Nghị lực đáng khâm phục của một ông cụ 72 tuổi!!

Hai lần suýt chết

Lão nông Hồ Ngọc Khiết quê gốc ở Bình Định, sau đó tập kết ra Thanh Hoá. Tưởng sẽ yên ấm ở xứ Thanh, nhưng rồi ông lại nhường nhà của mình cho anh trai và đưa vợ con vô Lâm Đồng lập nghiệp.

Đang sống yên bình với gia đình, ruộng vườn cho thu nhập cũng đủ ăn, cơn cớ gì mà ông lão lại muốn hạ sơn đi bộ từ TPHCM ra Hà Nội trên quốc lộ 1A vốn đầy rẫy tai nạn giao thông và bất trắc?

"Năm ngoái, đi xe đạp xuyên Việt ra viếng lăng Bác tôi thấy chưa đã lắm. Năm nay, tôi quyết định đi bộ xuyên Việt để tái hiện bước chân của anh bộ đội xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước năm xưa và về nguồn với Bác Hồ", ông Khiết tâm sự.

Dù vợ và 7 người con can ngăn, ông lão vẫn một mình xuống TPHCM, chuẩn bị cho chuyến xuyên Việt. Ông vào Bệnh viện Thống Nhất khám tổng thể trước khi khởi hành. Bác sỹ bảo nếu đi bộ xuyên Việt sợ ông chết dọc đường.

Ông mắc bệnh phì đại tiền liệt tuyến, rối loạn tiền đình và huyết áp cao. Nhưng ngày 27-2-2011, tại Dinh Thống Nhất, lão nông Hồ Ngọc Khiết lên đường, nhằm quốc lộ 1A thẳng tiến. Độc hành. Trước đó, ông cũng rủ vài người bạn cùng đi nhưng không ai đủ liều để đồng hành.

Thế là trên quốc lộ 1A xuất hiện ông lão mặc quần áo bộ đội, đội mũ tai bèo gắn sao vàng, ba lô con cóc nặng trĩu trên vai. Trong ba lô ấy có chăn màn, chiếc võng dù và hai bộ đồ, một máy kiểm tra huyết áp, thuốc chữa bệnh, áo mưa, máy ảnh và điện thoại...

Những ngày đầu, mỗi ngày ông đi được 30 cây số, tốc độ sau đó có giảm hơn vì trời nắng, chân bắt đầu mỏi. Được hơn năm mươi cây số, ông đã phải thay hai đôi giày. Đôi giày bộ đội và đôi giày da không chịu được cái nóng rát của quốc lộ đã rách toác mõm.

Ông cứ lo nếu cứ trung bình năm mươi cây ngốn hai đôi giày thì không đủ tiền mua giày. Ông chỉ mang theo một triệu đồng tiền mặt và chiếc thẻ ATM có 7 triệu đồng trong tài khoản. Từng ấy để trang trải cho ăn uống ngủ nghỉ gần 3 tháng trời từ Nam ra Bắc.

Ông không mang theo thực phẩm, đi đường đói khát thì ghé vô hàng quán. Nhưng hai lần, lão nông 72 tuổi này suýt chết vì dùng thức ăn đường phố.

Lần ấy, sau khi ăn miếng bánh mỳ bơ, ông bị ngộ độc phải ghé vào lùm cây tràm mắc võng nằm nghỉ. Bất thần huyết áp ông tăng đến 200, vội uống thuốc hạ áp. Uống xong thì huyết áp tụt xuống quá nhanh, hai môi ông run lên, đầu choáng váng. Chẳng lẽ mình chết ở đây?

Ông cố gượng dậy, lấy chiếc khăn trắng huơ lên để người đi đường biết mà đến cứu. Nhưng không ai thấy. Ông nằm thiếp đi trên võng, lúc tỉnh dậy thấy trong người khoẻ mạnh như thường.

Lần khác, uống phải lon nước yến quá hạn, huyết áp lại tăng quá cao. Ông lê được vào bờ cỏ ngồi nghỉ một lúc lâu mới có thể bước tiếp. Vẫn cái lịch trình mà phải kỷ luật sắt với bản thân lắm, mới nuốt nổi. Sáng 4 giờ dậy đi, đến 9 giờ sáng, lúc mặt trời bắt đầu gay gắt thì tìm chỗ nghỉ, đầu giờ chiều lại rảo bước và tới khoảng 17 giờ thì bắt đầu tìm chỗ qua đêm.

Binh pháp đi bộ

"Muốn đi ra đến Hà Nội viếng lăng Bác đúng ngày 19 tháng 5 thì phải vừa có trí, vừa có lực, phải vận dụng binh pháp cả đấy", lão nông Hồ Ngọc Khiết vuốt chòm râu bạc, nói với tôi.

