Đến nay hơn 06 năm áp dụng Luật trách nhiệm bồi thường của Nhà nước 2009 đã trở thành công cụ pháp lý quan trọng để tổ chức, cá nhân bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình, ngăn ngừa hiệu quả sự lạm dụng quyền lực nhà nước và chống các hành vi vi phạm pháp luật khi thi hành công vụ…Tuy nhiên, qua thực tiễn áp dụng cho thấy Luật này bộc lộ nhiều điểm thiếu sót, chẳn hạn:
- Chưa cụ thể hóa quyền con người, quyền công dân được Hiến pháp 2013 thừa nhận.
- Chưa dự liệu hết các trường hợp bồi thường thiệt hại.
- Mức bồi thường cho các thiệt hại chưa tương xứng với thực tiễn hiện nay của người bị thiệt hại.
Vì vậy, việc ban hành Luật trách nhiệm bồi thường thiệt hại của Nhà nuớc 2017 là điều cần thiết và quan trọng hơn hết.
Tại Dự thảo Luật trách nhiệm bồi thường thiệt hại của Nhà nuớc 2017 bổ sung nhiều điểm mới quan trọng. Cụ thể:
1. Ban hành danh mục các văn bản là căn cứ để yêu cầu Nhà nước bồi thường
* Trong quản lý hành chính:
- Quyết định giải quyết khiếu nại theo quy định pháp luật về khiếu nại mà có nội dung chấp nhận một phần hoặc toàn bộ nội dung khiếu nại của người khiếu nại.
- Quyết định thu hồi, sửa đổi, bổ sung, hủy quyết định hành chính vì lý do quyết định hành chính đó được ban hành trái pháp luật.
- Quyết định thực hiện kết luận nội dung tố cáo theo quy định của pháp luật về tố cáo mà có kết luận một phần hoặc toàn bộ nội dung tố cáo của công dân là có cơ sở.
- Quyết định thực hiện kết luận thanh tra theo quy định pháp luật về thanh tra có nội dung xác định rõ tính chất, mức độ vi phạm, nguyên nhân, trách nhiệm của tổ chức, cá nhân có hành vi trái pháp luật.
- Bản án, quyết định của Tòa án được ban hành theo quy định pháp luật về tố tụng có nội dung xác định hành vi trái pháp luật của người thi hành công vụ.
- Quyết định xử lý kỷ luật công chức, viên chức do có hành vi trái pháp luật.
- Các văn bản khác có nội dung xác định hành vi trái pháp luật của người thi hành công vụ do Luật khác quy định.
* Trong tố tụng dân sự, tố tụng hành chính:
- Quyết định giải quyết khiếu nại, kiến nghị cuối cùng của Chánh án Tòa án có thẩm quyền hoặc của Hội đồng xét xử theo quy định pháp luật về tố tụng dân sự, tố tụng hành chính mà có nội dung xác định hành vi trái pháp luật của người thi hành công vụ.
- Bản án, quyết định hình sự của Tòa án xác định người đã tiến hành tố tụng phạm tội ra bản án trái pháp luật hoặc tội ra quyết định trái pháp luật hoặc tội làm sai lệch hồ sơ vụ án, vụ việc.
- Quyết định đình chỉ điều tra của Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát; quyết định đình chỉ điều tra, đình chỉ vụ án của Tòa án theo quy định của pháp luật tố tụng hình sự vì lý do người đã tiến hành tố tụng ra bản án, quyết định trái pháp luật hoặc làm sai lệch hồ sơ vụ án, vụ việc được miễn trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật Hình sự.
- Quyết định giải quyết khiếu nại, kết luận nội dung tố cáo của Chánh án Tòa án xác định người đã tiến hành tố tụng có hành vi ra bản án trái pháp luật hoặc ra quyết định trái pháp luật hoặc làm sai lệch hồ sơ vụ án, vụ việc trong trường hợp người đã tiến hành tố tụng chưa bị khởi tố hoặc đang bị điều tra, truy tố, xét xử về những hành vi này thì bị chết.
- Quyết định xử lý kỷ luật công chức đối với người đã tiến hành tố tụng có hành vi ra bản án trái pháp luật hoặc ra quyết định trái pháp luật hoặc làm sai lệch hồ sơ vụ án, vụ việc trong trường hợp người đã tiến hành tố tụng không bị truy cứu trách nhiệm hình sự về những hành vi này.
* Trong tố tụng hình sự:
- Quyết định của cơ quan có thẩm quyền trong hoạt động tố tụng hình sự huỷ bỏ quyết định, lệnh giữ trong trường hợp khẩn cấp, bị bắt, bị tạm giữ vì người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp, bị bắt, bị tạm giữ không thực hiện hành vi vi phạm pháp luật.
- Bản án, quyết định của cơ quan có thẩm quyền trong hoạt động tố tụng hình sự xác định người bị tạm giam vì không có sự việc phạm tội hoặc hành vi không cấu thành tội phạm hoặc đã hết thời hạn điều tra mà không chứng minh được bị can đã thực hiện tội phạm.
- Bản án, quyết định của cơ quan có thẩm quyền trong hoạt động tố tụng hình sự xác định người đã chấp hành xong hoặc đang chấp hành hình phạt tù có thời hạn, tù chung thân, người đã bị kết án tử hình, người đã thi hành án tử hình vì không có sự việc phạm tội hoặc hành vi không cấu thành tội phạm.
