Vừa qua, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đăng tải sao kê tiền ủng hộ đồng bào bị ảnh hưởng bởi bão Yagi. Cộng đồng mạng phát hiện nhiều cá nhân sử dụng hình ảnh thông tin chuyển khoản đã chỉnh sửa nhằm tạo hình ảnh giả đã chuyển tiền nhưng thực chất là thấy tiền tối mắt ăn chặn tiền quyên góp của tập thể. Vậy hành vi này có thể bị xử phạt thế nào?
Thấy tiền tối mắt có nghĩa là gì?
Ông bà ta hay nói “Thấy tiền tối mắt” để chỉ người mà thấy cái lợi cho bản thân thì nổi lòng tham, chấp nhận làm những việc trái với đạo đức, pháp luật để thu lợi cho mình.
Câu thành ngữ “Thấy tiền tối mắt” có ý nghĩa răn dạy con người rằng không thể phủ nhận sự quan trọng của tiền bạc, thế nhưng cũng đừng vì thế mà đánh mất bản thân, làm những việc sai trái, làm hại đến những người khác.
"Thấy tiền tối mắt" ăn chặn tiền quyên góp từ thiện thì bị xử phạt thế nào?
Theo quy định tại Điều 5 Nghị định 93/2021/NĐ-CP về vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng các nguồn đóng góp tự nguyện hỗ trợ khắc phục khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, sự cố; hỗ trợ bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo nghiêm cấm các hành vi sau đây:
- Cản trở hoặc ép buộc tổ chức, cá nhân tham gia vận động, đóng góp, tiếp nhận, phân phối và sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện.
- Báo cáo, cung cấp thông tin không đúng sự thật; chiếm đoạt; phân phối, sử dụng sai mục đích, không đúng thời gian phân phối, đối tượng được hỗ trợ từ nguồn đóng góp tự nguyện.
- Lợi dụng công tác vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện để trục lợi hoặc thực hiện các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội.
Việc tổ chức, cá nhân có hành vi “thấy tiền tối mắt” trục lợi từ các khoản từ thiện có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy tố hình sự. Cụ thể:
Về phạt hành chính:
Theo Điều 10 Nghị định 130/2021/NĐ-CP quy định về vi phạm quy định về quản lý tiền, hàng cứu trợ thì phạt tiền từ 05-10 triệu đồng đối với một trong hành vi sau
- Để hư hỏng, thất thoát tiền, hàng cứu trợ, trừ trường hợp bất khả kháng do thiên tai, hỏa hoạn;
- Sử dụng, phân phối tiền, hàng cứu trợ không đúng mục đích, không đúng đối tượng;
- Tráo đổi hàng cứu trợ.
Lưu ý: Mức phạt kể trên áp dụng đối cá nhân. Đối với tổ chức có cùng hành vi vi phạm, mức phạt tiền gấp 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân
Về truy cứu trách nhiệm hình sự:
Người có hành vi trục lợi từ các khoản từ thiện nếu đủ yếu tố cấu thành tội phạm có thể bị truy cứu về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản hoặc tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản.
Theo quy định tại Điều 174 Bộ luật Hình sự 2015, hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản là hành vi bằng thủ đoạn gian dối chiếm đoạt tài sản của người khác trị giá từ 2.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 2.000.000 đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp được quy định tại khoản 1 Điều 174 Bộ luật Hình sự 2015.
Mức phạt đối với người phạm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản cao nhất lên đến 20 năm tù, tù chung thân.
Đồng thời, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10-100 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01- 05 năm hoặc tịch thu một phần tài sản hoặc toàn bộ tài sản.
Ngoài ra, người trục lợi tiền từ thiện có thể bị truy cứu với tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản được quy định tại Điều 175 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi bởi khoản 35 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017).
Theo đó, hành vi làm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản là hành vi vạy, mượn, thuê tài sản của người khác hoặc nhận được tài sản của người khác bằng hình thức hợp đồng rồi dùng thủ đoạn gian dối hoặc bỏ trốn để chiếm đoạt tài sản đó hoặc đến thời hạn trả lại tài sản mặc dù có điều kiện, khả năng nhưng cố tình không trả.
Hành vi chiếm đoạt tài sản trong hoạt động từ thiện là hành vi không thực hiện đúng cam kết, không trả lại số tiền đã chiếm đoạt bằng nhiều thủ đoạn gian dối trong đó có lấy bớt tiền tập thể đã quyên góp và giả mạo chứng từ để làm bằng chứng.
Người phạm tội này có thể bị phạt tù đến 20 năm, đồng thời có thể bị phạt tiền từ 10-100 triệu đồng, bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01-05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.
Có thể thấy, tiền bạc đóng một vai trò rất quan trọng trong mọi mặt của cuộc sống nhưng không nên bất chấp tất cả để có tiền mà làm việc trái với luân thường đạo lý. Việc “thấy tiền sáng mắt” ăn chặn tiền quyên góp từ thiện là hành vi đáng lên án và vi phạm nghiêm trọng quy định pháp luật hình sự.
