Đã đến lúc cần có Luật bảo vệ quyền lợi người sử dụng lao động

>>> Cần làm gì để bảo vệ quyền lợi của người sử dụng lao động?

Tại Hiến pháp 2013 Khoản 2 Điều 57 có ghi nhận “ Nhà nước bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người lao động, người sử dụng lao động và tạo điều kiện xây dựng quan hệ lao động tiến bộ, hài hòa và ổn định.” Hoặc ngay tại Bộ luật lao động 2012 Khoản 2 Điều 4 “Bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng lao động, quản lý lao động đúng pháp luật, dân chủ, công bằng, văn minh và nâng cao trách nhiệm xã hội.”.

Tuy nhiên, trên thực tế, dường như mọi thứ lại đi ngược với nguyên tắc đựơc ghi nhận trong Hiến pháp hay chính sách được đề cập tại Bộ luật lao động, đó là bảo vệ quá nhiều quyền lợi cho người lao động nhưng lại quên mất quyền lợi cho người sử dụng lao động, vốn là nguồn tạo công ăn, việc làm cho người lao động và thúc đẩy kinh tế đất nước phát triển, dẫn đến sự mất cân bằng trong mối quan hệ lao động.

Trên thế giới, tồn tại 3 quan điểm khác nhau về mối quan hệ lao động này:

- Quan điểm 1: Ưu tiên bảo vệ giới chủ (tức là người sử dụng lao động) – áp dụng dụng đối với các nước có nền kinh tế thị trường phát triển.

- Quan điểm 2: Cân bằng lợi ích giữa người sử dụng lao động và người lao động – áp dụng đối với các nước kinh tế thị trường theo hướng dân chủ.

- Quan điểm 3: Ưu tiên bảo vệ người lao động – áp dụng đối với các nứơc có nền kinh tế đang phát triển, chẳng hạn như Việt Nam.

Tùy quan điểm, mức độ cân bằng mối quan hệ lao động này có khác nhau và các quốc gia lựa chọn xu hướng nào sẽ xây dựng hệ thống pháp luật phù hợp.

Việt Nam mình đang trong giai đoạn đang phát triển, do vậy, việc ưu tiên bảo vệ người lao động là điều tất yếu, thế nhưng, khi nền kinh tế phát triển và có chiều hướng đi lên, thì liệu rằng việc chỉ ưu tiên bảo vệ quyền lợi của người lao động có còn phù hợp không? Hay là cần phải thay đổi để tiến tới sự công bằng trong mối quan hệ nêu trên, như những gì mà trong Hiến pháp ghi nhận?.

Bởi trên thực tế, nếu không bảo vệ quyền lợi của người sử dụng lao động thì:

- Họ sẽ không đạt được lợi ích trong quá trình sử dụng lao động,  từ đó không thể tiếp tục đầu tư sản xuất kinh doanh và không giải quyết việc làm cho người lao động, dẫn đến ngưng trệ sự phát triển kinh tế đất nước

- Đi ngược lại xu thế chung trong quy định pháp luật lao động của các nước trên thế giới.

- Sẽ không tạo môi trường lao động có trình độ cao và có tính kỷ luật.

- Không có điều kiện trả lương cho người lao động cao hơn và bảo đảm cho họ được làm việc trong điều kiện tốt hơn.

Do vậy, theo mình, việc ban hành Luật bảo vệ quyền lợi người sử dụng lao động là cần thiết.

Nội dung của Luật bảo vệ quyền lợi người sử dụng lao động có thể bao gồm các nội dung:

1. Quyền yêu cầu giải quyết tranh chấp lao động

Theo thủ tục giải quyết tranh chấp thì phải thông qua bước hòa giải sau khi hòa giải không thành thì mới đem vụ việc ra Tòa giải quyết. Thế nhưng riêng đối với tranh chấp lao động thì không cần phải thông qua bước hòa giải mà người lao động có thể được giải quyết trực tiếp tại Tòa.

Điều này gây rất nhiều bất lợi cho người sử dụng lao động trong vụ tranh chấp này, bởi khi xét xử vụ việc, đa phần rằng phần thắng sẽ thuộc về người lao động. Hơn nữa, người lao động lại được miễn án phí, lệ phí trong các vụ tranh chấp này. Đó là thiệt thòi lớn cho người sử dụng lao động.

