Chăm sóc cha mẹ là nghĩa vụ của phận làm con, tuy nhiên, nếu tự ý nghỉ việc 1 tuần để chăm sóc cha mẹ đang ốm nặng thì công ty có được kỷ luật sa thải người lao động không?
(1) Nghỉ không phép 1 tuần để chăm sóc mẹ bị ốm nặng, công ty có được sa thải không?
Chắc hẳn trong chúng ta không ai có thể ngồi yên một chỗ khi hay tin cha mẹ mình đang ốm đau ở quê nhà, tuy nhiên, nếu nhận được tin cha mẹ ốm đau trong lúc đang đi làm thì thế nào?
Thông thường, để được nghỉ phép, người lao động phải thông qua hình thức xin phép nghỉ phép tại công ty, công ty sẽ duyệt hoặc không duyệt tùy theo lý do nghỉ phép của người lao động và tình hình hoạt động của công ty.
Vì lí do cấp bách là sức khỏe của cha mẹ, nhiều người đã chọn phương án tự ý nghỉ việc, tuy nhiên, theo quy định tại khoản 4 Điều 125 Bộ Luật Lao động 2019 quy định trường hợp người sử dụng lao động được áp dụng hình thức kỷ luật sa thải là khi:
“Điều 125. Áp dụng hình thức xử lý kỷ luật sa thải
....
4. Người lao động tự ý bỏ việc 05 ngày cộng dồn trong thời hạn 30 ngày hoặc 20 ngày cộng dồn trong thời hạn 365 ngày tính từ ngày đầu tiên tự ý bỏ việc mà không có lý do chính đáng.
….”
Như vậy, người lao động tự ý bỏ việc 05 ngày cộng dồn trong thời hạn 30 ngày tính từ ngày đầu tiên tự ý nghỉ việc mà không có lý do chính đáng thì bị áp dụng hình thức kỷ luật sa thải.
Trường hợp người lao động nghỉ việc nhưng có lý do chính đáng thì không bị áp dụng hình thức kỷ luật sa thải, các lý do chính đáng là:
- Nghỉ việc vì thiên tai, hỏa hoạn;
- Nghỉ việc vì bản thân, thân nhân bị ốm có xác nhận của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền;
- Các trường hợp khác được quy định trong nội quy lao động.
Như vậy, trường hợp người lao động tự ý nghỉ việc 1 tuần để chăm sóc mẹ bị ốm ở quê nhà mà có xác nhận của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền thì sẽ không bị áp dụng hình thức kỷ luật sa thải.
(2) Trường hợp công ty vẫn sa thải người lao động tự ý nghỉ việc có lý do chính đáng xử lý thế nào?
Trường hợp công ty vẫn sa thải người lao động tự ý nghỉ việc nhưng có lý do chính đáng thì việc sa thải của công ty sẽ là hình thức đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật.
Do đó, công ty phải có nghĩa vụ thực hiện theo quy định tại Điều 41 Bộ Luật Lao động 2019 khi chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật như sau:
- Phải nhận người lao động trở lại làm việc theo hợp đồng lao động đã giao kết
- Phải trả tiền lương, đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp trong những ngày người lao động không được làm việc
- Phải trả thêm cho người lao động một khoản tiền ít nhất bằng 02 tháng tiền lương theo hợp đồng lao động.
- Trường hợp người lao động không muốn tiếp tục làm việc người sử dụng lao động phải trả trợ cấp thôi việc theo quy định tại Điều 46 Bộ Luật Lao động 2019 để chấm dứt hợp đồng lao động.
- Trường hợp người sử dụng lao động không muốn nhận lại người lao động và người lao động đồng ý, thì ngoài khoản tiền người sử dụng lao động phải trả ở trên và trợ cấp thôi việc, hai bên thỏa thuận khoản tiền bồi thường thêm cho người lao động nhưng ít nhất bằng 02 tháng tiền lương theo hợp đồng lao động để chấm dứt hợp đồng lao động.
- Trường hợp vi phạm quy định về thời hạn báo trước tại khoản 2 Điều 36 Bộ luật Lao động 2019 thì phải trả cho người lao động một khoản tiền tương ứng với tiền lương theo hợp đồng lao động trong những ngày không báo trước.
- Trường hợp người lao động chấp nhận đi làm lại thì phải hoàn trả cho công ty các khoản tiền trợ cấp thôi việc, trợ cấp mất việc làm nếu đã nhận của công ty.
- Trường hợp không còn vị trí, công việc đã giao kết trong hợp đồng lao động mà người lao động vẫn muốn làm việc thì hai bên thỏa thuận để sửa đổi, bổ sung hợp đồng lao động.
Như vậy, nếu người lao động bị công ty sa thải do tự ý nghỉ việc nhưng có lý do chính đáng thì sẽ được nhận lại vào làm việc và được nhận các khoản tiền như đã nêu trên.
Người lao động cần phải biết các quy định này để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình, tuy nhiên bài viết không khuyến khích người lao động nghỉ việc không phép.
Đối với những trường hợp cha, mẹ, người thân của người lao động ốm đau, thông thường công ty sẽ duyệt cho nhân viên của mình được nghỉ phép, tuy nhiên nếu công việc công ty quá nhiều, bạn nên bàn giao cho người khác xử lý trước khi nghỉ để không làm ảnh hưởng đến công việc của công ty.
