp có thời gian công tác ở cơ quan cũ từ 06 tháng trở lên: Cần có ý kiến nhận xét của cơ quan cũ.
Việc tổ chức thi đua, khen thưởng được Thông tư 1/2024/TT-BNV quy định thực hiện theo 02 hình thức như sau:
Thi đua thường xuyên:
- Mục đích: Thực hiện tốt công việc hàng ngày, hàng tháng, hàng quý, hàng năm.
- Đối tượng tham gia:
+ Cá nhân trong cùng một tập thể.
+ Các tập thể trong cùng một cơ quan, tổ chức, đơn vị.
+ Các cơ quan, tổ chức, đơn vị có chức năng, nhiệm vụ, tính chất công việc tương đồng nhau (chia theo khối thi đua, cụm thi đua).
- Cách thức tổ chức:
+ Xác định rõ mục đích, yêu cầu, mục tiêu, các chỉ tiêu cụ thể.
+ Phát động phong trào thi đua, ký kết giao ước thi đua.
+ Tổng kết năm công tác, bình xét các danh hiệu thi đua.
Thi đua theo chuyên đề:
- Mục đích: Thực hiện tốt nhiệm vụ trọng tâm hoặc một lĩnh vực cần tập trung trong thời gian nhất định.
- Điều kiện: Xác định rõ thời gian, mục đích, yêu cầu, chỉ tiêu, nội dung và giải pháp cụ thể.
- Trường hợp phát động:
+ Nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách của cơ quan, tổ chức, đơn vị.
+ Phong trào thi đua trong phạm vi Bộ, ban, ngành, tỉnh có thời gian từ 03 năm trở lên.
- Trách nhiệm: Cơ quan chuyên trách công tác thi đua, khen thưởng của Bộ, ban, ngành, tỉnh gửi Kế hoạch tổ chức phát động phong trào thi đua về Bộ Nội vụ (Ban Thi đua - Khen thưởng Trung ương) để theo dõi, tổng hợp, đối chiếu khi thẩm định hồ sơ khen thưởng cấp Nhà nước.
Thông tư 1/2024/TT-BNV sẽ chính thức có hiệu lực thi hành từ 15/04/2024.
