Vụ Milo tố Ovaltine: Cần có cơ sở để cáo buộc

Mới đây, Nestle Việt Nam đã có công văn gửi Cục Văn hóa cơ sở (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) và Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng (Bộ Công Thương) đề nghị xử lý vụ việc cạnh tranh không lành mạnh và vi phạm luật quảng cáo của FrieslandCampina, đơn vị sở hữu thương hiệu Ovaltine.

Nestle tố cáo FrieslandCampina vi phạm quyền tác giả của Nestle, khi có rất nhiều yếu tố trong Chiến dịch Ovaltine lấy ý tưởng từ các sản phẩm thương mại của Chiến dịch Milo. Các sao chép này bao gồm việc sử dụng thông điệp "nhà vô địch", hình nền trong các ảnh, tư thế chụp hình, các môn thể thao được lựa chọn để làm hình/clip và một số các câu nói khác.

Nestle cho rằng, do Chiến dịch Ovaltine vi phạm quyền sở hữu trí tuệ, nên cũng có nghĩa là FrieslandCampina đã thực hiện hành vi bị cấm trong hoạt động quảng cáo. Ngoài ra, Chiến dịch Ovaltine còn chứa đựng yếu tố cạnh tranh không lành mạnh, theo các quy định về cạnh tranh của Việt Nam.

Cụ thể, phần lớn các posters được liên hệ với màu xanh đậm, màu đặc trưng của Milo và các hình ảnh xuyên suốt posters nếu được đặt cạnh các hình ảnh của Milo sẽ tạo thành một câu chuyện mới. Điều này đẫn đến việc nhầm lẫn của rất nhiều người tiêu dùng.

Theo quan sát, các poster trong Chiến dịch Ovaltine được đăng tải từ ngày 10/9 vừa qua có bối cảnh xuyên suốt là sự đối lập của 2 màu xanh - đỏ.

Phía xanh là các cô bé, cậu bé mang đúng màu thương hiệu của Milo, thường trong tinh thần thi đấu, luôn bị ám ảnh bởi đối thủ, huy chương vàng, thứ bậc, cúp… và gương mặt các cô bé, cậu bé này đều không hề vui vẻ, thậm chí chán nản, mệt mỏi.

Trái lại, phía đỏ, vốn là màu của Ovaltine, lại luôn có gương mặt thích thú, hưng phấn, tìm tòi, khám phá. Trong nhiều poster, phía màu đỏ có 2 người trong khi bên xanh chỉ có 1, nhằm tạo sự chênh lệch về tính đồng đội.

Cần nhận định rằng những cáo buộc phải đúng cơ sở pháp luật:

Điều 14 Luật sở hữu trí tuệ năm 2005 sửa đổi bổ sung năm 2009 về các loại hình tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả thì ý tưởng mới, mà chưa được thể hiện dưới hình thức một tác phẩm thì sẽ không được pháp luật bảo hộ. về phía Công ty Nestlé nên xem xét lại lời cáo buộc này. Họ có thể hướng tới cáo buộc sự xâm phạm nhãn hiệu của Ovaltine nếu như Nhãn hiệu Milo đã được đăng ký bảo hộ về hình ảnh, màu sắc.

Về cáo buộc hành vi cạnh tranh không lành mạnh, 

Khoản 12 Điều 8 Luật Quảng cáo năm 2012 Hành vi “Quảng cáo có nội dung cạnh tranh không lành mạnh theo quy định của pháp luật về cạnh tranh” là một hành vi bị cấm.

Dẫn chiếu sang Luật cạnh tranh, theo khoản 4 Điều 39 Luật cạnh tranh năm 2004 về các hành vi bị coi là cạnh tranh không lành mạnh bao gồm hành vi Gièm pha doanh nghiệp khác.

