Tín ngưỡng là gì? Quyền tự do tín ngưỡng được quy định như thế nào? Thói quen đi xem bói đầu năm của người Việt có được xem là tín ngưỡng không?
1. Tín ngưỡng là gì?
Căn cứ tại khoản 1 Điều 2 Luật Tín ngưỡng, tôn giáo 2016 có quy định tín ngưỡng là niềm tin của con người được thể hiện thông qua những lễ nghi gắn liền với phong tục, tập quán truyền thống để mang lại sự bình an về tinh thần cho cá nhân và cộng đồng.
Theo đó, tín ngưỡng không chỉ là việc tin vào một nguyên tắc hoặc đạo lý trừu tượng, mà còn là việc thực hành thông qua các hoạt động cụ thể như lễ hội, nghi lễ, cúng tế, và các nghi thức khác. Những hoạt động này thường được coi là cách để kết nối với các thực thể siêu nhiên, với mục đích mang lại sự bình an tinh thần cho cá nhân và cộng đồng. Đồng thời, tín ngưỡng còn đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì và phát triển các giá trị văn hóa, đạo đức, và xã hội của một nhóm dân cư.
2. Quyền tự do tín ngưỡng được quy định như thế nào?
Quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo là một trong những quyền cơ bản của con người được ghi nhận trong Hiến pháp. Căn cứ tại Điều 24 Hiến pháp 2013 có quy định về quyền tự do tín ngưỡng như sau:
- Mọi người có quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo, theo hoặc không theo một tôn giáo nào. Các tôn giáo bình đẳng trước pháp luật.
- Nhà nước tôn trọng và bảo hộ quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo.
- Không ai được xâm phạm tự do tín ngưỡng, tôn giáo hoặc lợi dụng tín ngưỡng, tôn giáo để vi phạm pháp luật.
Bên cạnh đó, quyền tự do tín ngưỡng còn được cụ thể hóa trong Luật Tín ngưỡng, tôn giáo 2016. Theo đó, nhà nước tôn trọng và bảo hộ quyền tự do tín ngưỡng của mọi người.
Căn cứ tại Điều 6 Luật Tín ngưỡng, tôn giáo 2016 có quy định về quyền tự do tín ngưỡng của mọi người như sau:
- Mọi người có quyền tự do tín ngưỡng, theo hoặc không theo một tín ngưỡng, tôn giáo nào.
- Mỗi người có quyền bày tỏ niềm tin tín ngưỡng; thực hành lễ nghi tín ngưỡng; tham gia lễ hội; học tập và thực hành giáo lý, giáo luật tôn giáo.
- Mỗi người có quyền vào tu, học, tham gia lớp bồi dưỡng tại cơ sở tôn giáo.
- Chức sắc, chức việc, nhà tu hành có quyền tiến hành lễ nghi tôn giáo, giảng đạo, truyền đạo tại cơ sở tôn giáo hoặc địa điểm hợp pháp khác.
- Người bị tạm giữ, người bị tạm giam; đang chấp hành hình phạt tù; đang chấp hành biện pháp đưa vào trường giáo dưỡng, cơ sở giáo dục bắt buộc, cai nghiện bắt buộc cũng có quyền dùng kinh sách, bày tỏ niềm tin tín ngưỡng.
Theo đó, quyền tự do tín ngưỡng là quyền cơ bản của con người nên việc hạn chế đối với hoạt động tín ngưỡng phải được cụ thể hóa bằng quy định của pháp luật.
3. Thói quen đi xem bói đầu năm của người Việt có được xem là tín ngưỡng không?
Xem bói là việc sử dụng các phương pháp, công cụ hoặc kỹ thuật để dự đoán hoặc giải mã vận mệnh, tương lai của một người hoặc một sự kiện. Phương pháp xem bói có thể bao gồm việc quan sát sao trời, sử dụng bài tarot, chiêm tinh, xem mặt, và nhiều phương pháp khác. Mặc dù không có bằng chứng khoa học nào chứng minh tính chính xác của xem bói, nhưng nó vẫn là một phần của nhiều nền văn hóa và được nhiều người quan tâm.
Tại khoản 2 Điều 2 Luật Tín ngưỡng, tôn giáo 2016 có quy định hoạt động tín ngưỡng là hoạt động thờ cúng tổ tiên, các biểu tượng linh thiêng; tưởng niệm và tôn vinh người có công với đất nước, với cộng đồng; các lễ nghi dân gian tiêu biểu cho những giá trị lịch sử, văn hóa, đạo đức xã hội.
Đồng thời, tín ngưỡng, như được định nghĩa trong Luật Tín ngưỡng, tôn giáo 2016, là một hệ thống niềm tin và thực hành tôn giáo của một cộng đồng, thường được thể hiện thông qua các hoạt động lễ nghi và tập quán truyền thống nhằm mang lại sự bình an về tinh thần cho cá nhân và cộng đồng.
Thói quen đi xem bói đầu năm thường là một hành động xuất phát từ nhu cầu cá nhân hoặc gia đình, và không được tổ chức tập thể hoặc nhằm mục đích tôn vinh người có công với đất nước hoặc với cộng đồng, như các lễ nghi tín ngưỡng khác. Mặc dù việc đi xem bói có thể có nguồn gốc từ niềm tin tâm linh hoặc truyền thống dân gian, nhưng nó không đạt đến mức độ được coi là một phần chính thức của tín ngưỡng như được định nghĩa trong luật.
Do đó, dựa trên định nghĩa và các tiêu chí của tín ngưỡng trong Luật Tín ngưỡng, tôn giáo 2016, thói quen đi xem bói đầu năm không được xem là một hình thức tín ngưỡng.
