Mọi công dân đều có quyền tố cáo được quy định ngay trong Hiến pháp nước Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam năm 2013 cụ thể tại Điều 30
“Điều 30.
1. Mọi người có quyền khiếu nại, tố cáo với cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền về những việc làm trái pháp luật của cơ quan, tổ chức, cá nhân.”
Và pháp luật Việt Nam có ban hành Luật Tố cáo 2018 quy định chi tiết về các vấn đề xung quanh quyền tố cáo của cá nhân.
Trong Luật tố cáo 2018 có quy định cá nhân có quyền thực hiện quyền tố cáo theo đúng quy định nhưng bên cạnh quyền thì có kèm theo nghĩa vụ liên quan đến việc tố cáo như sau:
“c) Chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung tố cáo;
đ) Bồi thường thiệt hại do hành vi cố ý tố cáo sai sự thật của mình gây ra.”
Và Người bị tố cáo có quyền được bồi thường thiệt hại do việc tố cáo, giải quyết tố cáo không đúng gây ra theo quy định của pháp luật.
Từ những quy định hiện hành của pháp luật về tố cáo, có nhận xét như sau:
Cá nhân có quyền tố cáo nhưng nếu cố tình tố cáo sai sự thật thì sẽ phải chịu trách nhiệm về bồi thường thiệt hại do hành vi của mình gây ra. Hoặc trường hợp, không cố tình tố cáo sai sự thật nhưng hành vi đó gây ra hậu quả thì vẫn phải chịu trách nhiệm.
Cụ thể:
Căn cứ theo Điều 592, Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định:
“Điều 592. Thiệt hại do danh dự, nhân phẩm, uy tín bị xâm phạm
1. Thiệt hại do danh dự, nhân phẩm, uy tín bị xâm phạm bao gồm:
a) Chi phí hợp lý để hạn chế, khắc phục thiệt hại;
b) Thu nhập thực tế bị mất hoặc bị giảm sút;
c) Thiệt hại khác do luật quy định.
2. Người chịu trách nhiệm bồi thường trong trường hợp danh dự, nhân phẩm, uy tín của người khác bị xâm phạm phải bồi thường thiệt hại theo quy định tại khoản 1 Điều này và một khoản tiền khác để bù đắp tổn thất về tinh thần mà người đó gánh chịu. Mức bồi thường bù đắp tổn thất về tinh thần do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì mức tối đa cho một người có danh dự, nhân phẩm, uy tín bị xâm phạm không quá mười lần mức lương cơ sở do Nhà nước quy định.”
Vậy nên, khi sử dụng quyền tố cáo thì phải chịu trách nhiệm với những lời tố cáo của mình để tránh trường hợp đáng tiếc xảy ra.
