Theo quy định hiện hành, người hưởng di sản thừa kế sẽ phải thực hiện nghĩa vụ trả nợ cho người chết. Như vậy, nếu người chết không có di sản để lại thì nợ của người đó ai trả?
Người chết không để lại di sản thì nợ của người đó sẽ do ai trả?
Theo Điều 615 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về việc thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại như sau:
- Những người hưởng thừa kế có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản trong phạm vi di sản do người chết để lại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
- Trường hợp di sản chưa được chia thì nghĩa vụ tài sản do người chết để lại được người quản lý di sản thực hiện theo thỏa thuận của những người thừa kế trong phạm vi di sản do người chết để lại.
- Trường hợp di sản đã được chia thì mỗi người thừa kế thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại tương ứng nhưng không vượt quá phần tài sản mà mình đã nhận, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
- Trường hợp người thừa kế không phải là cá nhân hưởng di sản theo di chúc thì cũng phải thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại như người thừa kế là cá nhân.
Đồng thời, theo Điều 422 Bộ luật dân sự 2015 quy định về chấm dứt hợp đồng vay tiền như sau: cá nhân giao kết hợp đồng chết, pháp nhân giao kết hợp đồng chấm dứt tồn tại mà hợp đồng phải do chính cá nhân, pháp nhân đó thực hiện.
Theo Điều 427 Bộ luật dân sự 2015 quy định về hậu quả của việc hủy bỏ/chấm dứt hợp đồng như sau:
Khi hợp đồng bị hủy bỏ thì hợp đồng không có hiệu lực từ thời điểm giao kết, các bên không phải thực hiện nghĩa vụ đã thỏa thuận, trừ thỏa thuận về phạt vi phạm, bồi thường thiệt hại và thỏa thuận về giải quyết tranh chấp.
Theo đó, nếu trong hợp đồng vay tiền có thỏa thuận chỉ người vay là người phải trả nợ thì khi người này chết, hợp đồng vay tiền sẽ chấm dứt, bên vay sẽ không còn nghĩa vụ trả nợ. Tuy nhiên, nếu không có thỏa thuận chỉ người vay là người phải trả nợ thì người được hưởng thừa kế sẽ phải trả nợ. Nhưng trong trường hợp này, không có người hưởng thừa kế nên không ai có nghĩa vụ trả nợ thay người chết.
Như vậy, khi một người chết đi thì người hưởng thừa kế của người đó sẽ là người phải thực hiện nghĩa vụ tài sản (trả nợ). Tuy nhiên, nếu người chết không có tài sản thừa kế (di sản) thì sẽ không có người hưởng thừa kế, đồng nghĩa với việc không ai có nghĩa vụ trả nợ thay người đã chết.
Người được hưởng thừa kế có được từ chối quyền nhận di sản để không trả nợ thay không?
Theo Điều 620 Bộ luật dân sự 2015 quy định về từ chối nhận di sản như sau:
- Người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản, trừ trường hợp việc từ chối nhằm trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ tài sản của mình đối với người khác.
- Việc từ chối nhận di sản phải được lập thành văn bản và gửi đến người quản lý di sản, những người thừa kế khác, người được giao nhiệm vụ phân chia di sản để biết.
- Việc từ chối nhận di sản phải được thể hiện trước thời điểm phân chia di sản.
Như vậy, người thân có nhận thừa kế di sản của người chết thì phải thực hiện nghĩa vụ trả nợ mà người chết đã vay. Theo đó, người thân không được quyền từ chối nhận di sản khi biết mình phải thực hiện nghĩa vụ trả nợ cho người chết.
Thời hiệu để yêu cầu người hưởng thừa kế trả nợ là bao lâu?
Theo Điều 623 Bộ luật dân sự 2015 quy định về thời hiệu thừa kế như sau:
- Thời hiệu để người thừa kế yêu cầu chia di sản là 30 năm đối với bất động sản, 10 năm đối với động sản, kể từ thời điểm mở thừa kế. Hết thời hạn này thì di sản thuộc về người thừa kế đang quản lý di sản đó. Trường hợp không có người thừa kế đang quản lý di sản thì di sản được giải quyết như sau:
+ Di sản thuộc quyền sở hữu của người đang chiếm hữu theo quy định tại Điều 236 Bộ luật dân sự 2015;
+ Di sản thuộc về Nhà nước, nếu không có người chiếm hữu quy định trên.
- Thời hiệu để người thừa kế yêu cầu xác nhận quyền thừa kế của mình hoặc bác bỏ quyền thừa kế của người khác là 10 năm, kể từ thời điểm mở thừa kế.
- Thời hiệu yêu cầu người thừa kế thực hiện nghĩa vụ về tài sản của người chết để lại là 03 năm, kể từ thời điểm mở thừa kế.
Như vậy, trường hợp người hưởng di sản phải trả nợ thay người chết theo quy định thì trong thời hạn 03 năm kể từ thời điểm mở thừa kế thì chủ nợ có quyền yêu cầu người hưởng di sản trả nợ mà người chết đã vay của minh.
