Chào Quynh62!
Với tình huống của bạn, Nina tư vấn như sau:
Thứ nhất (câu b), giả sử Tòa án xác định di chúc của ông A để lại không có hiệu lực pháp luật, việc phân chia thừa kế của A được tiến hành như thế nào?
Theo quy định tại Điểm b Khoản 1 Điều 650 Bộ luật dân sự 2015, trường hợp trên thuộc "Trường hợp thừa kế theo pháp luật".
Điều 651. Người thừa kế theo pháp luật
1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:
a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.
3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.
Theo quy định tại Điểm a Khoản 1 Điều 651 nêu trên, người thừa kế theo pháp luật của A thuộc hàng thừa kế thứ nhất gồm 05 người : H (vợ), M N P (con), X (mẹ đẻ). Di sản thừa kế là 1,8 tỷ; vậy mỗi người hưởng thừa kế là 1,8 tỷ : 5 = 0,36 tỷ = 360 triệu đồng.
Thứ hai (câu a), trường hợp A chết để lại di chúc với nội dung để lại toàn bộ tài sản của mình cho bà K và 2 con chung với bà K (M và N)
Tại Điều 644 Bộ luật dân sự 2015 quy định:
Điều 644. Người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc
1. Những người sau đây vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó:
a) Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng;
b) Con thành niên mà không có khả năng lao động.
2. Quy định tại khoản 1 Điều này không áp dụng đối với người từ chối nhận di sản theo quy định tại Điều 620 hoặc họ là những người không có quyền hưởng di sản theo quy định tại khoản 1 Điều 621 của Bộ luật này.
Theo quy định tại Điểm a Khoản 1 Điều 644 nêu trên, mặc dù H P X không có tên trong di chúc nhưng vẫn được hưởng 2/3 suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật. Tại câu b phía trên đã chia suất của một người thừa kế theo pháp luật = 0.36 tỷ, vậy 2/3 x 0.36 = 0.24 tỷ. Vậy H P X mỗi người được hưởng 0.24 tỷ; còn lại K M N mỗi người hưởng (1,8 - 0.24 x 3) : 3 = 0.36 tỷ.
Thứ ba (câu c), Giả sử di chúc có nội dung để lại toàn bộ cho bà X và ông Q, việc chia thừa kế sẽ được tiến hành như thế nào?
Cũng áp dụng Điều 644 nêu trên, mặc dù không có tên trong di chúc nhưng P (con chưa thành niên), H (vợ) vẫn được hưởng 0,24 tỷ. Ông Q và bà X mỗi người hưởng (1,8 - 0,24 x 2) : 2 = 0,66 tỷ.
