Ngày 09/01/2023 Quốc hội thông qua Luật khám bệnh, chữa bệnh 2023 có hiệu lực từ ngày 01/01/2024. Theo đó, Luật khám bệnh, chữa bệnh 2023 quy định 02 trường hợp bắt buộc chữa bệnh và 05 trường hợp bác sĩ có quyền từ chối khám, chữa bệnh.
02 trường hợp bắt buộc chữa bệnh
Điều 82 Luật khám bệnh, chữa bệnh 2023 vè Điều 91 Nghị định 96/2023/NĐ-CP quy định các trường hợp bắt buộc chữa bệnh bao gồm người mắc:
- Bệnh truyền nhiễm nhóm A theo quy định của pháp luật về phòng, chống bệnh truyền nhiễm (sau đây viết tắt là người bệnh truyền nhiễm nhóm A).
- Bệnh trầm cảm có ý tưởng, hành vi tự sát; người mắc bệnh tâm thần ở trạng thái kích động có khả năng gây nguy hại cho bản thân hoặc có hành vi gây nguy hại cho người khác hoặc phá hoại tài sản (sau đây viết tắt là người bệnh tâm thần).
Việc bắt buộc chữa bệnh đối với đối tượng vi phạm pháp luật hoặc nghi ngờ vi phạm pháp luật về hình sự mà mắc bệnh tâm thần như trên thực hiện theo quy định của pháp luật về hình sự, tố tụng hình sự và thi hành án.
Ngoài ra, căn cứ tình hình thực tiễn, Bộ Y tế báo cáo Chính phủ xem xét, quyết định việc bổ sung các trường hợp bắt buộc chữa bệnh khác theo quy định.
05 trường hợp bác sĩ có quyền từ chối khám chữa bệnh
Theo Điều 40 Luật khám bệnh, chữa bệnh 2023 quy định bác sĩ được từ chối khám bệnh, chữa bệnh trong các trường hợp sau đây:
- Tiên lượng tình trạng bệnh vượt quá khả năng hoặc không thuộc phạm vi hành nghề của mình nhưng phải giới thiệu người bệnh đến người hành nghề khác hoặc cơ sở khám bệnh, chữa bệnh khác phù hợp để khám bệnh, chữa bệnh và phải thực hiện việc sơ cứu, cấp cứu, theo dõi, chăm sóc, điều trị người bệnh cho đến khi người bệnh được người hành nghề khác tiếp nhận hoặc chuyển đi cơ sở khám bệnh, chữa bệnh khác;
- Việc khám bệnh, chữa bệnh trái với quy định của pháp luật hoặc đạo đức nghề nghiệp;
- Người bệnh, thân nhân của người bệnh có hành vi xâm phạm thân thể, sức khỏe, tính mạng của người hành nghề khi đang thực hiện nhiệm vụ, trừ trường hợp người đó mắc bệnh tâm thần hoặc bệnh khác mà không nhận thức, làm chủ được hành vi;
- Người bệnh yêu cầu phương pháp khám bệnh, chữa bệnh không phù hợp với quy định về chuyên môn kỹ thuật;
- Người bệnh, người đại diện của người bệnh quy định tại điểm a khoản 2 và điểm a khoản 3 Điều 15 Luật khám bệnh, chữa bệnh 2023 không chấp hành chỉ định về chẩn đoán, phương pháp chữa bệnh của người hành nghề sau khi đã được người hành nghề tư vấn, vận động thuyết phục mà việc không chấp hành này có nguy cơ gây hại đến sức khỏe, tính mạng của người bệnh.
Nghĩa vụ của bác sĩ đối với người bệnh
Điều 44 Luật khám bệnh, chữa bệnh 2023 quy định 05 nghĩa vụ của người hành nghề khám chữa bệnh đối với người bệnh, cụ thể như sau:
- Kịp thời sơ cứu, cấp cứu, khám bệnh, chữa bệnh cho người bệnh, trừ 05 trường hợp bác sĩ có quyền từ chối khám chữa bệnh nêu trên.
- Tôn trọng các quyền của người bệnh, có thái độ ân cần, hòa nhã với người bệnh.
- Tư vấn, cung cấp thông tin theo quy định tại khoản 1 Điều 9 của Luật này.
- Đối xử bình đẳng với người bệnh, không để lợi ích cá nhân hay sự phân biệt đối xử ảnh hưởng đến quyết định chuyên môn của mình.
- Chỉ được yêu cầu người bệnh chi trả các chi phí khám bệnh, chữa bệnh theo quy định của pháp luật.
Như vậy không phải trong mọi trường hợp bác sĩ đều có nghĩa vụ khám chữa bệnh cho người bệnh, Pháp luật quy định 05 trường hợp bác sĩ có thể từ chối khám chữa bệnh.