2. Quyền yêu cầu xử phạt vi phạm hành chính đối với NLĐ

Thử nhìn qua các Nghị định 95/2013/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực lao động hay Nghị định 88/2015/NĐ-CP sửa đổi Nghị định 95 hoặc cả Bộ luật hình sự 1999, bạn sẽ thấy việc xử lý vi phạm chủ yếu thiên hướng về người sử dụng lao động, trong khi người lao động trong nhiều trường hợp vi phạm cũng cần bị xử lý từ mức độ hành chính cho đến hình sự.

Vì thế, nếu dự luật này được ban hành thì cũng cần thiết sửa đổi, bổ sung các Nghị định, Bộ luật nêu trên.

3. Quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại, áp dụng phạt hợp đồng đối với NLĐ

Theo Bộ luật lao động 2012 thì người sử dụng lao động chỉ có thể yêu cầu người lao động bồi thường thiệt hại trong trường hợp tài sản bị thiệt hại có thể nhìn thấy được, đánh giá được, từ đó là căn cứ để trích khấu trừ tiền lương.

Vậy thì nếu thiệt hại không thể nhìn thấy được, đánh giá được thì người sử dụng lao động không thể được bồi thường?

Hay về vấn đề hợp đồng trách nhiệm được để cập tại Bộ luật này, nếu có hợp đồng trách nhiệm thì thực hiện bồi thường thiệt hại theo hợp đồng này. Thế nhưng trên thực tế, chưa có bất kỳ văn bản nào hướng dẫn về loại hợp đồng này?

Còn nữa, xin mời các bạn cùng đóng góp ý kiến…

Mình đồng ý với ý kiến của bạn. Dù sao, người lao động và người sử dụng lao động đều tham gia vào một mối qua hệ. Tại sao lại phải có đến 2 Bộ luật để điều chỉnh, Hệ thống pháp luật của nước mình đã phải loay hoay và khó khăn biết mấy khi phải tốn thời gian dài để có những quy định cụ thể điều chỉnh nhưng khi có luật thì lại phải đợi các thông tư hay nghị định hướng dẫn, cũng có thể còn phải đợi hướng dẫn khác nữa mà chưa chắc đã thực hiện được một cách rõ ràng.

Muốn thu hẹp và giảm thiểu bức tranh nhiều màu này không thể lại đổ thêm các màu khác mà phải tìm cách sửa, điều chỉnh sao chi màu sắc có thể hài hòa và tạo nên một cụ diện cân đối. 

Chúng ta thường mặc định người lao động là phái yếu nên cần được bảo vệ, vì vậy các quy định ràng buộc họ vô cùng ít ỏi trong khi người sử dụng lao động lại phải chịu rất nhiều nghĩa vụ. Do đó, trên thực tế, trước những hạch sách, thậm chí là yêu sách của người lao động, những người sử dụng lao động đàng hoàng đành chịu vì sợ "nó" kiện cho thì khỏi làm ăn. Trong trường hợp đó, ai sẽ đứng ra bảo vệ họ khi hành vi và hậu quả xảy ra chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự?

Theo mình thấy, nếu muốn quy định để bảo vệ quyền lợi tốt hơn cho người sử dụng lao động thì không cần thiết phải soạn cả một “bộ luật” để điều chỉnh đối tượng này. Ngay tại bộ luật lao động cũng đã có các quy định đảm bảo cho người sử dụng lao động, ví dụ như trường hợp người lao động chấm dứt hợp đồng trái pháp luật. Có chăng Bộ luật lao động còn nhiều quy định chưa đảm bảo được quyền lợi cho người lao động nên mới có sửa đổi để bảo vệ tốt hơn thôi.

Theo quan điểm cá nhân của mình thấy thì việc ban hành một Luật về bảo vệ quyền lợi người sử dụng lao động thì không hợp lý lắm trong bối cảnh lâp pháp của Việt Nam hiện tại. Có chăng thì chúng ta nên chú ý đến việc cân bằng lợi ích giữa người lao động và người sử dụng lao động trong Bộ Luật lao động. Chung quy ra thì Bộ Luật lao động cũng quy định nhũng vấn đề xoay quanh quyền và lợi ích của hai đối tượng này trong mối quan hệ lao động. Bản chất, đối tượng người sử dụng lao động trong mối quan hệ lao động đã chiếm quyền ưu thế hơn người lao động, thế nên việc quy định các quyền và lợi ích của người lao động trong pháp luật về lao động phần lớn hơn cũng là chuyện hiển nhiên, không phải chúng ta bỏ quên quyền lợi của người sử dụng lao động, mà chỉ là quy định quyền và lợi ích của người lao động cân bằng với bản chất quyền của người sử dụng lao động thôi. 

