Những vướng mắc khi đưa pháp nhân vào Luật hình sự
Những ý kiến phản đối đưa pháp nhân vào luật hình sự dựa trên chính những quan niệm truyền thống về vai trò của hình luật.Trách nhiệm hình sự của pháp nhân vướng phải các vấn đế sau:
-Các học giả cho rằng pháp nhân không thể có ý thức phạm tội (guilty mind) và ý chí trực tiếp (directing mind), những căn cứ để luận tội cho cá nhân.
-Pháp nhân được pháp luật công nhận trên cơ sở điều lệ pháp nhân. Những hành vi phạm pháp vượt qua điều lệ này thuộc về trách nhiệm của các cá nhân chứ không phải tổ chức.
-Các hành vi của cấp điều hành mới đại diện cho pháp nhân, còn những hành vi phạm pháp của nhân viên cấp dưới thì tổ chức không chịu trách nhiệm.
Sau thời kì kinh tế kế hoạc tập trung, đến những năm đầu thập niên 80s, nền kinh tế thị trường ở Trung Quốc kéo theo tình hình phạm tội gia tăng của các pháp nhân. Trong năm 1981, có 100 doanh nghiệp (37% tổng số doanh nghiệp) ở thành phố Thiên Tân có liên quan đến đầu cơ tích trữ.
Trước đó, trong những năm từ thập niên 50-70, các nhà lập pháp và học giả Trung Quốc đều cho rằng pháp nhân là những tổ chức được nhà nước công nhận để thực hiện cái gọi là “sứ mệnh” kinh tế. Do vậy, không thể quy tội cho các pháp nhân vì pháp nhân thể hiện ý chí của nhà nước và nhân dân.
Đến năm 1979, lần đầu tiên trách nhiệm hình sự của pháp nhân được đưa vào bộ luật hình sự của Trung Quốc. Pháp nhân chính thức được xem như một đối tượng có khả năng phạm tội.
Điêu 127 trong bộ luật hình sự Trung Quốc quy định “Nếu một công ty vi phạm bản quyền thương hiệu, giả mạo thương hiệu thì người có trách nhiệm trực tiếp phải chịu hình phạt tù dưới 3 năm hoặc lao động công ích”. Những điều khoản tương tự cũng được tìm thấy trong luật dân sự và luật thuế của nước này.
Các nhà làm luật Trung Quốc vốn bị ảnh hưởng bởi Liên Xô, quan điểm của các nhà lập pháp Nga lại chịu ảnh hưởng của Luật La Mã, nơi nguyên tắc cá thể hóa TNHS là nền tảng. Tuy nhiên, để pháp nhân chịu trách nhiệm hình sự còn vướng mắc về vấn đề thể chế chính trị ở Trung Quốc.
Kinh tế nhà nước đóng vai trò chủ đạo là đặc trưng về lý luận của các nước xã hội chủ nghĩa. Một khi các doanh nghiệp đóng vai trò chủ đạo, phạt các pháp nhân cũng như đánh roi đòn cho “con cưng” của mình.
Vấn đề quy trách nhiêm hình sự cho pháp nhân còn dựa vào khái niệm “ trách nhiệm liên đới”. Nghĩa là không những cá nhân trực tiếp phạm tội phải chịu TNHS, mà khi chính pháp nhân phải chịu trách nhiệm hình sự thì mới làm rõ sự khác biệt với quan niệm cũ. Vì cá nhân phạm tội để làm lợi cho pháp nhân.
Đối với pháp nhân, hình phạt tù là không thể vì pháp nhân là các tổ chức. Các nước đưa pháp nhân vào luật hình sự đã áp dụng hình phạt tiền, hạn chế một số quyền của pháp nhân, và thậm chí là giải thể pháp nhân khi pháp nhân phạm tội nghiêm trọng.
Cập nhật bởi themiracle ngày 17/04/2013 01:51:54 CH
