Trong bối cảnh hội nhập quốc tế, văn hóa không chỉ là một giá trị tinh thần mà còn là một nguồn lực kinh tế vô cùng quan trọng.
Nhận thức được tầm quan trọng đó, Thủ tướng đã ban hành Chỉ thị 30/CT-TTg về phát triển ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam.
(1) Khó khăn, hạn chế và định hướng phát triển ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam
Theo Chỉ thị 30/CT-TTg, ngành công nghiệp văn hóa trên thế giới đang phát triển mạnh mẽ, được coi là yếu tố quan trọng cho sự phát triển bền vững và định vị thương hiệu quốc gia và Việt Nam được nhận định là có nhiều tiềm năng để phát triển lĩnh vực này, phù hợp với xu thế toàn cầu.
Trên cơ sở thực hiện nhiệm vụ mà Đảng và Chính phủ đề ra, việc thực hiện Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 theo Quyết định 1755/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ bước đầu đã đạt được một số kết quả tích cực đáng ghi nhận.
Tuy nhiên, hiện nay chúng ta vẫn còn 08 khó khăn, hạn chế bao gồm:
- Thiếu văn bản pháp luật rõ ràng về quản lý nhà nước.
- Cơ chế, chính sách chưa theo kịp thực tiễn.
- Cơ chế phối hợp thiếu đồng bộ.
- Nguồn lực đầu tư chưa tương xứng và dàn trải.
- Nguồn nhân lực chưa đáp ứng yêu cầu về số lượng và chất lượng.
- Chưa xác định được sản phẩm, dịch vụ chủ lực.
- Hệ thống thống kê chưa chuẩn hóa.
- Vi phạm bản quyền chưa được ngăn chặn hiệu quả.
Do đó, định hướng phát triển ngành công nghiệp văn hóa hiện tại của chúng ta là ứng dụng khoa học công nghệ và phát huy quyền sở hữu trí tuệ để tạo ra sản phẩm văn hóa có giá trị.
Bên cạnh đó, việc phát triển ngành công nghiệp văn hóa phải khai thác hiệu quả tiềm năng, liên kết đa ngành và đảm bảo tính sáng tạo, độc đáo, và bền vững.
Và mục tiêu chính là hướng tới xây dựng thương hiệu quốc gia và tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu, phù hợp với quy luật kinh tế thị trường và luật pháp quốc tế.
(2) Thủ tướng chỉ đạo phát triển ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam
Theo Chỉ thị 30/CT-TTg, trong giai đoạn mới, để các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam phát triển nhanh, bền vững, tương xứng với tiềm năng, lợi thế và mang lại giá trị gia tăng kinh tế lớn, góp phần quan trọng phát huy và quảng bá các giá trị tốt đẹp, đặc sắc của văn hóa, truyền thống dân tộc, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu:
- Các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ:
+ Nâng cao nhận thức về vai trò của ngành công nghiệp văn hóa; đề cao trách nhiệm lãnh đạo.
+ Rà soát và đề xuất sửa đổi các chính sách hỗ trợ phát triển ngành công nghiệp văn hóa, ưu tiên đầu tư và cải cách thủ tục hành chính.
- Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch:
+ Tuyên truyền về vai trò của ngành công nghiệp văn hóa.
+ Xây dựng phương án đầu tư cho các lĩnh vực ưu tiên như điện ảnh, nghệ thuật biểu diễn.
+ Phát triển cơ sở dữ liệu và bản đồ số về ngành công nghiệp văn hóa.
- Bộ Thông tin và Truyền thông:
+ Hỗ trợ phát triển sản phẩm phần mềm và trò chơi điện tử mang bản sắc Việt Nam.
+ Thúc đẩy chuyển đổi số và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao.
- Bộ Công Thương:
+ Triển khai sản phẩm công nghiệp văn hóa gắn với cuộc vận động "Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam".
+ Hỗ trợ phát triển các lĩnh vực thủ công mỹ nghệ và thiết kế.
- Bộ Xây dựng: Hoàn thiện cơ chế về kiến trúc để quảng bá sản phẩm văn hóa.
- Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn: Phát triển các ngành công nghiệp văn hóa gắn với xây dựng nông thôn mới.
- Bộ Ngoại giao: Tăng cường quảng bá thương hiệu sản phẩm văn hóa Việt Nam ra thế giới.
- Bộ Khoa học và Công nghệ: Thực hiện chương trình phát triển ngành công nghiệp văn hóa đến năm 2030.
- Bộ Giáo dục và Đào tạo: Đào tạo giảng viên cho ngành công nghiệp văn hóa.
- Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội: Đề xuất chính sách hỗ trợ doanh nghiệp và người lao động trong ngành văn hóa.
- Ngân hàng Nhà nước: Phát triển sản phẩm tín dụng cho doanh nghiệp trong ngành văn hóa.
- Bộ Kế hoạch và Đầu tư: Hướng dẫn đầu tư theo phương thức đối tác công - tư.
- Bộ Tài chính: Hỗ trợ ngân sách cho phát triển ngành công nghiệp văn hóa.
- Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố: Phát triển ngành công nghiệp văn hóa tại địa phương và xây dựng kế hoạch ưu tiên đầu tư.
- Các hội, hiệp hội: Kết nối doanh nghiệp và hỗ trợ sáng tạo trong ngành văn hóa.
- Cộng đồng doanh nghiệp: Hợp tác phát triển và nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ văn hóa.
- Chuyên gia và cá nhân sáng tạo: Nghiên cứu và phát triển sản phẩm văn hóa đáp ứng nhu cầu công chúng.
- Các cơ quan báo chí: Tăng cường tuyên truyền về ngành công nghiệp văn hóa.
- Chỉ đạo thực hiện: Các bộ, ngành và địa phương phải ban hành kế hoạch cụ thể và báo cáo kết quả thực hiện.
- Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch: Là cơ quan đầu mối theo dõi và hướng dẫn các bộ, ngành, địa phương thực hiện chỉ thị.
Theo đó, các nhiệm vụ, yêu cầu mà Thủ tướng đề ra bao hàm các nội dung chính như: phải nâng cao nhận thức, sửa đổi chính sách, đầu tư vào văn hóa, hỗ trợ phát triển công nghệ, thúc đẩy sản phẩm văn hóa, đào tạo và hỗ trợ doanh nghiệp, kết nối và hợp tác nhằm tháo gỡ những khó khăn, hạn chế để phát triển ngành công nghiệp văn hóa tại Việt Nam.
Chỉ thị 30/CT-TTg không chỉ tạo ra động lực cho ngành công nghiệp văn hóa mà còn góp phần phát huy và quảng bá giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc, nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.
