Người nộp thuế được yêu cầu cơ quan thuế bồi thường khi gây ra thiệt hại không? Các trường hợp nào cơ quan thuế phải bồi thường thiệt hại cho người nộp thuế?
(1) Người nộp thuế được yêu cầu cơ quan thuế bồi thường khi gây ra thiệt hại không?
Theo quy định tại Điều 16 Luật Quản lý thuế 2019, người nộp thuế có các quyền sau đây:
- Được hướng dẫn và cung cấp thông tin, tài liệu liên quan đến nghĩa vụ thuế.
- Được nhận các văn bản liên quan khi có thanh tra, kiểm tra.
- Có quyền yêu cầu giải thích về việc tính thuế và giám định hàng hóa.
- Được giữ bí mật thông tin, trừ trường hợp buộc phải cung cấp hoặc công khai theo quy định pháp luật.
- Được hưởng ưu đãi và hoàn thuế, biết thời hạn và số tiền không được hoàn.
- Có quyền ký hợp đồng với tổ chức làm thủ tục thuế.
- Được nhận và yêu cầu giải thích quyết định xử lý thuế.
- Được bồi thường thiệt hại do cơ quan thuế gây ra.
- Yêu cầu xác nhận việc thực hiện nghĩa vụ nộp thuế.
- Có quyền khiếu nại quyết định hành chính liên quan đến quyền lợi.
- Không bị xử phạt nếu thực hiện theo hướng dẫn của cơ quan thuế.
- Có quyền tố cáo hành vi vi phạm pháp luật của công chức thuế.
- Được tra cứu và in chứng từ điện tử đã gửi.
- Được sử dụng chứng từ điện tử trong giao dịch với cơ quan thuế.
Như vậy, người nộp thuế có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại khi cơ quan thuế gây ra thiệt hại cho mình.
Những quyền này không chỉ tạo điều kiện thuận lợi cho người nộp thuế trong việc hiểu và thực hiện nghĩa vụ của mình, mà còn đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong quản lý thuế.
Việc được hướng dẫn, nhận thông tin, và có quyền khiếu nại, tố cáo sẽ giúp người nộp thuế cảm thấy an tâm hơn trong giao dịch với cơ quan thuế, từ đó góp phần xây dựng một môi trường thuế công bằng và hiệu quả.
(2) Các trường hợp nào cơ quan thuế phải bồi thường thiệt hại cho người nộp thuế?
Cơ quan thuế đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý thu ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, không thể tránh khỏi những sai sót dẫn đến thiệt hại cho người nộp thuế.
Để đảm bảo tính công bằng và minh bạch, pháp luật đã quy định rõ ràng trách nhiệm bồi thường của cơ quan thuế trong một số trường hợp cụ thể.
Theo đó, tại Điều 2 Quy chế ban hành kèm theo Quyết định 657/QĐ-TCT ngày 25/5/2023 thì cơ quan Thuế có trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong 07 trường hợp sau đây:
- Ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính trái pháp luật;
- Áp dụng biện pháp ngăn chặn và bảo đảm việc xử lý vi phạm hành chính trái pháp luật;
- Áp dụng biện pháp cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính trái pháp luật;
- Áp dụng thuế, phí, lệ phí trái pháp luật; thu thuế, phí, lệ phí trái pháp luật; truy thu thuế, hoàn thuế trái pháp luật; thu tiền sử dụng đất trái pháp luật;
- Không áp dụng hoặc áp dụng không đúng quy định của Luật Tố cáo các biện pháp để bảo vệ người tố cáo khi người đó yêu cầu theo quy định tại khoản 6 Điều 17 Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước 2017;
- Thực hiện hành vi bị nghiêm cấm theo quy định của Luật Tiếp cận thông tin về cố ý cung cấp thông tin sai lệch mà không đính chính và không cung cấp lại thông tin;
- Ra quyết định xử lý kỷ luật buộc thôi việc trái pháp luật đối với công chức thuế thuộc thẩm quyền của Thủ trưởng cơ quan Thuế.
Như vậy, nếu người nộp thuế rơi vào các trường hợp như trên thì có quyền yêu cầu cơ quan thuế bồi thường thiệt hại cho mình.
(3) Nguyên tắc giải quyết bồi thường
Nguyên tắc giải quyết bồi thường được quy định tại Điều 3 Quy chế ban hành kèm theo Quyết định 657/QĐ-TCT như sau:
- Việc giải quyết yêu cầu bồi thường được thực hiện theo quy định của pháp luật trách nhiệm bồi thường của nhà nước. Cơ quan Thuế giải quyết yêu cầu bồi thường sau khi có văn bản làm căn cứ yêu cầu bồi thường;
- Việc giải quyết yêu cầu bồi thường được thực hiện kịp thời, công khai, bình đẳng, thiện chí, trung thực, đúng pháp luật; được tiến hành trên cơ sở thương lượng giữa cơ quan giải quyết bồi thường và người yêu cầu bồi thường theo quy định của Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước 2017.
- Người yêu cầu bồi thường đã yêu cầu một trong các cơ quan giải quyết bồi thường quy định tại khoản 7 Điều 3 của Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước 2017 giải quyết yêu cầu bồi thường và đã được cơ quan đó thụ lý giải quyết thì không được yêu cầu cơ quan có thẩm quyền khác giải quyết yêu cầu bồi thường, trừ trường hợp quy định tại điểm b khoản 1 và khoản 2 Điều 52 của Luật TNBTCNN.
- Tuân thủ thủ tục giải quyết yêu cầu bồi thường.
- Trường hợp người bị thiệt hại có một phần lỗi trong việc gây ra thiệt hại thì cơ quan Thuế chỉ bồi thường phần thiệt hại sau khi trừ đi phần thiệt hại tương ứng với phần lỗi của người bị thiệt hại.
Có thể thấy, nguyên tắc giải quyết bồi thường được xây dựng trên cơ sở pháp luật, đảm bảo tính công khai, bình đẳng và trung thực. Cơ quan Thuế có trách nhiệm xử lý yêu cầu bồi thường một cách kịp thời và tuân thủ các quy định về thủ tục giải quyết.
Người yêu cầu bồi thường chỉ được phép nộp đơn cho một cơ quan giải quyết, trừ một số trường hợp đặc biệt. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng nếu người bị thiệt hại cũng có lỗi, mức bồi thường sẽ được điều chỉnh tương ứng với phần thiệt hại do lỗi của họ.
Những nguyên tắc này nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp của công dân, đồng thời đảm bảo sự công bằng trong việc giải quyết các yêu cầu bồi thường nhà nước từ Cơ quan thuế.
