Theo Luật Đất đai 2024 (sửa đổi, bổ sung), quy trình và thủ tục mở lối đi chung (hay còn gọi là lối đi quyền sử dụng đất chung) có thể áp dụng trong trường hợp đất đai không có lối đi, hoặc khi việc sử dụng đất của một số chủ đất yêu cầu phải có lối đi chung để đảm bảo quyền lợi hợp pháp.
Việc mở lối đi chung không phải lúc nào cũng phải có trong quy hoạch sử dụng đất đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt. Tuy nhiên, các bước và thủ tục để mở lối đi chung phải tuân thủ các quy định của pháp luật về sử dụng đất, bao gồm các yếu tố về quyền sở hữu đất, tính chất của khu vực, và các quyền lợi liên quan đến việc sử dụng đất của các bên có liên quan.
Dưới đây là một số điểm chính cần lưu ý về quy trình, thủ tục và yêu cầu liên quan đến việc mở lối đi chung theo Luật Đất đai 2024:
1. Quyền yêu cầu mở lối đi chung
-
Theo Điều 172 của Luật Đất đai 2024, nếu một mảnh đất không có lối đi riêng hoặc không thể tiếp cận được từ đường công cộng, chủ đất có quyền yêu cầu mở lối đi chung qua các mảnh đất liền kề.
-
Việc yêu cầu mở lối đi chung có thể thực hiện khi chủ sở hữu đất liền kề đồng ý hoặc có thể yêu cầu giải quyết thông qua cơ quan nhà nước có thẩm quyền nếu các bên không thể tự thỏa thuận.
2. Các bước trong quy trình mở lối đi chung
-
Đề xuất và thỏa thuận giữa các bên có liên quan:
-
Trước tiên, các chủ sở hữu đất có liên quan (bao gồm cả người yêu cầu và người sở hữu đất liền kề) phải thống nhất về việc mở lối đi chung, bao gồm phương án và phạm vi sử dụng lối đi.
-
Nếu các bên không thể tự thỏa thuận, có thể yêu cầu cơ quan có thẩm quyền giải quyết.
-
Thẩm định và phê duyệt từ cơ quan nhà nước có thẩm quyền:
-
Nếu việc mở lối đi chung yêu cầu thay đổi hiện trạng đất đai hoặc có ảnh hưởng đến quy hoạch, cơ quan nhà nước sẽ tiến hành thẩm định hồ sơ và quyết định về việc mở lối đi chung. Điều này có thể bao gồm việc xác định vị trí, diện tích, và các quyền lợi liên quan đến các bên sử dụng lối đi.
-
Cấp phép và thực hiện:
-
Nếu lối đi chung được xác nhận, các chủ sở hữu đất sẽ cần tiến hành các thủ tục như cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc thay đổi Giấy chứng nhận đất đai (nếu cần thiết), trong đó xác định quyền sử dụng lối đi chung.
-
Đảm bảo quyền lợi các bên:
-
Việc mở lối đi chung cần phải bảo đảm các quyền lợi hợp pháp của các chủ sở hữu đất liên quan, bao gồm cả quyền sử dụng đất và bảo vệ tài sản. Nếu các chủ đất không thể thỏa thuận hoặc có tranh chấp, họ có thể yêu cầu tòa án hoặc cơ quan nhà nước giải quyết.
3. Yêu cầu về quy hoạch sử dụng đất
-
Không bắt buộc phải nằm trong quy hoạch sử dụng đất: Trong nhiều trường hợp, việc mở lối đi chung không cần phải có trong quy hoạch sử dụng đất đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, đặc biệt khi nó không ảnh hưởng đến các mục đích sử dụng đất đã được xác định trong quy hoạch.
-
Tuy nhiên, nếu lối đi chung ảnh hưởng đến việc thay đổi mục đích sử dụng đất hoặc có liên quan đến việc xây dựng các công trình, hạ tầng công cộng, thì việc mở lối đi chung có thể cần phải tuân thủ quy hoạch sử dụng đất đã được phê duyệt. Đặc biệt, các trường hợp mở lối đi qua các khu vực đã có kế hoạch sử dụng đất cho các mục đích khác (như công viên, đường giao thông công cộng, khu dân cư...) cần phải được cơ quan có thẩm quyền xem xét và phê duyệt.
4. Trường hợp tranh chấp về lối đi chung
-
Nếu có tranh chấp giữa các bên về việc mở lối đi chung, các bên có thể yêu cầu tòa án hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết. Pháp luật sẽ dựa trên các nguyên tắc về quyền sử dụng đất, quyền lợi hợp pháp của các bên, và các quy định cụ thể của pháp luật về đất đai để đưa ra quyết định hợp lý.
Tóm lại:
-
Quy trình mở lối đi chung phải được thực hiện thông qua sự thỏa thuận của các bên liên quan và có thể phải thông qua cơ quan nhà nước có thẩm quyền nếu các bên không thống nhất được.
-
Việc mở lối đi chung không bắt buộc phải có trong quy hoạch sử dụng đất, nhưng có thể phải tuân thủ các yêu cầu về quy hoạch nếu việc mở lối đi ảnh hưởng đến các kế hoạch sử dụng đất đã được phê duyệt.
Hy vọng các thông tin trên sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về thủ tục và quy trình mở lối đi chung theo Luật Đất đai 2024 nếu có vướng mắc bạn có thể liên hệ trực tiếp luật sư để được tư vấn cụ thể./.