“Cấm doanh nghiệp gièm pha doanh nghiệp khác bằng hành vi trực tiếp hoặc gián tiếp đưa ra thông tin không trung thực, gây ảnh hưởng xấu đến uy tín, tình trạng tài chính và hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp đó.” (Điêu 43 Luật Cạnh tranh)

Việc tố ovaltine thực hiện hành vi “bóp méo” thông điệp mà milo muốn truyền tải gây ảnh hưởng đến uy tín cũng như sự lựa chọn của khách hàng cũng như sự nhầm lẫn khi lựa chọn sản phẩm

Vì vậy trước khi kết luận cần có sự giám định chắc chắn của cơ quan chức năng để xử lý vụ này

Nếu là hành vi quảng cáo nhằm cạnh tranh không lành mạnh thì sẽ bị phạt tiền từ 50 đến 100 triệu đồng nếu là gièm pha doanh nghiệp khác và bị phạt tiền từ 60 đến 140 triệu đồng nếu là hành vi quảng cáo bắt chước bên phía Milo theo Nghị định số 71/2014/NĐ-CP hướng dẫn Luật Cạnh tranh về xử lý vi phạm pháp luật trong lĩnh vực cạnh tranh.

Mình muốn chia sẻ quan điểm về hành vi “Gièm pha doanh nghiệp khác”:

Căn cứ vào Điều 43 Luật Cạnh Tranh 2004:

“Điều 43. Gièm pha doanh nghiệp khác

Cấm doanh nghiệp gièm pha doanh nghiệp khác bằng hành vi trực tiếp hoặc gián tiếp đưa ra thông tin không trung thực, gây ảnh hưởng xấu đến uy tín, tình trạng tài chính và hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp đó.”

Theo đó thì một hành vi được coi là “gièm pha doanh nghiệp khác” phải hội đủ 02 yếu tố:

1/ Thông tin được đưa ra không trung thực:

Những poster, clip quảng cáo của Ovaltine nếu đưa ra những thông tin không chính xác, không trung thực về sản phẩm/ thông tin doanh nghiệp của Milo thì còn xem xét được.

Đằng này các thông tin trên hoàn toàn không nhắc gì đến sản phẩm Milo, hình ảnh những cô/cậu mặc đồ xanh không thể hiện rằng những cô/cậu này đại diện hoặc sử dụng sản phẩm của Milo gây ra những dấu hiệu tiêu cực kia (chán nản, mệt mỏi)  - và quan trọng hơn hết: quần áo màu xanh không thuộc sở hữu bất kỳ ai cả.

Do đó không có căn cứ để xác nhận đây là “thông tin không trung thực”.

2/ “... gây ảnh hưởng xấu đến uy tín, tình trạng tài chính và hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp …”

Đặt giả thuyết Milo xác định được thông tin là không trung thực. Trường hợp này, Milo còn phải chứng minh được những thông tin không trung thực đó gây ảnh hưởng đến

- Uy tín: chứng minh được niềm tin và sự yêu thích của khách hàng đối với Milo bị giảm sút một cách bất thường kể từ thời điểm Ovaltine quảng bá (ví dụ như số lượng đơn hàng, khách hàng giảm đột biến)

- Tình hình tài chính và hoạt động kinh doanh: chứng mình được những thông tin kia gây rối loạn hoạt động kinh doanh bình thường của doanh nghiệp.

Như vậy, Milo khó có cơ sở để cáo buộc thành công Ovaltine thực hiện hành vi “Gièm pha doanh nghiệp khác” mà thiên về quy định tại “Điều 45. Quảng cáo nhằm cạnh tranh không lành mạnh” hơn.

Về cá nhân, mình vẫn nghĩ đây là tranh chấp “vô thưởng, vô phạt” mang lại lợi ích cho cả 02 ông lớn này thôi.

