Giao dịch tài sản chung không cần sự đồng ý của vợ hoặc chồng

>>> Các giao dịch dân sự phải có sự đồng ý của vợ và chồng

>>> 02 trường hợp vợ/chồng được tự mình thực hiện giao dịch liên quan đến tài sản chung

Tài sản chung của vợ chồng thực hiện theo quy định của pháp luật hoặc theo thỏa thuận của hai bên. Về nguyên tắc thì việc chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản chung cần có sự thỏa thuận của vợ chồng. Tuy nhiên để đáp ứng như cầu cuộc sống, trong một số trường hợp pháp luật cũng cho phép một bên vợ, chồng thực hiện giao dịch bằng tài sản chung của vợ chồng mà không cần có sự đồng ý của bên còn lại.

1. Giao dịch nhằm đáp ứng nhu cầu thiết yếu của gia đình

Căn cứ vào Điều 30 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 thì vợ, chồng được dùng tài sản chung thực hiện giao dịch đáp ứng nhu cầu thiết yếu của gia đình.

Trong đó, nhu cầu thiết yếu là nhu cầu sinh hoạt thông thường về ăn, mặc, ở, học tập, khám bệnh, chữa bệnh và nhu cầu sinh hoạt thông thường khác không thể thiếu cho cuộc sống của mỗi người, mỗi gia đình.

Ví dụ như: dùng tài sản chung đi chợ mua đồ ăn, mua các dụng cụ làm bếp cần thiết, trả tiền thuê nhà hàng tháng, mua thuốc khi bị bệnh…

2. Giao dịch liên quan tài sản chung mà một bên đã đưa vào kinh doanh

Căn cứ vào Điều 36 Luật Hôn nhân và gia đình 2014:

“Trong trường hợp vợ chồng có thỏa thuận về việc một bên đưa tài sản chung vào kinh doanh thì người này có quyền tự mình thực hiện giao dịch liên quan đến tài sản chung đó. Thỏa thuận này phải lập thành văn bản.”

Như vậy, một bên có quyền tự mình thực hiện giao dịch liên quan đến tài sản mà mình đã đưa vào kinh doanh, mà không cần sự đồng ý của bên còn lại. 

Trong đó, điều kiện để đưa tài sản chung của vợ chồng vào kinh doanh là:

+ Có thỏa thuận bằng văn bản của vợ và chồng về việc một bên đưa tài sản chung vào kinh doanh.

3. Giao dịch liên quan tài sản chung mà theo thỏa thuận của vợ chồng không cần sự đồng ý của bên còn lại

Căn cứ Khoản 3 Điều 213 Bộ luật Dân sự 2015:

“3. Vợ chồng thỏa thuận hoặc ủy quyền cho nhau chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản chung.”

Do đó, nếu trong thỏa thuận của vợ chồng có nội dung về những giao dịch nào, với tài sản nào không cần sự đồng ý của bên còn lại thì một bên có thể tự mình quyết định việc thực hiện giao dịch với tài sản chung đó khi muốn.

4. Giao dịch thực hiện với tư cách đại diện:

Căn cứ vào Điều 24 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 thì vợ, chồng có thể đại diện cho nhau dưới hai hình thức:

- Đại diện theo ủy quyền: Vợ, chồng có thể ủy quyền cho nhau xác lập, thực hiện và chấm dứt giao dịch mà theo quy định của Luật này, Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan phải có sự đồng ý của cả hai vợ chồng

- Đại diện theo pháp luật: khi một bên mất năng lực hành vi dân sự mà bên kia có đủ điều kiện làm người giám hộ hoặc khi một bên bị hạn chế năng lực hành vi dân sự mà bên kia được Tòa án chỉ định làm người đại diện theo pháp luật cho người đó, trừ trường hợp theo quy định của pháp luật thì người đó phải tự mình thực hiện quyền, nghĩa vụ có liên quan.

Người được ủy quyền chỉ được thực hiện những giao dịch trong phạm vi được ủy quyền và trong thời hạn ủy quyền.

*** GIỚI HẠN CỦA CÁC GIAO DỊCH TRÊN: Các giao dịch trên sẽ phải có sự thỏa thuận bằng văn bản của vợ chồng, khi liên quan đến việc định đoạt các tài sản chung sau:

Trong trường hợp này nếu có sự thoả thuận rõ ràng của hai vợ chồng về việc chồng sẽ có quyền định đoạt phần tài sản của chồng sau khi phân chia tài sản thì tôn trọng thoả thuận trên của hai vợ chồng vì thoả thuận đó không có gì trái vớ pháp luật hay vi phạm những điều cấm của pháp luật.

