Giao dịch bảo đảm

Mình có một tình huống giả định mong mọi người cho ý kiến giải quyết.

A vay tiền của ngân hàng B. C dùng tài sản của mình là căn nhà thuộc sỡ hữu chung của vợ chồng C để bảo lãnh cho A vay tiền. Vậy

   Trong quan hệ này, ngoài hợp đồng bảo lãnh có cần lập hợp đồng thuế chấp có đối tượng tài sản là căn nhà của vợ chồng C cho ngân hàng B không?

   Giả sử có hợp đồng thuế chấp trong trường hợp trên thì hợp đồng thuế chấp đó có vô hiệu không? trách nhiệm của C khi đó như thế nào?

Thân.

Chào bạn.

Thứ nhất; có cần lập hợp đồng thuế chấp có đối tượng tài sản là căn nhà của vợ chồng C cho ngân hàng B không?

Theo quy định của luật dân sự thì việc đem tài sản của người thứ ba để đảm bảo việc thực hiện nghĩa vụ cho bên có nghĩa vụ thì gọi là bảo lãnh.

Ðiều 361. Bảo lãnh

Bảo lãnh là việc người thứ ba (sau đây gọi là bên bảo lãnh) cam kết với bên có quyền (sau đây gọi là bên nhận bảo lãnh) sẽ thực hiện nghĩa vụ thay cho bên có nghĩa vụ (sau đây gọi là bên được bảo lãnh), nếu khi đến thời hạn mà bên được bảo lãnh không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ. Các bên cũng có thể thỏa thuận về việc bên bảo lãnh chỉ phải thực hiện nghĩa vụ khi bên được bảo lãnh không có khả năng thực hiện nghĩa vụ của mình.

Do đó, có thời kỳ khi giải quyết tranh chấp HĐ tín dụng, có TA hủy HĐ thế chấp với lý do đó không phải là thế chấp mà là bảo lãnh; Có TA lại công nhận và cho đó là HĐ thế chấp là đúng.

Sau này TA đã thống nhất về đường lối xét xử theo hướng: công nhận đó là HĐ thế chấp.

Lập luận để công nhận HĐ thế chấp (lấy ví dụ của bạn):

- A vay tiền của NH B.

- C bảo lãnh cho A sẽ thanh toán giùm A nếu A không trả được cho B.

- C lấy tài sản của C để thế chấp cho "nghĩa vụ bảo lãnh" của C.

Do đó, trong thực tế ngoài HĐ tín dụng luôn phải có hợp đồng thế chấp.

Thứ hai, Giả sử có hợp đồng thuế chấp trong trường hợp trên thì hợp đồng thuế chấp đó có vô hiệu không? trách nhiệm của C khi đó như thế nào?

 Trong trường hợp C "dùng tài sản của mình là căn nhà thuộc sỡ hữu chung của vợ chồng C để bảo lãnh cho A vay tiền" mà không có ý kiến của người chồng thì HĐ bảo lãnh đó sẽ bị vô hiệu.

Theo quy định của luật dân sự:

Điều 219. Sở hữu chung của vợ chồng

1. Sở hữu chung của vợ chồng là sở hữu chung hợp nhất.

2. Vợ chồng cùng nhau tạo lập, phát triển khối tài sản chung bằng công sức của mỗi người; có quyền ngang nhau trong việc chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản chung.

Điều 221. Chiếm hữu tài sản chung

Các chủ sở hữu chung cùng quản lý tài sản chung theo nguyên tắc nhất trí, trừ trường hợp có thoả thuận khác hoặc pháp luật có quy định khác.

Trách nhiệm của C vẫn còn nhưng chỉ bằng phần tài sản thuộc sở hữu của C trong căn nhà chứ không phải toàn bộ.

Chào bạn

Ở vấn đê thứ nhất theo mình vì C dùng căn nhà để bảo lãnh cho A vay tiền nên C trở thành bên bảo lãnh trong quan hệ bảo lãnh. Tuy nhiên để bảo đảm nghĩa vụ bảo lãnh của mình, C ký với ngân hàng B hợp đồng thế chấp căn nhà này. Việc C ký với B hợp đồng thế chấp căn nhà này phù hợp với quy định tại Điều 342 BLDS về thế chấp tài sản. Nên có thể có hợp đồng thế chấp giữa 2 bên B và C.

