Di chúc là sự thể hiện ý chí của một người nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết. Thông thường, người ta sẽ để lại tài sản cho người thân thuộc của mình nhưng nếu cha mẹ không ghi tên con vào di chúc và không để lại tài sản cho con thì con có được nhận thừa kế không?
1. Di chúc hợp pháp
Nội dung di chúc là phần quan trọng nhằm xác định người có quyền và nghĩa vụ liên quan, nhưng trước khi xác định quyền và nghĩa vụ của người được đề cập trong di chúc thì phải xem xét tính hợp pháp của di chúc đó vì khi di chúc hợp pháp thì di chúc mới phát sinh hiệu lực. Theo Khoản 1 Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015 thì di chúc hợp pháp phải có đủ điều kiện sau đây:
- Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép;
- Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật.
Ngoài điều kiện trên thì di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ phải được người làm chứng lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực. Trường hợp di chúc bằng văn bản không có công chứng, chứng thực chỉ được coi là hợp pháp, nếu có đủ các điều kiện được quy định tại Khoản 1 Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015. Đối với di chúc miệng chỉ được coi là hợp pháp nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau khi người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng, người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng.
2. Người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc
Thông thường, cha mẹ sẽ để lại tài sản cho con và lập di chúc xác định phần thừa kế. Thế nhưng không phải lúc nào cha mẹ cũng cho con thừa kế tài sản của mình, có những trường hợp cha mẹ để lại tài sản cho người khác hoặc quyên góp từ thiện và không để lại bất kỳ tài sản nào cho con. Tuy nhiên, theo quy định pháp luật thì dù con không được ghi tên thừa hưởng tài sản trong di chúc nhưng vẫn được thừa kế. Cụ thể tại Điều 644 Bộ luật Dân sự 2015 quy định những người sau đây vẫn được thừa kế dù trong di chúc không đề cập cho họ được hưởng thừa kế:
- Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng;
- Con thành niên mà không có khả năng lao động.
Từ quy định trên có thể thấy con chưa thành niên hoặc con thành niên mà không có khả năng lao động vẫn được hưởng di sản dù cha mẹ không cho con thừa kế theo di chúc.
Về phần được hưởng thừa kế thì con chưa thành niên, con thành niên mà không có khả năng lao động vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất.
Như vậy, nếu cha mẹ không để lại tài sản cho con và không ghi tên con vào di chúc thì con vẫn được hưởng thừa kế trong trường hợp là con chưa thành niên hoặc con đã thành niên mà không có khả năng lao động. Tuy nhiên, phần hưởng di sản chỉ bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật.