Binh pháp đi bộ của ông lão được thực hiện như thế này: "Ít nhất mỗi ngày trung bình phải đi được 27- 28km thì mới đúng lộ trình. Bình thường cứ 15 phút thì đi được 1 cây số, nhưng nếu mệt thì không được cố, cố quá là quá cố luôn. Điều quan trọng là phải giữ cho chân không bị lở loét. Lở loét là không thể bước được nữa. Vì thế, cứ đi được một cây số tôi lại ngồi nghỉ dăm phút.

Khi xuống dốc, phải giữ thăng bằng cơ thể, đi chậm và bước ngắn để không bị quỵ gối. Một điều đơn giản nữa: khi nào cũng nép vào lề đường bên phải, nhìn trước nhìn sau kẻo bị xe đâm"...

Nhưng binh pháp sẽ thất bại nếu thiếu một ý chí thép.

Có một buổi trưa Bình Thuận, gió thổi mạnh đến mức cảm giác cuốn ngược cả khách bộ hành, ông lão vẫn một mình ngược gió. Một chiều ở đèo Cù Mông cao ngất, mưa như trút, ông lão cắn răng bước lên đỉnh dốc...

Một buổi ban mai đầy sương ở Quảng Nam, ông lão tê buốt với cơn gió lạnh, vẫn bước trên con đường vắng ngắt... Tôi nghĩ, với ông lão có chòm râu bạc như cước, vai mang ba lô, đội mũ gắn sao vàng độc hành trên những đoạn đường thiên lý Bắc Nam ấy, chẳng có gì gian nan mà cũng chẳng có gì lãng mạn hơn thế.

Liệu có một giây phút nào đó vất vả quá khiến ông ngã lòng mà nhảy lên xe máy, ôtô quá giang một đoạn, cũng chẳng ai biết mà? Mặt ông lão đanh lại, chòm râu bạc rung rung khi nghe tôi hỏi: "Không bao giờ. Tôi thà thất bại trong trung thực còn hơn thành công bằng gian trá. Tên tôi là Ngọc Khiết, tôi phải làm sao xứng đáng với cái tên của mình, không thể gian lận dù chỉ một bước chân. Tôi dám tự hào là mình đã ra Hà Nội viếng lăng Bác bằng đôi chân của chính mình. Cho dù một ngày đi được vài ba cây số, tôi vẫn không bao giờ bỏ cuộc".

Một chiều hoàng hôn, đi bộ trên đèo heo hút gió ở Phú Yên, vừa đói, vừa mệt mà chưa tìm được chỗ ngủ, ông lão nghe tiếng một bé gái đi xe đạp bảo: "Ông ơi, lên đây cháu chở ông đi một đoạn". Ông lão bảo "Cảm ơn cháu, ông đi bộ thôi". Bé gái đạp xe đi, một lúc sau đạp xe quay lại, đưa cho ông một ổ bánh mì: "Ông ơi, ông ăn đi cho đỡ đói". Trời tối nhìn không rõ mặt bé gái, nhưng lão nông Hồ Ngọc Khiết không bao giờ quên được câu chuyện này.

Hôm ấy ở đèo Cù Mông mưa vuốt mặt không kịp, có chiếc xe tải ghé lại, tài xế bảo: "Ông lên đây con chở giúp kẻo mưa". Ông bảo: "Cảm ơn chú, tui đi bộ quen rồi". Tài xế cứ tưởng gặp phải một người điên.

Hình ảnh ông lão vác ba lô đi bộ trở thành mục tiêu mời gọi của rất nhiều xe ôm. Họ hết sức chèo kéo nhưng chưa một lần ông ngồi lên xe. Có hôm mới 4 giờ sáng ông thức dậy đi, một lái xe ôm đuổi theo mời mọc không được, đã dọa: "Ông mà không lên xe, xuống dưới dốc là... công an bắt đấy".

Doping của U80

Trên chặng hành trình dằng dặc ấy, tình cảm của người dân ở những vùng đất đi qua như một liềudoping cho lão nông Hồ Ngọc Khiết.

Có lúc trời nắng, người mệt lử, phía xa ông đã thấy một người đàn ông cầm lon nước bí đao mát lạnh chờ. Khi ông đến, người đàn ông bảo: "Mời cụ dùng cho mát, vợ cháu thấy ông đi bộ từ xa nên bảo cháu mang nước ra mời ông".

Lại có người chạy theo ông dúi vào tay một lọ dầu gió vì để xoa đôi bàn chân đã phồng rộp.