Để biết " Việc C ký với B hợp đồng thế chấp căn nhà này phù hợp với quy định tại Điều 342 BLDS về thế chấp tài sản" hay không thì ta cùng xem lại điều 342 BLDS:

Điều 342. Thế chấp tài sản

1. Thế chấp tài sản là việc một bên (sau đây gọi là bên thế chấp) dùng tài sản thuộc sở hữu của mình để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự đối với bên kia (sau đây gọi là bên nhận thế chấp) và không chuyển giao tài sản đó cho bên nhận thế chấp. (trích)

Theo tình tiết của chủ đề :"căn nhà thuộc sỡ hữu chung của vợ chồng C", không phải "tài sản thuộc sở hữu" của C, C chỉ là đồng sở hữu nên C không có quyền đem tài sản đi thế chấp.

Hợp đồng thế chấp giữa C với ngân hàng, mà không có sự đồng ý hoặc ủy quyền của người chồng là vô hiệu do vi phạm quy định về chủ thể của HĐ thế chấp. Chủ thể ở trường hợp này phải là cả 2 vợ chồng C.

Ở vấn đề thứ hai.Mình đồng ý với bạn khi kết luận không chỉ hợp đồng thế chấp mà hợp đồng bảo lãnh cũng bị vô hiệu vì vi phạm các quy định tại Điều 219, Điều 221 BLDS 2005 như bạn đã dẫn. Tuy nhiên, như bạn nói "Trách nhiệm của C vẫn còn nhưng chỉ bằng phần tài sản thuộc sở hữu của C trong căn nhà chứ không phải toàn bộ". Trong trường hợp giá trị toàn bộ căn nhà mới bảo đảm được nghĩa vụ A, trong khi đó lúc này tài sản của C chỉ còn bằng giá trị nửa căn nhà. Như thế không bảo đảm được nghĩa vụ của A, nếu A không thực hiện được nghĩa vụ của mình thì Ngân hàng B có được bán nửa căn nhà thuộc sỡ hữu của C để bảo đảm một phần nghĩa vụ của A không?

Nghĩa vụ bảo lãnh của C chỉ được thực hiện bằng tài sản thuộc sở hữu của C. Do đó cần xác định phần tài sản của C trong tài sản chung (căn nhà) của 2 vợ chồng là bao nhiêu thì mới có quyền yêu cầu C thực hiện nghĩa vụ của mình.

Tòa án chỉ giải quyết vụ án trên cơ sở yêu cầu khởi kiện. Do đó:

+ Nếu ngân hàng yêu cầu tòa án buộc C thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh, bằng tài sản là phần sở hữu của C trong căn nhà thì có thể không được chấp nhận; vì không biết phần của C là bao nhiêu? Không đương nhiên là 1/ 2 nếu đó là căn nhà có nguồn gốc từ tài sản riêng của người chồng và có chứng cứ chứng minh. Đồng thời, việc xác định tài sản của C là bao nhiêu trong căn nhà (chia tài sản chung) không có trong yêu cầu khởi kiện nên tòa án có thể sẽ bác yêu cầu khởi kiện của NH.

+ Nếu ngân hàng yêu cầu chia tài sản chung của bà C trong căn nhà và thực hiện nghia vụ bảo lãnh cho A thì tòa án sẽ có thể phân chia tài sản của 2 vợ chồng và xác định tài sản của bà C; đồng thời buộc bà C thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh bằng chính tài sản thuộc sở hữu của C. 

Chào bạn.

HĐ thế chấp vô hiệu chứ HĐ bảo lãnh cùng với hợp đồng vay không bị vô hiệu.

Ðiều 361. Bảo lãnh

Bảo lãnh là việc người thứ ba (say đây gọi là bên bảo lãnh) cam kết với bên có quyền (sau đây gọi là bên nhận bảo lãnh) sẽ thực hiện nghĩa vụ thay cho bên có nghĩa vụ (sau đây gọi là bên được bảo lãnh), nếu khi đến thời hạn mà bên được bảo lãnh không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ. Các bên cũng có thể thỏa thuận về việc bên bảo lãnh chỉ phải thực hiện nghĩa vụ khi bên được bảo lãnh không có khả năng thực hiện nghĩa vụ của mình.

Không hề có vi phạm trong hợp đồng bảo lãnh.Tôi đã viết sai "thế chấp để bảo lãnh" thành "bảo lãnh" ở trên.

 "Trong trường hợp C "dùng tài sản của mình là căn nhà thuộc sỡ hữu chung của vợ chồng C để bảo lãnh cho A vay tiền" mà không có ý kiến của người chồng thì HĐ bảo lãnh đó sẽ bị vô hiệu."

Sửa lại thành:

 Trong trường hợp C "dùng tài sản của mình là căn nhà thuộc sỡ hữu chung của vợ chồng C thế chấp để bảo lãnh cho A vay tiền" mà không có ý kiến của người chồng thì HĐ thế chấp đó sẽ bị vô hiệu. 

Chào bạn.

Bảo lãnh không cần có tài sản.