Thời kỳ hôn nhân là khoảng thời gian tồn tại quan hệ vợ chồng, khoảng thời gian này được tính từ ngày đăng ký kết hôn đến ngày chấm dứt hôn nhân. Khi quan hệ hôn nhân được xác lập thì tài sản chung của vợ chồng sẽ phát sinh. Tuy nhiên, nếu vợ chồng muốn thỏa thuận chia tài sản chung là tài sản riêng thì có được không?
1. Tài sản chung của vợ chồng được hiểu thể nào?
Theo khoản 1 Điều 33 Luật Hôn nhân và gia đình 2014, tài sản chung của vợ chồng gồm tài sản do vợ chồng tạo ra, thu nhập do lao động, hoạt động sản xuất, kinh doanh, hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng và thu nhập hợp pháp khác trong thời kỳ hôn nhân; tài sản vợ chồng được thừa kế chung, được tặng cho chung hoặc tài sản khác mà vợ chồng thỏa thuận là tài sản chung.
Đối với quyền sử dụng đất mà vợ chồng có được sau khi kết hôn là tài sản chung, trừ trường hợp vợ hoặc chồng được thừa kế riêng, được tặng cho riêng hoặc có được từ tài sản riêng.
2. Quy định chia tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân
Theo quy định tại khoản 1 Điều 38 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 thì trong thời kỳ hôn nhân, vợ chồng có quyền thỏa thuận chia một phần hoặc toàn bộ tài sản chung thành tài sản riêng, nếu vợ chồng không thỏa thuận được thì có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết. Tuy nhiên, việc chia tài sản chung của vợ chồng sẽ bị vô hiệu nếu thuộc một trong các trường hợp sau (Điều 42 Luật Hôn nhân và gia đình 2014):
- Ảnh hưởng nghiêm trọng đến lợi ích của gia đình; quyền, lợi ích hợp pháp của con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình;
- Trốn tránh thực hiện các nghĩa vụ: nuôi dưỡng, cấp dưỡng; bồi thường thiệt hại; nghĩa vụ thanh toán khi bị Tòa án tuyên bố phá sản; nghĩa vụ trả nợ cho cá nhân, tổ chức; nghĩa vụ nộp thuế hoặc nghĩa vụ tài chính khác đối với Nhà nước và nghĩa vụ khác về tài sản theo quy định pháp luật.
Vợ chồng thỏa thuận chia tài sản chung phải lập thành văn bản. Văn bản này được công chứng theo yêu cầu của vợ chồng hoặc theo quy định pháp luật (khoản 2 Điều 38 Luật Hôn nhân và gia đình 2014).
Theo Điều 39 Luật Hôn nhân và gia đình 2014, việc chia tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân có hiệu lực theo thời điểm do vợ chồng thỏa thuận và ghi vào văn bản, nếu trong văn bản không xác định được thì thời điểm có hiệu lực được tính từ ngày lập văn bản.
Trong trường hợp tài sản được chia phải tuân theo hình thức nhất định theo quy định pháp luật thì việc chia tài sản chung của vợ chồng có hiệu lực từ thời điểm việc thỏa thuận tuân thủ hình thức mà pháp luật quy định. Còn trong trường hợp Tòa án chia tài sản chung của vợ chồng thì việc chia tài sản chung có hiệu lực kể từ ngày bản án, quyết định của Tòa án có hiệu lực pháp luật.
3. Hậu quả của việc chia tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân
Khi vợ chồng thỏa thuận chia tài sản chung thành tài sản riêng trong thời kỳ hôn nhân và việc chia này có hiệu lực pháp luật thì phần tài sản được chia, hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng của mỗi bên sau khi chia tài sản chung là tài sản riêng của vợ, chồng, trừ trường hợp vợ chồng có thỏa thuận khác. Phần tài sản còn lại không chia vẫn là tài sản chung của vợ chồng. Ngoài ra, việc phân chia tài sản này của vợ chồng sẽ không làm thay đổi quyền và nghĩa vụ về tài sản được xác lập trước đó giữa vợ chồng với người thứ ba. (Điều 40 Luật Hôn nhân và gia đình 2014)
Như vậy, vợ chồng có quyền thỏa thuận chia tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân, việc phân chia tài sản chung thành tài sản riêng sẽ được xác lập khi việc thỏa thuận này có hiệu lực pháp luật và sau đó phần tài sản được chia, hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng của mỗi bên là tài sản riêng của vợ chồng, trừ trường hợp vợ chồng có thỏa thuận khác.
