VKSND Tối cao mới đây đã công bố Hồ sơ Dự thảo Nghị quyết thí điểm xử lý vật chứng, tài sản trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử đối với một số vụ việc, vụ án hình sự.
https://cdn.thuvienphapluat.vn/uploads/danluatfile/2024/10/09/du-thao-nghi-quyet-xu-ly-vat-chung.pdf Dự thảo Nghị quyết
Cụ thể, Dự thảo Nghị quyết bao gồm 05 Điều quy định về việc thí điểm xử lý vật chứng, tài sản bị thu giữ, tạm giữ, kê biên, phong tỏa tài khoản, tạm dừng giao dịch trong quá trình khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử một số vụ việc, vụ án hình sự về tội phạm kinh tế, tham nhũng, chức vụ đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp liên quan đến nhiều tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, liên quan đến nhiều ngành, nhiều lĩnh vực hoặc có yếu tố nước ngoài do Cơ quan điều tra Bộ Công an, Cơ quan điều tra Bộ Quốc phòng hoặc Cơ quan điều tra của Viện kiểm sát nhân dân tối cao thụ lý, giải quyết.
Dự kiến có hiệu lực thi hành từ 01/1/2025 và được thực hiện trong vòng 03 năm.
Theo đó, Dự thảo Nghị quyết sẽ không áp dụng đối với các vụ việc, vụ án đã có quyết định xử lý hoặc bản án, quyết định của Tòa án có hiệu lực pháp luật trước ngày Nghị quyết này có hiệu lực thi hành. Sau khi kết thúc thời gian thực hiện, nếu các biện pháp xử lý vật chứng, tài sản đã được cơ quan có thẩm quyền quyết định thực hiện theo Dự thảo Nghị quyết chưa kết thúc thì được tiếp tục triển khai thực hiện theo các quyết định đã ban hành cho đến khi bị hủy bỏ hoặc có bản án, quyết định giải quyết vụ án của Tòa án có hiệu lực pháp luật.
(1) Đề xuất cho phép chuyển nhượng bất động sản đang bị kê biên
Cụ thể, tại khoản 3 Điều 3 Dự thảo Nghị quyết có đề xuất xử lý vật chứng, tài sản bằng biện pháp cho phép mua bán, chuyển nhượng và tạm giữ tiền thu được từ việc mua bán, chuyển nhượng để chờ xử lý như sau:
- Đối với vật chứng, tài sản là giấy tờ có giá, bất động sản hoặc tài sản gắn liền với đất đã thu giữ, tạm giữ, kê biên mà có đủ điều kiện để mua bán, chuyển nhượng theo quy định của pháp luật thì cơ quan tiến hành tố tụng xem xét, quyết định cho chủ sở hữu hoặc người đại diện của họ được mua bán, chuyển nhượng.
- Cơ quan tiến hành tố tụng tạm giữ, xử lý số tiền thu được từ việc mua bán, chuyển nhượng vật chứng, tài sản nêu trên theo quy định tại khoản 1 Điều 3 Dự thảo Nghị quyết, không để xảy ra việc thất thoát, tẩu tán tài sản trong quá trình xử lý.
Bên cạnh đó, Dự thảo Nghị quyết cũng có đề xuất xử lý vật chứng, tài sản bằng biện pháp giao vật chứng, tài sản cho chủ sở hữu, người quản lý hợp pháp để quản lý, khai thác, sử dụng như sau:
- Đối với vật chứng, tài sản là bất động sản, tài sản gắn liền với đất hoặc là phương tiện sản xuất, kinh doanh đã thu giữ, tạm giữ, kê biên, phong tỏa tài khoản, tạm dừng giao dịch, sau khi có đề nghị của chủ sở hữu hoặc người quản lý hợp pháp vật chứng, tài sản, cơ quan tiến hành tố tụng có thể quyết định giao vật chứng, tài sản đó cho chủ sở hữu, người quản lý hợp pháp hoặc người khác quản lý, khai thác, sử dụng theo chỉ định của chủ sở hữu hoặc của cơ quan tiến hành tố tụng.
- Tổ chức, cá nhân được giao khai thác, sử dụng có trách nhiệm bảo quản vật chứng, tài sản, không được chuyển dịch quyền sở hữu, cầm cố, thế chấp vật chứng, tài sản đó.
Có thể thấy, trường hợp được thông qua thì vật chứng, tài sản là giấy tờ có giá, bất động sản hoặc tài sản gắn liền với đất đã thu giữ, tạm giữ, kê biên mà có đủ điều kiện để mua bán, chuyển nhượng thì cơ quan tiến hành tố tụng xem xét, quyết định cho chủ sở hữu hoặc người đại diện của họ được mua bán, chuyển nhượng. Số tiền thu được từ việc này, cơ quan tiến hành tố tụng sẽ tạm giữ, xử lý theo từng trường hợp.
Trong đó, nếu đã xác định được bị hại, giá trị phải bồi thường thì cơ quan tiến hành tố tụng ra quyết định trả ngay số tiền đó cho bị hại. Nếu không thuộc trường hợp nêu trên, cơ quan tiến hành tố tụng ra quyết định gửi tiền thu giữ, tạm giữ vào tài khoản của cơ quan tiến hành tố tụng mở tại ngân hàng thương mại nhà nước, ngân hàng thương mại trong nước do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ để bảo quản chờ xử lý (khoản 1 Điều 3 Dự thảo Nghị quyết).
(2) Đề xuất nộp tiền để hủy bỏ kê biên
Cụ thể, tại khoản 2 Điều 3 Dự thảo Nghị quyết có đề xuất xử lý vật chứng, tài sản bằng biện pháp nộp tiền để bảo đảm thi hành bản án, quyết định của Tòa án hoặc để tiến hành hủy bỏ việc thu giữ, tạm giữ, kê biên, tạm dừng giao dịch như sau:
- Đối với vật chứng, tài sản là giấy tờ có giá, bất động sản hoặc tài sản gắn liền với đất đã thu giữ, tạm giữ, kê biên, tạm dừng giao dịch thì cơ quan tiến hành tố tụng xem xét, quyết định cho người bị buộc tội nộp tiền để bảo đảm thi hành bản án, quyết định của Tòa án hoặc để tiến hành hủy bỏ việc thu giữ, tạm giữ, kê biên, tạm dừng giao dịch đối với các vật chứng, tài sản, trừ trường hợp các vật chứng, tài sản đó cũng là vật chứng, tài sản trong vụ án Rửa tiền.
- Tiền đã nộp nêu trên được bảo quản, xử lý theo quy định tại khoản 1 Điều 3 Dự thảo Nghị quyết.
Xem chi tiết tại Dự thảo Nghị Quyết thí điểm xử lý vật chứng, tài sản trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử đối với một số vụ việc, vụ án hình sự.
