Vừa qua, Cơ quan CSĐT Công an TP.Vĩnh Long đã tạm giữ một người có hành vi đốt Quốc kỳ. Vậy Quốc kỳ được quy định thế nào? Đốt Quốc kỳ bị xử phạt ra sao? Các yếu tố để xác định hành vi xúc phạm Quốc kỳ?
(1) Quốc kỳ được quy định như thế nào?
Theo quy định tại Khoản 1 Điều 13 Hiến pháp 2013 có định nghĩa về Quốc kỳ như sau:
“Quốc kỳ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam hình chữ nhật, chiều rộng bằng hai phần ba chiều dài, nền đỏ, ở giữa có ngôi sao vàng năm cánh.”
Đồng thời, tại Khoản 1 Điều 1 Hướng dẫn 3420/HD-BVHTTDL có quy định về sử dụng hình Quốc kỳ Việt Nam như sau:
- Quốc kỳ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam hình chữ nhật, chiều rộng bằng hai phần ba chiều dài, nền đỏ, ở giữa có ngôi sao vàng năm cánh.
- Điểm giữa ngôi sao vàng đặt đúng điểm giữa (điểm giao nhau của hai đường chéo) Quốc kỳ.
- Khoảng cách từ điểm giữa ngôi sao đến đầu cánh sao bằng một phần năm chiều dài của Quốc kỳ.
- Một cánh sao có trục vuông góc với cạnh dài Quốc kỳ và hướng thẳng lên phía trên theo đầu cột treo Quốc kỳ.
- Tạo hình ngôi sao: từ đầu cánh sao này đến đầu cánh sao đối diện là đường thẳng, không phình ở giữa, cánh sao không bầu.
- Hai mặt của Quốc kỳ đều có ngôi sao vàng trùng khít nhau.
- Nền Quốc kỳ màu đỏ tươi, ngôi sao màu vàng tươi.
Như vậy, Quốc kỳ Việt Nam có hình chữ nhật, chiều rộng bằng hai phần ba chiều dài, nền đỏ, ở giữa có ngôi sao vàng năm cánh và là biểu tượng thiêng liêng của Tổ quốc, đại diện cho truyền thống lịch sử, văn hóa và tinh thần đoàn kết của dân tộc Việt Nam.
(2) Đốt Quốc kỳ bị xử phạt như thế nào?
Căn cứ theo quy định tại Điều 351 Bộ Luật Hình sự 2015 quy định về tội xúc phạm Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca như sau:
Người nào cố ý xúc phạm Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca, thì bị:
- Phạt cảnh cáo.
- Phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.
- Phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.
Như vậy, đối với hành vi cố ý xúc phạm Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca, thì sẽ căn cứ dựa trên mức độ thiệt hại để áp dụng mức xử phạt. Trường hợp nặng nhất có thể bị phạt từ đến 03 năm.
Tuy nhiên, nếu việc xúc phạm Quốc kỳ được thực hiện với lỗi vô ý do chủ quan, cẩu thả hoặc do vấn đề nhận thức, ý thức kém mà không cố ý xúc phạm Quốc kỳ thì sẽ không xử lý hình sự về tội danh này.
(3) Các yếu tố để xác định hành vi xúc phạm Quốc kỳ
Như đã đề cập tại mục (2), hành vi xúc phạm do lỗi vô ý, chủ quan, cẩu thả hoặc do vấn đề nhận thức, ý thức kém thì sẽ không bị xử lý hình sự. Vậy nên, có thể dựa vào các yếu tố sau đây để xác định khi nào thì cấu thành tội xúc phạm Quốc kỳ, cụ thể:
- Chủ thể: chủ thể của tội phạm này liên quan đến các cá nhân có khả năng chịu trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 12 Văn bản hợp nhất 01/VBHN-VPQH năm 2017 đã được xem xét về khả năng hiểu biết và quyết định trong quá trình phân định đúng hay sai, có khả năng tự quyết định hành động và chịu trách nhiệm về hành vi trước pháp luật.
- Khách thể: tội phạm này xâm phạm đến biểu tượng thiêng liêng của Tổ quốc. Đối tượng phạm tội là Quốc kỳ, Quốc huy của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
- Chủ quan: mặt chủ quan của một tội phạm đặt ở nguồn gốc của hành vi. Tội phạm thường bắt nguồn với lỗi cố ý trực tiếp. Tuy nhiên, trong trường hợp mà hành vi xảy ra một cách vô tình, không cố ý thì nguyên tắc cơ bản là tội phạm không thể thành lập.
- Khách quan: hành vi cố ý xúc phạm Quốc kỳ Nước cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam thông qua việc viết, vẽ những nội dung không lành mạnh liên quan đến Quốc kỳ, hành vi có tính chất nhạo báng, sỉ nhục hoặc có những hành động khác làm biến dạng, phá hỏng Quốc kỳ như cắt, xé, đốt, bôi bẩn, giẫm đạp, vò nát,..
Để tổng kết lại, hành vi đốt hay những hành vi xúc phạm, xuyên tạc về ý nghĩa của Quốc kỳ là bị pháp luật nghiêm cấm. Trường hợp vi phạm có thể bị phạt nặng nhất là 03 năm tù giam.
