Đại án Alibaba thời gian vừa qua là một trong những vụ án nổi bật và vẫn đang được bàn tán rất nhiều về tính quy mô, nguy hiểm và nghiêm trọng rất lớn đến quyền lợi của nhân dân và nhà nước về vấn đề đất đai.
Trong những ngày luận án tại Tòa thì phía Luật sư của bị cáo Luyện tức giám đốc tập đoàn Alibaba đề xuất Viện Kiểm sát thay đổi tội danh từ lừa đảo chiếm đoạt tài sản thành tội vi phạm các quy định về sử dụng đất đai theo Bộ luật Hình sự 2015. Vậy phía Luật sư cho rằng tập đoàn Alibaba đề xuất như vậy đã đúng luật hay chưa?
Cụ thể Điều 228 Bộ luật Hình sự 2015 cho rằng tội vi phạm các quy định về sử dụng đất đai được quy định như sau:
Người nào lấn chiếm đất, chuyển quyền sử dụng đất hoặc sử dụng đất trái với các quy định của pháp luật về quản lý và sử dụng đất đai, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm.
Khung thứ nhất: Phạt tiền từ 50 triệu đồng - 500 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng - 03 năm.
Khung thứ hai: Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 500 triệu đồng - 02 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 02 năm - 07 năm:
- Có tổ chức.
- Phạm tội 02 lần trở lên.
- Tái phạm nguy hiểm.
Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 50 triệu đồng.
Qua đó, có thể thấy với tội vi phạm sử dụng đất đai thì dù là hình phạt cao nhất thì người vi phạm chỉ bị phạt tiền từ 500 triệu đồng - 02 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 02 năm - 07 năm. So với độ quy mô và tính chất nguy hiểm do mình gây ra với tổng số tiền mà công ty này lừa đảo và rửa tiền lên đến 2.260 tỷ đồng và hàng ngàn bị hại.
So với mức hình phạt mà tội vi phạm các quy định sử dụng đất đai là quá thấp và cũng không thuộc phạm vi tại tội này.
Điều này cũng được phía Viện Kiểm sát đưa ra quan điểm như sau:
- Chuyển nhượng.
- Cho thuê.
- Cho thuê lại quyền sử dụng đất.
Theo quy định của pháp luật về đất đai. Tuy nhiên, trong vụ án này, quá trình điều tra xác minh các loại đất mà Luyện dùng để làm các dự án đều là đất nông nghiệp, có cả đất quốc phòng.
Qua đó có thể thấy các loại đất mà tập đoàn Alibaba kinh doanh không được cấp quyền sử dụng đất mà đây là các dự án do công ty này tự vẽ ra và bán ra thị trường. Có thể nói đây là các “dự án ma”, qua đó xét rằng tính chất của vụ án không hề liên quan đến chủ thể là đất đai và bất động sản.
Quan điểm thứ hai của Viện Kiểm sát, theo quy định tại Điều 168 Luật Đất đai 2013 thì thời điểm để thực hiện các quyền của người sử dụng đất là sau khi có Giấy chứng nhận QSDĐ.
Nhưng trong vụ án này nhiều thửa đất mà Luyện cùng đồng phạm khi mua chưa được đăng bộ sang tên. Khi chưa có chủ quyền trên Giấy chứng nhận mà Luyện đã chỉ đạo “vẽ” dự án bán đất cho người khác là vi phạm quy định của pháp luật.
Tóm lại trường hợp của Luyện chỉ lợi dụng đất đai ảo trên giấy tờ để thực hiện hành vi lừa đảo với mục đích cuối cùng là chiếm đoạt số tiền đó và rửa tiền từ “đen thành trắng” đây là hành vi hết sức tinh vi và thủ đoạn cao.
Cũng theo đại diện Viện Kiểm soát để một dự án đúng theo quy định của pháp luật thì chủ đầu tư phải trải qua các bước như lập dự án, được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt, đầu tư cơ sở hạ tầng (đường, điện…). Trong những điều kiện này, bị cáo Luyện đều không có nên vẫn giữ nguyên quan điểm truy tố.
Từ vụ Alibaba: Khi nào được xem là vi phạm tội sử dụng đất đai?
Như vậy, để truy tố về tội vi phạm sử dụng đất đai thì người vi phạm phải có liên quan trực tiếp và giấy tờ hợp pháp về đất đai thuộc quyền sở hữu của mình và được cơ quan có thẩm quyền quyết định cấp giấy phép. Còn đối với trường của doanh nghiệp Alibaba thì đây là hành vi kinh doanh bất động sản ảo không có giá trị thực tự mình vẽ lên để chiếm đoạt tài sản của người mua.