"Hồi nhỏ, tui bị dây cao su bật vào đầu, làm cho trí nhớ kém đi, nhưng tình cảm của người dân thì không bao giờ tui quên. Gần 3 tháng đi bộ, tôi đã ngủ nhờ ở các doanh trại bộ đội, ngủ nhờ ở chùa, ngủ nhờ nhà dân... Ở đâu họ cũng đối xử rất tử tế, mời tôi ăn cơm, có khi còn biếu tiền lộ phí. Có khi anh công nhân ở trạm gác xe lửa, bất chấp nội quy "không cho người lạ ngủ nhờ" đã mở cửa đón tôi. Nhưng khi biết nội quy, tôi liền ra đi, mắc võng ngủ ngoài trời".

Đặc biệt, khi tối trời, ông chỉ chọn nhà người nghèo để gõ cửa xin ngủ nhờ. Ông tránh nhà giàu. Cũng bởi, chưa bao giờ người nghèo từ chối ông. Có nhiều người còn nằm đất để nhường giường cho ông ngủ. Trong khi, có người giàu đã đuổi ông khi ông xin trú mưa trước hiên nhà.

Sau 2 tháng 18 ngày, ông Hồ Ngọc Khiết đến Hà Nội đúng dịp 19-5. Vượt hơn hai nghìn cây số vẫn vững chãi, nhưng vào lăng viếng Bác, đôi chân ông cứ run run. Sáng 19-5 ở lăng Bác, nhiều người nhìn mãi ông già râu dài trắng như cước, đội mũ tai bèo, mang ba lô, mặc quân phục...

Trong số đó có bà Lady Borton, một nhà văn người Mỹ dành gần như cả đời mình để nghiên cứu về Chủ tịch Hồ Chí Minh. Bà Lady Borton đã sống hàng chục năm ở Hà Nội, nói tiếng Việt rất thạo và có tên Việt Nam là Lý.

Sáng ấy, sau khi vào lăng viếng Bác, bà Lý tình cờ bắt chuyện với ông Hồ Ngọc Khiết. Rồi bà ồ lên khi biết ông Khiết đi bộ xuyên Việt gần ba tháng trời để hôm nay có mặt ở lăng Bác. Câu chuyện giữa ông già ở Tây Nguyên và người phụ nữ Mỹ cứ thế tuôn trào.

Bà Lý nắm lấy tay ông Hồ Ngọc Khiết, thốt lên: "Tôi đã viết mấy cuốn sách về đất nước và con người Việt Nam nhưng ông là một người Việt đặc biệt thú vị mà tôi từng gặp. Thường thì người ta đi bộ hay đi xe đạp xuyên Việt, họ sẽ nhận được một sự tài trợ và sẽ thông báo để báo chí quan tâm đưa tin. Ông không như vậy.

Ông cứ lầm lũi đi, để thực hiện khát vọng của mình, chặng đường tưởng như quá dài với cả vận động viên Marathon, nhưng tôi biết ông không hề "ăn gian" một bước chân. (Người phụ nữ người Mỹ nói tiếng Việt đã nhấn mạnh từ "lầm lũi"). Đó là điều rất đáng khâm phục và thế giới cũng ít người như thế. Tôi đã nói với ông là sẽ muốn cùng ông một lần đi xuyên Việt bằng xe máy".

Cuộc gặp giữa bà Lady Borton với ông lão đi bộ xuyên Việt Hồ Ngọc Khiết hôm ấy đã được thu vào ống kính truyền hình của VTV1, và phát sóng trên chương trình thời sự tối 19 tháng 5.

72 năm vẫn chạy tốt

Ông Khiết không được xem phóng sự ấy vì vào giờ đó ông phải đi bộ tìm chỗ ngủ. Ông đến một nhà khách của quân đội xin ngủ nhờ, nhưng sau khi đứng chờ một tiếng đồng hồ thì nhận được câu trả lời: "Nhà khách chỉ dành cho những quân nhân đang tại ngũ". Lại đi bộ tìm chỗ ngủ khác.

Đi mãi rồi ông cũng được một giám đốc nhà khách của Bộ Quốc phòng sắp xếp cho một phòng nghỉ. Ông muốn ở lại khám phá Hà Nội nhưng hết tiền. Sau khi mua một vé tàu và một đôi dép, trong túi ông chỉ còn lại vài chục nghìn đồng lộ phí. Lão nông đành từ biệt Hà Nội, bước lên tàu mà lòng đầy quyến luyến.

Tàu sắp chạy tới ga Thanh Hóa, điện thoại di động của ông rung lên. Chị Hiền - một phụ nữ ở Hà Nội sau khi xem phóng sự trên VTV1 đã xúc động trước hình ảnh ông Hồ Ngọc Khiết đi bộ xuyên Việt nên muốn mời ông quay lại Hà Nội để được gặp mặt. Chị Hiền liên lạc được với ông Khiết và cho người đón xuống ga Thanh Hóa.

