Sửa đổi Luật Luật sư: “Rộng đường” hơn cho Luật sư hành nghề
Hôm qua 31/5 thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Tư pháp Hà Hùng Cường đã trình bày Tờ trình về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật LS (LS). Đây là lần đầu tiên Dự án luật này được đưa ra Quốc hội cho ý kiến.
Bộ trưởng Hà Hùng Cường cho biết: Sau 5 năm thi hành Luật, đội ngũ LS đã phát triển nhanh về số lượng, với hơn 7.072 LS (tăng 250,8% so với trước khi Luật có hiệu lực) và gần 3.500 người tập sự hành nghề LS, hoạt động trong 2.831 tổ chức hành nghề LS. Chất lượng của đội ngũ LS từng bước được nâng lên, số LS đã qua đào tạo nghề LS chiếm hơn 75% tổng số LS. Theo báo cáo của 59 Đoàn LS, trong 5 năm (2007 - 2011) các LS đã tham gia hàng trăm ngàn vụ án hình sự; vụ việc dân sự, hôn nhân gia đình; kinh tế, thương mại, lao động, hành chính, trợ giúp pháp lý cho người nghèo và đối tượng chính sách... Hoạt động của tổ chức LS nước ngoài được duy trì tương đối ổn định.
“ Luật LS đã thực sự đi vào cuộc sống và mang lại nhiều kết quả. Tuy nhiên, tổ chức và hoạt động LS ở nước ta vẫn còn nhiều bất cập, hạn chế. Một trong những nguyên nhân quan trọng là do một số quy định của Luật LS đã không còn phù hợp với thực tiễn.” Bộ trưởng nhấn mạnh.
Dự thảo Luật LS sửa đổi có nhiều quy định mới, đáng chú ý so với luật hiện hành.
v “Siết” chặt hơn điều kiện miễn đào tạo nghề LS
Theo Tờ trình của Chính phủ thì dự thảo Luật được sửa đổi theo hướng quy định chặt chẽ hơn về điều kiện được miễn đào tạo nghề LS và thu hẹp các đối tượng được miễn đào tạo và tập sự hành nghề LS. Theo đó, đối với một số đối tượng đã từng đảm nhiệm các chức danh tư pháp thì phải bảo đảm có đủ 5 năm thực tế công tác trở lên mới được xem xét cho miễn đào tạo và tập sự hành nghề LS.
Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Nguyễn Văn Hiện cho biết: đa số ý kiến Ủy ban nhất trí việc quy định chặt chẽ hơn về điều kiện miễn đào tạo nghề LS. Tuy nhiên, quy định tiêu chuẩn đối với LS vừa phải bảo đảm mặt bằng chung với các chức danh tư pháp khác, đồng thời có sự phân định phù hợp với từng loại chức danh tư pháp. Theo cách tiếp cận đó, đa số ý kiến cho rằng, để được bổ nhiệm các chức danh tố tụng như thẩm phán, kiểm sát viên, điều tra viên (kể cả thẩm phán, kiểm sát viên sơ cấp) thì các đối tượng này phải trải qua thời gian đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ và thời gian công tác thực tiễn nhất định, vì vậy, việc quy định phải có thêm thời gian 5 năm trở lên giữ các chức danh đó mới được miễn đào tạo nghề LS là không hợp lý.
Ủy ban Tư pháp cũng không đồng ý đưa Công chứng viên, Chấp hành viên, Thừa phát lại vào diện được miễn đào tạo nghề LS vì họ chưa được đào tạo nghề tiến hành tố tụng.
v Cho phép viên chức làm công tác giảng dạy pháp luật làm LS.
Chính phủ cho rằng, quy định này nhằm thu hút những người có trình độ, kinh nghiệm trong lĩnh vực pháp luật tham gia hành nghề LS, góp phần phát triển hợp lý số lượng LS, tạo điều kiện cho viên chức giảng dạy pháp luật có thêm kinh nghiệm thực tiễn phục vụ công tác giảng dạy và nâng cao chất lượng đào tạo.
Tuy nhiên, Ủy ban Tư pháp cho rằng việc quy định cho phép viên chức làm công tác giảng dạy pháp luật được “kiêm nhiệm” hành nghề LS sẽ tạo ra ngoại lệ không phù hợp. Bên cạnh đó, số viên chức làm công tác giảng dạy pháp luật là đội ngũ cán bộ có trình độ chuyên môn pháp lý cao, nhiệm vụ chủ yếu và hết sức quan trọng của họ là đào tạo nguồn nhân lực cho các cơ quan tư pháp và toàn xã hội. Việc hành nghề LS thường gắn liền với hoạt động tố tụng và hoạt động tố tụng chủ yếu được tiến hành trong giờ hành chính, do đó giảng viên không thể làm thêm nghề LS trong giờ hành chính được. Như vậy, việc cho phép nhóm đối tượng này được kiêm nhiệm hoạt động cả hai lĩnh vực sẽ khó bảo đảm chất lượng.
Cũng có ý kiến nhất trí với dự thảo Luật, vì cho rằng, theo quy định của Luật viên chức, thì việc hành nghề LS không thuộc diện bị cấm đối với giảng viên đại học.
v Mở rộng đối tượng được yêu cầu LS bào chữa
Theo Tờ trình của Chính phủ, để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho hoạt động tham gia tố tụng của LS, dự thảo Luật quy định: ngoài người bị tạm giữ, bị can, bị cáo thì “người thân” của người bị tạm giữ, bị can, bị cáo hoặc “người đại diện hợp pháp” của các đối tượng này cũng có quyền yêu cầu LS bào chữa.
Vấn đề này được đa số ý kiến Ủy ban tư pháp tán thành vì cho rằng, việc mở rộng quyền yêu cầu bào chữa không chỉ tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động hành nghề LS, và quan trọng là bảo đảm tốt hơn quyền lợi của bị can, bị cáo hoặc người bị tạm giữ, nhất là trong điều kiện các đối tượng này khó thực hiện được quyền nhờ người bào chữa do đã bị áp dụng biện pháp ngăn chặn. Tuy nhiên, Ủy ban Tư pháp đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo xác định rõ nội dung khái niệm “người thân” của bị can, bị cáo hoặc người bị tạm giữ bao gồm những người nào để tạo điều kiện thuận lợi cho việc áp dụng thống nhất pháp luật.
Theo chương trình, Dự án Luật LS sửa đổi sẽ được ĐBQH thảo luận tại cuộc họp tổ sáng 6/6 và thảo luận tại hội trường chiều 19/6.
Dự thảo Luật quy định đối với các vụ án hình sự, vẫn duy trì việc cấp Giấy chứng nhận người bào chữa, nhưng giấy chứng nhận này có giá trị trong toàn bộ các giai đoạn tố tụng, đồng thời, thủ tục cấp Giấy chứng nhận bào chữa được sửa đổi theo hướng đơn giản hóa hơn.
