Khi gia nhập hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP), một trong những thách thức lớn đối với Việt Nam là các tiêu chuẩn về sở hữu trí tuệ. Cho đến nay, khi Việt Nam đã ký kết hiệp định TPP, vẫn còn những ý kiến và tranh luận xung quanh việc thực thi các điều khoản về sở hữu trí tuệ trong TPP.
Một trong những ý kiến cũng như tranh luận về các điều khoản về sở hữu trí tuệ trong TPP là việc mở rộng phạm vi đăng ký nhãn hiệu hàng hóa, cụ thể là nhãn hiệu hàng hóa đăng ký sẽ không chỉ dừng lại ở mức là nhãn hiệu nhìn thấy được dưới dạng chữ cái, từ ngữ, hình vẽ, hình ảnh, kể cả hình ba chiều hoặc sự kết hợp các yếu tố đó, được thể hiện bằng một hoặc nhiều màu sắc (sau đây gọi là “Nhãn hiệu truyền thống”), mà còn được mở rộng cho phép đăng ký các nhãn hiệu âm thanh và nhãn hiệu mùi hương (sau đây gọi là “Nhãn hiệu phi truyền thống”).
Vì Luật sở hữu trí tuệ của Việt Nam, tính đến nay, chưa có quy định nào liên quan đến xem xét và đăng ký Nhãn hiệu phi truyền thống, bài viết sau đây của Luật Gia Phát đề cập đến việc xét nghiệm và đăng ký Nhãn hiệu phi truyền thống theo quy định của Cơ quan Sở hữu trí tuệ Hoa Kỳ (“USPTO”) như một cách nhìn nhận về các Nhãn hiệu phi truyền thống này.
Theo luật Nhãn hiệu Liên bang Hoa Kỳ, nhãn hiệu phi truyền thống bao gồm nhãn hiệu màu sắc, hình ba chiều, hình động, vị trí, âm thanh, mùi & xúc giác. Tuy nhiên, vì trong điều khoản của TPP và Việt Nam đã ký kết chỉ đề cập đến nhãn hiệu âm thanh và nhãn hiệu mùi hương, bài viết chỉ xin đề cập đến hai loại Nhãn hiệu phi truyền thống này.
Khi người nộp đơn đăng ký bảo hộ Nhãn hiệu phi truyền thống như âm thanh hoặc mùi, thẩm định viên nhãn hiệu phải cân nhắc hai điều kiện riêng biệt sau
Điều kiện đầu tiên là tính năng: Dấu hiệu xin đăng ký là một tổng thể, hay chỉ là một đặc điểm có tính chức năng? Nếu dấu hiệu này chỉ là một đặc điểm có tính chức năng thì sẽ không được đăng ký bảo hộ như một nhãn hiệu.
Điều kiện thứ 2 là khả năng phân biệt: Nếu dấu hiệu này không có tính chất chức năng, nó có tính phân biệt không? Cụ thể là bản chất có khả năng tự phân biệt? và đạt được khả năng phân biệt?
Cụ thể hơn đối với từng loại nhãn hiệu âm thanh và nhãn hiệu mùi, cách thẩm định của USPTO như sau:
1. Nhãn hiệu âm thanh
Nhãn hiệu âm thanh chỉ ra và phân biệt một sản phẩm hoặc dịch vụ thông qua âm thanh thay vì thông qua kênh hình ảnh. Ví dụ về nhãn hiệu âm thanh có thể kể đến: Một loạt các âm hoặc các nốt nhạc, có hoặc không có từ; Từ ngữ với nhạc đi kèm.
Giống như tất cả các Nhãn hiệu phi truyền thống có thể được bảo hộ, nhãn hiệu âm thanh không thể có tính chức năng và về bản chất phải có khả năng tự phân biệt hoặc phải đạt được khả năng phân biệt.
Những lưu ý khi đăng ký nhãn hiệu âm thanh như sau:
- Yêu cầu bản vẽ không áp dụng đối với nhãn hiệu âm nhạc.
- Tuy nhiên, nếu một nhãn hiệu chứa âm nhạc hoặc từ ngữ kèm âm nhạc, người nộp đơn phải nộp bản nhạc để lưu lại như bản mô tả nhãn hiệu HOẶC như một mẫu vật.
- Để minh họa rằng nhãn hiệu âm thanh thực sự chỉ dẫn và phân biệt các dịch vụ và chỉ dẫn nguồn gốc của chúng, mẫu vật nên chứa một phần đầy đủ về nội dung âm thanh để thể hiện bản chất của nhãn hiệu.
2.Nhãn hiệu mùi
Nhãn hiệu mùi có thể là hương, mùi thực tế của sản phẩm hoặc có thể là hương, mùi được sử dụng cho các dịch vụ. Giống như tất cả các Nhãn hiệu phi truyền thống có thể được bảo hộ, nhãn hiệu mùi không thể có tính chức năng và về bản chất phải có khả năng tự phân biệt hoặc phải đạt được khả năng phân biệt.
Đánh giá đặc biệt về nhãn hiệu mùi:
- Không yêu cầu nộp bản vẽ đối với nhãn hiệu mùi. Thay vào đó, người nộp đơn cung cấp bản mô tả nhãn hiệu.
- Tuy nhiên, nếu nhãn hiệu bao gồm mùi hương và cả những thành phần nhìn thấy được khác, thì người nộp đơn được yêu cầu nộp bản vẽ có mô tả những thành phần nhìn thấy được đó.
Ví dụ: Đơn quốc gia số 2463044 - “Mùi anh đào” sử dụng cho sản phẩm “dầu nhờn tổng hợp cho xe phân khối lớn và xe dã ngoại” .
