Hiện nay, tỉ lệ vô sinh giữa các cặp vợ chồng ngày càng cao, theo đó phương pháp trữ đông trứng, tinh trùng dần trở nên cấp thiết và là sự lựa chọn của nhiều người. Phương pháp này giúp họ bảo tồn và có phần trăm cơ hội được làm cha, làm mẹ cao hơn. Tuy nhiên, về mặt pháp luật, để được trữ đông trứng, tinh trùng thì cần đáp ứng được những điều kiện gì?
(1) Trữ đông tinh trùng là gì?
Trữ đông tinh trùng là phương pháp bảo quản lạnh, cụ thể là làm giảm nhiệt độ môi trường chứa mẫu tế bào hay mô xuống nhiệt độ rất thấp, thường là -196 độ C.
Tại nhiệt độ này, môi trường nước trong và ngoài tế bào đều biến thành thể rắn, hầu hết các hoạt động sinh học bên trong tế bào bao gồm các phản ứng sinh hóa và trao đổi chất đều bị ngừng lại tạm thời. Nhờ đó, tế bào sống ở giai đoạn tiềm sinh và có thể bảo quản trong thời gian dài.
Tế bào tinh trùng có ưu thế cao để lựa chọn bảo quản lạnh do có kích thước nhỏ, lượng nước trong tế bào chiếm 50%, màng tế bào có độ linh động cao với nhiều acid béo không no nên có khả năng sống sót cao sau giảm nhiệt độ đột ngột.
Ngoài ra số lượng tinh trùng trong một mẫu tinh dịch rất lớn nên số lượng tinh trùng còn sống sót sau bảo quản cũng cao đủ đáp ứng với yêu cầu của các kĩ thuật hỗ trợ sinh sản khác.
(2) Trữ đông trứng là gì?
Trữ đông trứng là kỹ thuật bảo quản trứng của phụ nữ trong ở nhiệt độ lạnh sâu, trong thời gian dài. Phương pháp này giúp bảo tồn khả năng sinh sản ở phụ nữ muốn lập gia đình, người phải điều trị bệnh nền hoặc hay phải làm công việc có rủi ro cao.
Độ tuổi sinh sản tốt nhất của phụ nữ là từ 20 - 30. Sau tuổi đó, buồng trứng bắt đầu suy giảm cả về chất lượng và số lượng. Đặc biệt, sau 40 tuổi, khả năng sinh sản của chị em giảm nhanh, việc có con rất khó khăn. Ngoài ra, phụ nữ càng cao tuổi thì bất thường về di truyền của trứng sẽ tăng lên, nếu mang thai sẽ dẫn đến tỷ lệ bất thường của thai nhi tăng lên.
Những người không may bị mắc các bệnh lý ảnh hưởng đến khả năng sinh sản (ung thư, bệnh lý miễn dịch…) hoặc làm việc trong môi trường độc hại tiếp xúc với hóa chất thì nên bảo quản trứng để bảo tồn khả năng làm mẹ.
Tỷ lệ thành công sau khi trữ đông trứng phụ thuộc vào tuổi. Nếu phụ nữ từ 30-34 tuổi, cơ hội sinh con với 10 quả trứng trưởng thành được trữ đông khoảng 60%. Nếu từ 38-40 tuổi, cơ hội giảm còn 35%.
(3) Nguyên tắc áp dụng kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm và mang thai hộ vì mục đích nhân đạo
Căn cứ tại Điều 3 Nghị định 10/2015/NĐ-CP, nguyên tắc áp dụng bao gồm:
- Cặp vợ chồng vô sinh và phụ nữ độc thân có quyền sinh con bằng kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa; cặp vợ chồng vô sinh có quyền nhờ mang thai hộ vì mục đích nhân đạo.
- Vợ chồng nhờ mang thai hộ, người mang thai hộ, trẻ sinh ra nhờ mang thai hộ được bảo đảm an toàn về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình và được pháp luật tôn trọng, bảo vệ.
- Việc thụ tinh trong ống nghiệm, cho và nhận noãn, cho và nhận tinh trùng, cho và nhận phôi, mang thai hộ vì mục đích nhân đạo được thực hiện trên nguyên tắc tự nguyện.
- Việc cho và nhận tinh trùng, cho và nhận phôi được thực hiện trên nguyên tắc vô danh giữa người cho và người nhận; tinh trùng, phôi của người cho phải được mã hóa để bảo đảm bí mật nhưng vẫn phải ghi rõ đặc điểm của người cho, đặc biệt là yếu tố chủng tộc.
- Việc thực hiện kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm phải tuân theo quy trình kỹ thuật; quy định tiêu chuẩn sức khỏe của người được thực hiện kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm, mang thai và sinh con do Bộ trưởng Bộ Y tế ban hành.
(4) Quy định về điều kiện bắt buộc về sinh con bằng kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm và mang thai hộ vì mục đích nhân đạo
Theo Điều 20 Nghị định 10/2015/NĐ-CP về lưu giữ tinh trùng, lưu giữ noãn, lưu giữ phôi. Theo đó, quy định về sinh con bằng kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm và điều kiện mang thai hộ vì mục đích nhân đạo.
Kỹ thuật trữ đông phải được thực hiện tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh đã được thực hiện kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm để lưu giữ, bảo quản tinh trùng, trứng, phôi phục vụ cho việc thực hiện kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm.
Người đi trữ đông có trách nhiệm trả chi phí theo hợp đồng với cơ sở. Trường hợp người gửi không đóng phí lưu giữ, bảo quản thì trong thời hạn sáu tháng, cơ sở có quyền hủy tinh trùng, trứng hoặc phôi đã gửi.
Bên cạnh đó, trước khi bắt đầu quy trình trữ trứng, các bệnh viện được phép thực hiện kỹ thuật này sẽ yêu cầu người bệnh cung cấp một bộ hồ sơ, bao gồm:
- Căn cước công dân (bản công chứng).
- Giấy xác nhận độc thân của chính quyền địa phương, trong thời hạn 6 tháng (đối với người độc thân).
- Giấy đăng ký kết hôn (đối với người đã lập gia đình).
- Đơn đề nghị lưu trữ trứng theo quy định pháp luật.
Như vậy, người có nhu cầu gửi tinh trùng, gửi trứng, gửi phôi, phải đáp ứng đủ điều kiện sau:
- Người chồng hoặc vợ trong những cặp vợ chồng đang điều trị vô sinh.
- Người có nguyện vọng muốn lưu giữ cá nhân.
- Người tình nguyện hiến tinh trùng, hiến trứng, hiến phôi.
- Cặp vợ chồng vô sinh hoặc phụ nữ độc thân lưu giữ phôi còn dư sau khi thụ tinh trong ống nghiệm thành công.