- Bản án, quyết định của cơ quan có thẩm quyền trong hoạt động tố tụng hình sự xác định người bị khởi tố, truy tố, xét xử, thi hành án mà người đó không bị tạm giữ, tạm giam, thi hành hình phạt tù có thời hạn vì không có sự việc phạm tội hoặc hành vi không cấu thành tội phạm hoặc đã hết thời hạn điều tra mà không chứng minh được bị can đã thực hiện tội phạm.
- Bản án, quyết định của cơ quan có thẩm quyền trong hoạt động tố tụng hình sự xác định người bị khởi tố, truy tố, xét xử về nhiều tội trong cùng một vụ án, đã chấp hành hình phạt tù không phạm một hoặc một số tội và hình phạt của những tội còn lại ít hơn thời gian đã bị tạm giam, chấp hành hình phạt tù.
- Bản án, quyết định của cơ quan có thẩm quyền trong hoạt động tố tụng hình sự xác định người bị khởi tố, truy tố, xét xử về nhiều tội trong cùng một vụ án và bị kết án tử hình nhưng chưa thi hành không phạm tội bị kết án tử hình và tổng hợp hình phạt của những tội còn lại ít hơn thời gian đã bị tạm giam.
- Bản án, quyết định của cơ quan có thẩm quyền trong hoạt động tố tụng hình sự xác định người bị xét xử bằng nhiều bản án, Toà án đã tổng hợp hình phạt của nhiều bản án đó không phạm một hoặc một số tội và hình phạt của những tội còn lại ít hơn thời gian đã bị tạm giam, chấp hành hình phạt tù.
* Trong thi hành án dân sự:
- Quyết định giải quyết khiếu nại theo quy định của pháp luật về thi hành án dân sự mà có nội dung chấp nhận một phần hoặc toàn bộ nội dung khiếu nại của người khiếu nại.
- Quyết định thu hồi, sửa đổi, bổ sung, hủy các quyết định trái pháp luật về thi hành án dân sự.
- Quyết định thực hiện kết luận nội dung tố cáo theo quy định của pháp luật về thi hành án dân sự mà có kết luận một phần hoặc toàn bộ nội dung tố cáo của công dân là có cơ sở.
- Quyết định thực hiện kết luận thanh tra theo quy định của pháp luật về thanh tra mà có nội dung xác định rõ tính chất, mức độ vi phạm, nguyên nhân, trách nhiệm của tổ chức, cá nhân có hành vi trái pháp luật.
- Văn bản của Thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự có thẩm quyền trả lời chấp nhận kháng nghị của Viện kiểm sát nhân dân có thẩm quyền đã ra kháng nghị theo quy định của pháp luật về thi hành án dân sự.
- Bản án, quyết định của Toà án có thẩm quyền mà có nội dung xác định hành vi trái pháp luật của người thi hành công vụ.
- Quyết định xử lý kỷ luật công chức, viên chức do có hành vi trái pháp luật.
- Các văn bản khác có nội dung xác định hành vi trái pháp luật của người thi hành công vụ do Luật khác quy định.
* Trong thi hành án hình sự
- Quyết định giải quyết khiếu nại theo quy định của pháp luật về thi hành án hình sự mà có nội dung chấp nhận một phần hoặc toàn bộ nội dung khiếu nại của người khiếu nại;
- Quyết định thực hiện kết luận nội dung tố cáo theo quy định của pháp luật về thi hành án hình sự mà có kết luận một phần hoặc toàn bộ nội dung tố cáo của công dân là có cơ sở.
- Bản án, quyết định của Tòa án có thẩm quyền mà có nội dung xác định hành vi trái pháp luật của người thi hành công vụ.
- Quyết định xử lý kỷ luật công chức, viên chức do có hành vi trái pháp luật.
- Các văn bản khác có nội dung xác định hành vi trái pháp luật của người thi hành công vụ do Luật khác quy định.
2. Thời hiệu yêu cầu bồi thường là 03 năm
Cụ thể là 03 năm kể từ ngày người bị thiệt hại nhận được văn bản làm căn cứ yêu cầu bồi thường.
3. Bồi thường tổn thất tinh thần đến hơn nửa tỷ đồng nếu người bị thiệt hại đã chết
Luật trách nhiệm bồi thường của Nhà nước 2017 tăng mức bồi thường thiệt hại về tinh thần so với trước:
- Trường hợp thời gian bị tạm giữ hành chính, bị đưa vào trường giáo dưỡng, cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở chữa bệnh bắt buộc: 03 ngày lương cơ sở/ngày bị tạm giữ hành chính, bị đưa vào trường giáo dưỡng, cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở chữa bệnh bắt buộc.
- Trường hợp bị giữ trong trường hợp khẩn cấp, bị bắt, tạm giữ, tạm giam, chấp hành hình phạt tù: 05 ngày lương cơ sở/ ngày bị giữ trong trường hợp khẩn cấp, bị bắt, tạm giữ, tạm giam, chấp hành hình phạt tù.
- Trường hợp người bị thiệt hại chết: 600 tháng lương cơ sở.
- Trường hợp sức khỏe bị xâm phạm: không quá 50 tháng lương cơ sở.
- Trường hợp bị khởi tố, truy tố, xét xử, thi hành án mà không bị tạm giữ, tạm giam: 03 ngày lương cơ sở/ngày khởi tố, truy tố, xét xử, thi hành án cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù cho hưởng án treo.
- Trường hợp công chức bị xử lý kỷ luật buộc thôi việc trái pháp luật: 02 ngày lương cơ sở/ngày bị buộc thôi việc trái pháp luật.
Mời các bạn xem chi tiết tại Dự thảo Luật trách nhiệm bồi thường của Nhà nước 2017.
Cập nhật bởi trang_u ngày 07/06/2016 10:36:24 SA