Thật ra trước giờ trong quan hệ lao động người ta vẫn thường nghĩ người lao động luôn là bên yếu thế hơn, cần có những qui định chi tiết để bảo vệ nhóm người này. Tuy nhiên, quan hệ lao động cũng phát sinh trên cơ sở thỏa thuận, cũng có những tranh chấp, mâu thuẫn như bất kì loại hợp đồng khác, do đó, dù là bên nào thì cũng cần có những qui định bảo vệ họ, nhất là khi rơi vào tình huống người lao động lập bè kết phái chống đối lại người sử dụng lao động, đẩy người sử dụng lao động rơi vào thế thiểu số. Tuy nhiên việc qui định hẳn thành một luật thì không cần thiết, tốn thời gian, kinh phí mà chẳng nhằm mục đích to lớn gì, cũng không mang đến quyền lợi cho một nhóm người lớn trong xã hội. 

Thường thì quyền và nghĩa vụ của người lao động và người sử dụng lao động sẽ là trái ngược nhau, vì thế để dung hòa và câng bằng quyền và lợi ích của hai chủ thể này là một bài toán khó. Tuy nhiên mình cũng thấy rằng luật lao động cũng còn có rất nhiều điều luật còn bỏ ngỏ đối với người sử dụng lao động khi chỉ nhắc đến lợi ích của người lao động. Hy vọng sắp tới sẽ có thêm những điều luật bảo vệ người sử dụng lao động

Có luật bảo vệ người lao động nhưng người sử dụng lao động không thực hiện đúng thì người lao động cũng chẳng thể làm gì. Còn bây giờ có luật bảo vệ quyền lợi người sử dụng lao động thì chắc chắn sẽ được họ sử dụng một cách triệt để.

Mình thấy trong quy định của Bộ luật lao động 2012 quy định nhiều điều khoản có lợi hơn cho người lao động, còn người sử dụng lao độngt thì rất hạn chế, chẳng hạn như việc đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động. Đối với người sử dụng lao động cái khoản bồi thường khá là  lớn, còn khi người lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động thì bồi thường có nửa tháng tiền lương theo hợp đồng lao động, cộng với tiền lương tương ứng những ngày không báo trước, và không được hưởng trợ cấp thôi việc. Mình thấy khoản bồi thường này rất ít, Người lao động có thể làm việc cho hết tháng nhận đủ lương sau đó xin nghỉ, người sử dụng lao động không còn giữ khoản lương nào của người lao động mà có thể trích tiền bồi thường này. Trên thực tế, mình hiếm thấy có công ty nào kiện người lao động để đòi khoản bồi thường này,vì thủ tục tố tụng khá phức tạp lại còn lâu, giá trị bồi thường không có lớn, đấy là quy định bất lợi cho người sử dụng lao động. Nhưng mình thấy quy định có lợi hơn cho người lao động thì cũng hợp lý.Vì nguyên tắc của luật là  bảo vệ cho người yếu thế, Mình cho rằng chưa cần thiết phải ban hành luật bảo vệ lợi ích của người sử dụng lao động, nhưng khi xây dựng Bộ luật lao động, nhà làm luật cần cân nhắc quyền lợi của người sử dụng lao động sao cho phù hợp.

Mình cũng theo hướng cân bằng lợi ích giữa người sử dụng lao động và người lao động. Thế nên việc quy định chung trong Bộ luật lao động như hiện nay là hợp lý rồi. Chứ giờ mà ban hành thêm Luật bảo vệ quyền lợi người sử dụng lao động thì hóa ra cán cân công bằng đã bị lệch (trái với quan điểm của người viết). Vì vậy cái chính là rà soát là lại các quy định trong bộ luật và sửa đổi theo hướng cân bằng, như vậy là dĩ hòa vi quý, không cần phải ban hành thêm luật chi cho rườm rà.

Theo mình thấy thì không cần thiết phải ban hành Luật như bạn đề cập vì pháp luật lao động đã ghi nhận quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng lao động trong nhiều chế định và bảo vệ họ ở mức độ theo khuôn khổ cần thiết rồi. Từ khuôn khổ đó đảm bảo cho người sử dụng lao động đạt được mục đích của mình ở mức tối đa.

Có chăng là chúng ta nên hoàn thiện hơn pháp luật trong việc bảo vệ quyền lợi cho người sử dụng lao động phù hợp với tổng thể các quy định hiện nay một cách chính xác, khách quan và khoa học hơn thôi.