Luật Đất đai 2024 có hiệu lực từ 01/8/2024 với nhiều quy định mới. Vậy, từ năm 2024 những đối tượng nào sẽ được cấp Giấy chứng nhận QSDĐ? Hộ gia đình có nằm trong các đối tượng đó không?
Hộ gia đình sử dụng đất là gì?
Theo Khoản 23 Điều 3 Luật Đất đai 2024, hộ gia đình sử dụng đất là những người có quan hệ hôn nhân, huyết thống, nuôi dưỡng theo quy định của pháp luật về hôn nhân và gia đình, đang sống chung và có quyền sử dụng đất chung tại thời điểm được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất, nhận chuyển quyền sử dụng đất trước ngày Luật Đất đai 2024 có hiệu lực thi hành..
Như vậy, hộ gia đình sử dụng đất là những người có quan hệ gia đình theo quy định và được Nhà nước giao, cho thuê, công nhận, nhận chuyển QSDĐ trước ngày 01/8/2024.
Hộ gia đình có được cấp Giấy chứng nhận QSDĐ không?
Theo Khoản 21 Điều 3 Luật Đất đai 2024, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất là chứng thư pháp lý để Nhà nước xác nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất hợp pháp của người có quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất.
1) Hộ gia đình đang sử dụng đất có giấy tờ về quyền sử dụng đất
Theo Điều 137 Luật Đất đai 2024 quy định như sau:
Các trường hợp được cấp không phải nộp tiền sử dụng đất
- Hộ gia đình đang sử dụng đất ổn định mà có một trong các loại giấy tờ được lập trước ngày 15/10/1993 quy định tại Khoản 1 Điều 137 Luật Đất đai 2024.
- Hộ gia đình đang sử dụng đất có giấy tờ của nông, lâm trường quốc doanh về việc giao đất để làm nhà ở hoặc làm nhà ở kết hợp với sản xuất nông, lâm nghiệp trước ngày 01/7/2004.
- Hộ gia đình đang sử dụng đất ổn định mà có một trong các loại giấy tờ sau đây:
+ Giấy tờ hợp pháp về thừa kế, tặng cho quyền sử dụng đất hoặc tài sản gắn liền với đất; giấy tờ giao nhà tình nghĩa, nhà tình thương, nhà đại đoàn kết gắn liền với đất;
+ Giấy tờ thanh lý, hóa giá nhà ở gắn liền với đất ở; giấy tờ mua nhà ở thuộc sở hữu nhà nước theo quy định của pháp luật.
Các trường hợp được cấp và phải thực hiện nghĩa vụ tài chính theo quy định
- Hộ gia đình đang sử dụng đất có giấy tờ về việc được Nhà nước giao đất, cho thuê đất theo đúng quy định của pháp luật từ ngày 15/10/1993 đến trước ngày Luật Đất đai 2024 có hiệu lực thi hành mà chưa được cấp Giấy chứng nhận.
- Hộ gia đình đang sử dụng đất có một trong các loại giấy tờ quy định mà trên đó ghi tên người khác, kèm theo giấy tờ về việc chuyển quyền sử dụng đất, nhưng đến trước ngày Luật Đất đai 2024 có hiệu lực thi hành chưa thực hiện thủ tục chuyển quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật và đất đó không có tranh chấp.
- Hộ gia đình được sử dụng đất theo bản án hoặc quyết định của Tòa án, quyết định hoặc phán quyết của Trọng tài thương mại Việt Nam, quyết định thi hành án của cơ quan thi hành án, quyết định giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo về đất đai của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đã được thi hành, văn bản công nhận kết quả hòa giải thành.
- Hộ gia đình có bản sao một trong các loại giấy tờ quy định mà bản gốc giấy tờ đã bị thất lạc và cơ quan nhà nước không còn lưu giữ hồ sơ quản lý việc cấp loại giấy tờ này, được Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất xác nhận là đất sử dụng ổn định, không có tranh chấp.
2) Hộ gia đình sử dụng đất không có giấy tờ về QSDĐ mà không vi phạm, không thuộc trường hợp đất được giao không đúng thẩm quyền
Theo Điều 138 Luật Đất đai 2024 quy định như sau:
- Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất trong các trường hợp quy định tại các khoản 1, 2, 3, 4, 5 và 6 Điều 138 Luật Đất đai 2024 mà không đủ điều kiện được cấp Giấy chứng nhận QSDĐ, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất thì được tạm thời sử dụng đất theo hiện trạng cho đến khi Nhà nước thu hồi đất và phải kê khai đăng ký đất đai theo quy định;
- Nhà nước có trách nhiệm cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất cho các trường hợp đã đăng ký và đủ điều kiện theo quy định.
3) Hộ gia đình sử dụng đất có vi phạm pháp luật đất đai trước ngày 01/7/2014
Nhà nước cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất theo quy định tại Khoản 1,2,3,4 Điều 139 Luật Đất đai 2024.
Trường hợp hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất có vi phạm pháp luật đất đai quy định tại khoản 1, 2 Điều 139 Luật Đất đai 2024 kể từ ngày 01/7/2014 trở về sau thì Nhà nước không cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất và xử lý theo quy định của pháp luật.
4) Hộ gia đình đang sử dụng đất được giao không đúng thẩm quyền
Nhà nước cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất theo quy định tại Khoản 1,2,3,4 Điều 140 Luật Đất đai 2024.
Nhà nước không cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất đối với đất đã giao, cho thuê không đúng thẩm quyền từ ngày 01 tháng 7 năm 2014 trở về sau, trừ trường hợp quy định tại khoản 4 Điều 140 Luật Đất đai 2024.
Như vậy, hộ gia đình vẫn sẽ được cấp Giấy chứng nhận QSDĐ, về các trường hợp được cấp và không được cấp thực hiện theo quy định như trên.
Ai sẽ là người chịu trách nhiệm về sử dụng đất hộ gia đình?
Theo Khoản 2 Điều 27 Luật Đất đai 2024 quy định nhóm người sử dụng đất bao gồm thành viên hộ gia đình, cá nhân thì có quyền và nghĩa vụ như quyền và nghĩa vụ của cá nhân theo quy định của Luật Đất đai 2024.
Theo Khoản 6 Điều 6 Luật Đất đai 2024, người có chung quyền sử dụng đất hoặc người đại diện cho nhóm người có chung quyền sử dụng đất đối với việc sử dụng đất đó sẽ là người chịu trách nhiệm trước Nhà nước đối với việc sử dụng đất
Như vậy, người có chung QSDĐ hộ gia đình sẽ là người chịu trách nhiệm trước Nhà nước.
