Chiếc xe biển xanh của Hội LHPN tỉnh Hà Tĩnh vừa qua gây xôn xao dư luận vì vào sân bay đón khách và bật tín hiệu ưu tiên yêu cầu được nhường đường. Vậy xe biển xanh là gì? Có được sử dụng đèn, còi ưu tiên hay không? Tự ý sử dụng bị xử phạt ra sao?
(1) Xe biển xanh là gì?
Xe biển xanh là thuật ngữ dùng để chỉ những xe ô tô hoặc xe máy được gắn biển số mang những đặc điểm sau đây:
- Nền biển màu xanh dương.
- Chữ và số trên biển số màu trắng.
Những cơ quan được phép sử dụng biển số xanh được quy định tại Khoản 6 Điều 25 Thông tư 58/2020/TT-BCA bao gồm:
- Các cơ quan của Đảng: Được cấp biển số xanh với sêri biển số sử dụng chữ A.
- Văn phòng Chủ tịch nước: Được cấp biển số xanh với sêri biển số sử dụng chữ B.
- Văn phòng Quốc hội và các cơ quan của Quốc hội: Được cấp biển số xanh với sêri biển số sử dụng chữ C.
- Văn phòng Đoàn đại biểu Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp: Được cấp biển số xanh với sêri biển số sử dụng chữ D.
- Các Ban chỉ đạo Trung ương: Được cấp biển số xanh với sêri biển số sử dụng chữ E.
- Công an nhân dân, Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân: Được cấp biển số xanh với sêri biển số sử dụng chữ F.
- Các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ: Được cấp biển số xanh với sêri biển số sử dụng chữ G.
- Ủy ban An toàn giao thông quốc gia: Được cấp biển số xanh với sêri biển số sử dụng chữ H.
- Ủy ban nhân dân các cấp và các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện: Được cấp biển số xanh với sêri biển số sử dụng chữ K.
- Tổ chức chính trị - xã hội (bao gồm Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Công đoàn Việt Nam, Hội cựu chiến binh Việt Nam, Hội liên hiệp phụ nữ Việt Nam, Hội nông dân Việt Nam): Được cấp biển số xanh với sêri biển số sử dụng chữ L.
- Đơn vị sự nghiệp công lập, trừ Trung tâm đào tạo, sát hạch lái xe công lập; Ban quản lý dự án có chức năng quản lý Nhà nước: Được cấp biển số xanh với sêri biển số sử dụng chữ M.
- Lực lượng Công an nhân dân: Được cấp biển số xanh cho xe máy chuyên dùng sử dụng vào mục đích an ninh với sêri biển số sử dụng ký hiệu “CD”.
Như vậy, để tóm gọn lại xe biển xanh thực tế là một loại xe chuyên dùng cho các cơ quan Nhà nước hoặc các đơn vị sự nghiệp công lập. Chỉ những người công tác trong cơ quan Nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập mới được phép sử dụng các loại xe mang biển số xanh để lưu thông trên đường.
(2) Xe biển xanh có được sử dụng đèn, còi ưu tiên hay không?
Căn cứ theo quy định tại Điều 22 Luật Giao thông đường bộ 2008 được hướng dẫn bởi Nghị định 109/2009/NĐ-CP quy định về quyền ưu tiên của một số loại xe như sau:
- Những xe sau đây được quyền ưu tiên đi trước xe khác khi qua đường giao nhau từ bất kỳ hướng nào tới theo thứ tự:
+ Xe chữa cháy đi làm nhiệm vụ.
+ Xe quân sự, xe công an đi làm nhiệm vụ khẩn cấp, đoàn xe có xe cảnh sát dẫn đường.
+ Xe cứu thương đang thực hiện nhiệm vụ cấp cứu.
+ Xe hộ đê, xe đi làm nhiệm vụ khắc phục sự cố thiên tai, dịch bệnh hoặc xe đi làm nhiệm vụ trong tình trạng khẩn cấp theo quy định của pháp luật.
+ Đoàn xe tang.
- Các phương tiện nêu trên khi đi làm nhiệm vụ phải có tín hiệu còi, cờ, đèn theo quy định; không bị hạn chế tốc độ; được phép đi vào đường ngược chiều, các đường khác có thể đi được, kể cả khi có tín hiệu đèn đỏ và chỉ phải tuân theo chỉ dẫn của người điều khiển giao thông.
Chính phủ quy định cụ thể tín hiệu của xe được quyền ưu tiên.
Như vậy, có thể thấy rằng xe biển xanh chỉ được phép sử dụng đèn còi ưu tiên trong trường hợp đang đi làm nhiệm vụ khắc phục sự cố thiên tai, dịch bệnh hoặc đi làm nhiệm vụ trong tình trạng khẩn cấp và đèn, còi được lắp đặt phải tuân thủ quy định của pháp luật.
(3) Xe biển xanh tự ý sử dụng đèn, còi ưu tiên bị xử phạt như thế nào?
Căn cứ theo Khoản 4 Điều 5 Nghị định 100/2019/NĐ-CP được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 123/2021/NĐ-CP quy định về mức xử phạt cho hành vi nêu trên như sau:
- Phạt tiền từ 02 đến 03 triệu đồng đối với trường hợp xe không được quyền ưu tiên lắp đặt, sử dụng thiết bị phát tín hiệu của xe được quyền ưu tiên.
Ngoài mức phạt tiền nêu trên, người vi phạm còn bị áp dụng các hình thức phạt bổ sung như sau:
- Bị tịch thu thiết bị phát tín hiệu ưu tiên lắp đặt sử dụng trái quy định.
- Tước quyền sử dụng Giấy phép lái xe từ 01 tháng đến 03 tháng.
Như vậy, việc xe biển xanh tự ý sử dụng đèn, còi ưu tiên có thể bị xử phạt hành chính từ 02 đến 03 triệu đồng. Ngoài ra còn bị tịch thu thiết bị phát tín hiệu ưu tiên lắp đặt sử dụng trái quy định và bị tước quyền sử dụng Giấy phép lái xe từ 01 tháng đến 03 tháng.
Để tổng kết lại, xe có gắn biển số màu xanh là một loại xe chuyên dùng cho các cơ quan Nhà nước hoặc các đơn vị sự nghiệp công lập. Loại xe có biển số xanh chỉ có thể được sử dụng đèn, còi báo hiệu trong một số trường hợp nhất định. Trường hợp sử dụng sai mục đích hoặc tự ý lắp đặt khi chưa được phép sẽ bị xử phạt theo quy định của pháp luật.
