Tình huống phát sinh là Tòa án đã thụ lý vụ án. Tuy nhiên sau đó phát hiện vụ án thuộc thẩm quyền giải quyết của trọng tài. Vậy Tòa án sẽ xử lý như thế nào và tiền tạm ứng án phí mà đương sự đã nộp sẽ xử lý ra sao?
Trường hợp đình chỉ giải quyết vụ án dân sự
Liên quan vấn đề này, tại Khoản 1 Điều 217 Bộ Luật Tố tụng dân sự 2015 có nêu rằng sau khi thụ lý vụ án thuộc thẩm quyền của mình, Tòa án ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ án dân sự trong các trường hợp sau đây:
- Nguyên đơn hoặc bị đơn là cá nhân đã chết mà quyền, nghĩa vụ của họ không được thừa kế;
- Cơ quan, tổ chức đã bị giải thể, phá sản mà không có cơ quan, tổ chức, cá nhân nào kế thừa quyền, nghĩa vụ tố tụng của cơ quan, tổ chức đó;
- Người khởi kiện rút toàn bộ yêu cầu khởi kiện hoặc nguyên đơn đã được triệu tập hợp lệ lần thứ hai mà vẫn vắng mặt, trừ trường hợp họ đề nghị xét xử vắng mặt hoặc vì sự kiện bất khả kháng, trở ngại khách quan;
- Đã có quyết định của Tòa án mở thủ tục phá sản đối với doanh nghiệp, hợp tác xã là một bên đương sự trong vụ án mà việc giải quyết vụ án có liên quan đến nghĩa vụ, tài sản của doanh nghiệp, hợp tác xã đó;
- Nguyên đơn không nộp tiền tạm ứng chi phí định giá tài sản và chi phí tố tụng khác theo quy định của Bộ luật Tố tụng dân sự 2015. Trường hợp bị đơn có yêu cầu phản tố, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan có yêu cầu độc lập không nộp tiền tạm ứng chi phí định giá tài sản và chi phí tố tụng khác theo quy định của Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 thì Tòa án đình chỉ việc giải quyết yêu cầu phản tố của bị đơn, yêu cầu độc lập của người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan;
- Đương sự có yêu cầu áp dụng thời hiệu trước khi Tòa án cấp sơ thẩm ra bản án, quyết định giải quyết vụ án và thời hiệu khởi kiện đã hết;
- Các trường hợp khác theo quy định của pháp luật.
Dẫn chiếu từ quy định trên, tại khoản 1 Điều 192 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 có nêu về trường hợp vụ án không thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án. Do đó, sau khi Tòa án đã thụ lý mà phát hiện vụ án thuộc thẩm quyền giải quyết của trọng tài thì Tòa án ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ án dân sự.
Xử lý tiền án phí khi Tòa án đình chỉ giải quyết vụ án dân sự
Đối với nội dung này, tại Điều 218 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 có nêu các vấn đề phát sinh khi Tòa án ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ án dân sự như sau:
- Khi có quyết định đình chỉ giải quyết vụ án dân sự, đương sự không có quyền khởi kiện yêu cầu Tòa án giải quyết lại vụ án dân sự đó, nếu việc khởi kiện vụ án sau không có gì khác với vụ án trước về nguyên đơn, bị đơn và quan hệ pháp luật có tranh chấp, trừ trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 192, điểm c khoản 1 Điều 217 của Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 và các trường hợp khác theo quy định của pháp luật.
- Trường hợp Tòa án ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ án dân sự theo quy định tại điểm a và điểm b khoản 1 Điều 217 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 hoặc vì lý do nguyên đơn đã được triệu tập hợp lệ lần thứ hai mà vẫn vắng mặt quy định tại điểm c khoản 1 Điều 217 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 thì tiền tạm ứng án phí mà đương sự đã nộp được sung vào công quỹ nhà nước.
- Trường hợp Tòa án ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ án dân sự do người khởi kiện rút toàn bộ yêu cầu khởi kiện quy định tại điểm c và trường hợp khác quy định tại các điểm d, đ, e và g khoản 1 Điều 217 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 thì tiền tạm ứng án phí mà đương sự đã nộp được trả lại cho họ.
- Quyết định đình chỉ giải quyết vụ án dân sự có thể bị kháng cáo, kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm.
Dựa vào các quy định trên, có thể thấy rằng khi Tòa án đình chỉ giải quyết vụ án dân sự do không đúng thẩm quyền thì tiền tạm ứng án phí mà đương sự đã nộp sẽ được hoàn trả lại.