Việc này rất khó để xác định có yếu tố cạnh tranh không lành mạnh hay không, theo quy định của Điều 39 Luật cạnh tranh 2004 có quy định về các hành vi cạnh tranh không lành mạnh, trong đó có quy định "Quảng cáo nhằm cạnh tranh không lành mạnh", tuy nhiên pháp luật lại không giải thích rõ Quảng cáo nhằm cạnh tranh không lành mạnh có nghĩa là gì, vì vậy việc áp dụng để xét xử cũng rất khó khăn.

Đi lòng vòng thì mình nghĩ 70% hai bên sẽ không có hành vi công kích nhau một cách tiêu cực công khai ngay giữa mặt tiền lớn như vậy, không hề mang lại lợi ích nào trong mặt người dùng. Nếu xét về tính tích cực thì cảm giác 2 bên có 1 chiến dịch hợp tác hài hước và hiệu quả

Vụ việc này cũng có thể khởi kiện đấy chứ. Hành vi cạnh tranh không lành mạnh tưởng chừng như khó chứng minh nhưng thực tế có thể. Thông qua các văn bản, đề nghị, đề xuất về hoạt động quảng cáo, chiến dịch quảng cáo. Từ đó có thể xác định được phần nào mà.

     Chuyện các thương hiệu lớn có những chiêu trò chế giễu đối thủ một cách công khai trong các chiến dịch truyền thông là chuyện “xưa như trái đất” trên thế giới.

     Điển hình là căng thẳng giữa hai nhãn hiệu nước giải khát hàng đầu thế giới, Coca Cola và Pepsi. Hai đại gia này công khai tuyên chiến với nhau trên cả báo, tạp chí lẫn truyền hình...

     Ở mặt tích cực, câu chuyện trở nên ồn ào thì việc nhận biết về thương hiệu của hai bên đều tăng lên, đều cùng có lợi.

Đến giờ mới biết có một cuộc chiến về cạnh tranh như thế này. Cá nhân mình thì không cảm thấy có vấn đề gì đối với hai thông điệp này. Tuy nhiên vẫn có thể nhận thấy được sự trùng lặp ý tưởng của milo trên bảng quảng cáo của ovaltine, dường như là 1 lời phủ định có chủ ý và cách đặt bảng quảng cáo cũng làm nổi bật sự tương phản.

Hồi đó vụ này được nhiều người quan tâm nhỉ. Theo mình thấy các slogan của Ovaltine chỉ mang ý nghĩa cộng đồng, giáo dục và đối lại slogan của Milo chứ không hề sao chép nên dù có kiện thì cũng khó có lý lẽ. Còn việc giáo dục con theo phương pháp nào thì mỗi người có quan điểm riêng, đâu phải dựa vào quảng cáo mà dạy con đâu.

Cả Milo và Ovaltine đều có những lý lẽ riêng trong tranh chấp này. Tuy nhiên, nhìn về một góc độ khác khi xảy ra tranh chấp cả hao bên đã không ngừng quảng bá cũng như thay đổi hình ảnh của mình trong mắt người tiêu dùng làm cho họ quan tâm đến hai sản phẩm này nhiều hơn so với trước đây.

Đến nay thì ở ngã tư huyền thoại này chỉ còn quảng cáo của Milo. Vụ việc này cũng tốn khá nhiều giấy bút của dân học luật và các tình huống pháp lý, nhưng cuối cùng câu chuyện vẫn đến ngõ cụt. Đây có thể cũng là chiến lược truyền thông của chính 2 đơn vị này

Theo quan điểm của mình, đây không chỉ là một cuộc chiến về pháp lý dựa trên các Nguyên tắc Pháp Luật Sở hữu trí tuệ về quyền tác giả đối với nhãn hiệu cũng như quy định tại Luật Cạnh tranh về hành vi cạnh tranh không lành mạnh. Tuy nhiên, thực tế chi thấy, đây còn là một cuộc chiến về việc lựa chọn phương thức giáo dục con trẻ, một cuộc tranh cãi về việc liệu nên cho con hiểu rằng con phải trở thành nhà vô địch hay con hãy sống, hãy làm, hãy vận động theo cách con thích