Cảm ơn bạn vì bài viết rất hữu ích. Cũng tùy vào trường hợp mà xem xét các quyết định của vợ hoặc chồng có cần thiết phải tự quyết ngày thời điểm đó không. Tốt nhất vẫn nên để cả hai cùng biết và cùng quyết định để tránh trường hợp gia trưởng, xích mích vợ chồng.

Theo mình, trong trường hợp này, nếu việc quyết định không làm phát sinh những sự kiện pháp lý bất lợi cho sau này, thì việc vợ hoặc chồng thỏa thuận với nhau thực hiện các giao dịch chung nói trên là hoàn toàn hợp lý.

Trên thực tế ngoài việc sử dụng tài sản chung cho nhu cầu thiết yếu của gia đình thì đối với những trường hợp còn lại vợ, chồng không tự nhiên có được quyền định đoạt tài sản chung mà phải nhờ một bước pháp lý trung gian và thông qua đó để có thể tự mình định đoạt đoạt tài sản chung, đặc biệt là đối với tài sản phải đăng ký. Nên các cặp vợ chồng không cần phải quá lo lắng về việc vợ hoặc chồng sẽ tự ý định đoạt hay tẩu tán tài sản.

Trường hợp vợ, chồng đưa tài sản chung vào kinh doanh thì về bản chất, quan hệ này chính là quan hệ đại diện giữa vợ chồng được lập thành văn bản, theo Điều 25 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014:

“1. Trong trường hợp vợ, chồng kinh doanh chung thì vợ, chồng trực tiếp tham gia quan hệ kinh doanh là người đại diện hợp pháp của nhau trong quan hệ kinh doanh đó, trừ trường hợp trước khi tham gia quan hệ kinh doanh, vợ chồng có thỏa thuận khác hoặc Luật này và các luật liên quan có quy định khác.

2. Trong trường hợp vợ, chồng đưa tài sản chung vào kinh doanh thì áp dụng quy định tại Điều 36 của Luật này.”

Theo quan điểm cá nhân mình thì nội dung giao dịch với tư cách ủy quyền không thể xem là hành vi giao dịch tài sản chung không cần có sự đồng ý của vợ hoặc chồng. Bởi bản chất nếu trong điều kiện bình thường, người vợ không bị các vấn đề về hạn chế năng lực hành vi dân sự thì người chồng vẫn phải cần có ý kiến đồng ý của người vợ ủy quyền chứ không thể nào tự mình thực hiện. 

Cảm ơn vì bài viết hữu ích. Mình có một vấn đề cần nhắc đến, nếu trường hợp vợ chồng hưởng thừa kế Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của bố mẹ chồng, và giấy chứng nhận đó đứng đên của bố mẹ thì khi giao dịch các vấn đề liên quan đến tài sản này ngoài sự đồng ý của vợ chồng còn cần co sự đồng ý bằng văn bản và chữ ký của các con là thành viên của hộ sử dụng đất.

Cảm ơn vì bài viết của bạn. Đọc bài viết mình đã có thể biết được những thông tin trong những trường hợp giao dịch tài sản chung không cần sự đồng ý của vợ hoặc chồng. Nhưng mình có một thắc mắc ví dụ như chồng sử dụng tài sản chung để thực hiện một giao dịch chẳng hạn như vay thế chấp, vay tín chấp nhưng không thông qua vợ thì sau này có vấn đề xảy ra thì người vợ có bị liên đới hay không? Rất mong được bạn giải đáp, mình xin cảm ơn ạ.

Theo quan điểm của mình, pháp luật quy định về các giao dịch tài sản chung không cần sự đồng ý của vợ hoặc chồng là hợp lý bởi vì vợ chồng sống với nhau cần có sự chung chạ nhất định thì mới bền chắc. Cuộc sống vợ chồng không thể mỗi chút là lại đem chuyện tài sản ra thỏa thuận rạch ròi được

Cảm ơn bài viết của bạn. Như vậy, Vợ, chồng bình đẳng với nhau về quyền, nghĩa vụ trong việc tạo lập, chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản chung; không phân biệt giữa lao động trong gia đình và lao động có thu nhập; vợ chồng có nghĩa vụ bảo đảm điều kiện để đáp ứng nhu cầu thiết yếu của gia đình … trong một số trường hợp không cần có sự đồng ý của bên còn lại. Pháp luật quy định như vậy mình thấy một số trường hợp đó rất phù hợp.