Lực lượng 141 là lực lượng cảnh sát liên ngành được bố trí theo hai cấp Cấp Thành phố và cấp Quận/Huyện và bao gồm các thành phần: Cảnh sát giao thông, Cảnh sát cơ động và Cảnh sát hình sự nhằm mục đích đấu tranh, trấn áp tội phạm, giữ gìn an ninh trật tự, an toàn giao thông trên địa bàn thành phố.
1. Sự hình thành lực lượng cảnh sát 141
Để đấu tranh phòng chống tội phạm về trật tự, an toàn giao thông trên địa bàn thành phố Hà Nội cũng như cụ thể hóa các quy định tại Nghị định 27/2010/NĐ-CP, Công an thành phố Hà Nội đã ban hành Kế hoạch 141/KH-CAHN-PV11 ngày 29/7/2011 nhằm tập trung kiểm tra, xử lý các đối tượng điều khiển mô tô, xe gắn máy lạch lách, đánh võng, chở người sai quy định…mang vũ khí tham gia giao thông và được thống nhất thực hiện từ ngày 3/8/2011.
Các tổ công tác 141 được thành lập nhằm thực hiện các nội dung được nêu tại Kế hoạch 141/KH-CAHN-PV11. Đây là lực lượng đặc trưng riêng của thành phố Hà Nội.
2. Nhiệm vụ của lực lượng 141 trong tuần tra, kiểm soát giao thông đường bộ
Lực lượng 141 có nhiệm vụ trọng tâm là bảo đảm an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội nói chung và trật tự, an toàn giao thông nói riêng; đáp ứng yêu cầu phòng, chống tội phạm và tệ nạn xã hội trên các tuyết giao thông tại thành phố Hà Nội.
Theo quy định tại Thông tư 47/2011/TT-BCA thì lực lượng 141 có nhiệm vụ cơ bản sau:
a. Đối với cảnh sát giao thông:
- Xây dựng kế hoạch tuần tra, kiểm soát trật tự, an toàn giao thông đường bộ; cụ thể như sau:
+ Thời gian xây dựng kế hoạch: Chậm nhất là một ngày, kể từ khi nhận được quyết định hoặc kế hoạch huy động, các đơn vị quy định phải xây dựng kế hoạch, trình cấp có thẩm quyền đã ra quyết định huy động phê duyệt trước khi tổ chức triển khai thực hiện.
+ Nội dung của kế hoạch: Phải nêu rõ lực lượng, số lượng cần huy động, thời gian, địa bàn huy động, nhiệm vụ cụ thể của Cảnh sát giao thông, Cảnh sát khác và Công an xã tham gia phối hợp tuần tra, kiểm soát trật tự, an toàn giao thông.
- Chỉ đạo, điều hành và tổ chức thực hiện việc tuần tra, kiểm soát trật tự, an toàn giao thông.
- Xử phạt vi phạm hành chính theo thẩm quyền.
b. Đối với lực lượng cảnh sát khác (Cảnh sát cơ động và Cảnh sát hình sự):
- Bố trí lực lượng tham gia tuần tra, kiểm soát trật tự, an toàn giao thông theo kế hoạch.
- Thống kê, báo cáo các vụ, việc vi phạm pháp luật, tai nạn giao thông đường bộ; kết quả tuần tra, kiểm soát và xử lý vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông đường bộ theo sự phân công trong kế hoạch.
- Trường hợp không có lực lượng Cảnh sát giao thông đi cùng thì lực lượng Cảnh sát khác thực hiện việc tuần tra, kiểm soát theo kế hoạch đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt.
Ngoài ra, trong quá trình tuần tra, kiểm soát giao thông, lực lượng 141 còn có nhiệm vụ đấu tranh, phát hiện, xử lý tội phạm đặc biệt là tội phạm về ma túy, gây rối trật tự công cộng.
3. Hoạt động của lực lượng 141
Các tổ công tác của 141 hoạt động theo phương thức cắm chốt tập trung ở một khu vực; hỗ trợ nhau khi cần thiết; sử dụng biện pháp công khai kết hợp hóa trang để phát hiện; kiểm tra, xử lý theo nguyên tắc:
Lực lượng hóa trang tuần tra trên các tuyến phố; nếu phát hiện có trường hợp vi phạm Luật Giao thông đường bộ; hoặc đối tượng nghi vấn có dấu hiệu phạm tội thì sử dụng bộ đàm; thông báo cho lực lượng công khai triển khai đội hình dừng phương tiện để kiểm tra, xử lý.
Trong quá trình kiểm tra, nếu phát hiện đối tượng tàng trữ vũ khí, dao kiếm, ma túy…hoặc có dấu hiệu phạm tội thì lực lượng làm nhiệm vụ sẽ khống chế, áp giải đối tượng và đưa phương tiện, tang vật về trụ sở Phòng CSHS để phân loại, khai thác, xác minh, lập hồ sơ xử lý.
Như vậy, lực lượng 141 là lực lượng có vai trò rất quan trọng trong việc đảm bảo trật tự, an toàn xã hội, an toàn giao thông đường bộ cũng như phát hiện, đấu tranh, trấn áp tội phạm.