Lúc xuống ga Thanh Hóa đã 12 giờ đêm. Hôm sau đúng ngày cử tri cả nước đi bầu cử Quốc hội, ông Khiết cũng nôn nao muốn thực hiện nghĩa vụ công dân của mình. Được chính quyền địa phương cho phép, ông đã bỏ phiếu ở phường Ngọc Trạo, TP Thanh Hóa.

Nhận ra ông lão đi bộ xuyên Việt vừa xuất hiện trên VTV1, thầy hiệu trưởng Trường Trung cấp Y dược Đức Thiện mời ông tới giao lưu với sinh viên. Hôm ấy, câu chuyện xuyên Việt được kể lại mộc mạc khiến nhiều sinh viên quây lấy lão nông xin chữ ký và chụp ảnh cùng như thể một ngôi sao đanghot về trường. Sau đó, ông Khiết lên đường ra lại Hà Nội.

Giữa trưa nắng, nhưng khi tôi bước vào ngôi biệt thự ở làng Quốc tế Thăng Long có cảm giác mát lạnh, bắt gặp ông lão râu dài quắc thước đang ngồi trên ghế sopha. Ông Khiết ở nhà chị Hiền đã được hai hôm.

"Tôi rất xúc động khi biết câu chuyện ông lão 72 tuổi đi bộ xuyên Việt. Tôi khâm phục ý chí nghị lực của ông và muốn đón ông trở lại Hà Nội để bày tỏ tình cảm của mình" - chị Hiền nói.

Chị đã biếu ông một sổ tiết kiệm 10 triệu đồng và đặt vé VIP để vài ngày nữa ông về TPHCM.

Bây giờ thì ông được ô tô chở đi thăm hồ Gươm, con đường gốm sứ và vào khu di tích ở Phủ Chủ tịch.

Đi giữa đường phố Hà Nội, có người phụ nữ bán hàng rong nhận ra ông, cầm 5 nghìn đồng nhàu nát, đưa hai tay: "Con biếu cụ đi đường uống nước". Ông không nhận vì thương chị nghèo, nhưng chị nài nỉ: "Cụ cầm đi cho con vui. Con không nghĩ thời buổi này lại có người như cụ".

Tôi lật giở cuốn nhật ký đi đường của ông Khiết và bắt gặp nhiều dòng lưu bút mà người dân nơi ông đi qua ghi lại.

"Bác là biểu hiện của ý chí, của sự kiên trì và quyết tâm của con người. Nhờ bác, cháu biết không có gì là không thể làm được, không có con đường nào là không thể tới đích. Bác sẽ cảm nhận được sự thân thiện của những con người ở vùng đất mà bác đã đi qua" (Trần Thị Hương - Thị trấn Hồ Xá, Vĩnh Linh, Quảng Trị).

"Thật là hiếm thấy, ngày nay mọi người đều đang lo làm giàu thì bác lại làm một việc mà chỉ những người có nghị lực và tấm lòng trong sáng mới thực hiện được" (Trần Văn Thành, huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa).

Cuốn nhật ký còn có rất nhiều dấu triện đỏ chót. Đi qua địa phương nào, ông Khiết cũng thường đến xin chính quyền đóng dấu vào sổ để làm kỷ niệm.

Ở nhà chị Hiền, có chút thời gian, ông Khiết viết giấy gửi VTV3 xin tham gia chương trình "Chiếc nón kỳ diệu". Ông giới thiệu về mình như sau: "Yêu lao động bởi tránh được ba thứ: nhàn cư vi bất thiện, thất nghiệp và nghèo đói; Yêu cái đẹp nhưng chủ yếu là vẻ đẹp tâm hồn; Sở trường: làm thơ, nhưng chủ yếu là thơ phong trào. (Ở ta người người làm thơ nhưng rất ít người nhận thơ mình là thơ phong trào như ông Khiết).

Trong cuốn sổ của ông, tôi đã đọc nhiều "thơ phong trào" như thế này: "Trưa nay dưới gốc si; Bên đường xe ngựa đi; Giờ đang gặp thế bí; Tôi móc võng nằm ỳ; Mỏi mệt tôi ngủ khì; Mặc kệ ai nói chi".

Bài thơ giao vần "i" gợi cảm giác khác bộ hành có vẻ ì, nhưng ông Khiết cười bảo: "Tôi 72 năm vẫn chạy tốt đấy, chưa bao giờ ì cả". Sang năm tôi rất muốn đi xe máy xuyên Việt, với bà Lý đấy (Lady Borton). Tôi đã ước hẹn với bà ấy sang năm xuyên Việt bằng xe máy".

Đó là chuyện của năm tới, còn ngày mai, lão nông đi bộ xuyên Việt này sẽ lên máy bay về nhà!

Hà Nội, 26-5-2011

• Phùng Nguyên (Tiền Phong)